Χωρίζω από τον/τη νέο/α σύντροφο: Πώς να χειριστώ το παιδί;

Πολλές φορές έχουν έρθει σε μένα γονείς για να με συμβουλευτούν σχετικά με το πώς να μιλήσουν στα παιδιά τους για το επικείμενο διαζύγιό τους. Ποτέ ωστόσο δεν έχει έρθει κάποιος να με ρωτήσει πώς να διαχειριστεί τον χωρισμό από τον πατριό ή τη μητριά του παιδιού. Σημειωτέον, εδώ, ότι ελλείψει άλλου όρου, χρησιμοποιώ τους όρους «πατριός» και «μητριά» εννοώντας ένα σύντροφο του βιολογικού γονιού που έχει ζήσει μαζί με το παιδί και έχει δημιουργήσει σχέση με εκείνο, άσχετα αν υπάρχει γάμος ή όχι. Οι γονείς, λοιπόν, μοιάζουν να πιστεύουν ότι μόνο ο χωρισμός από το  βιολογικό πατέρα ή τη βιολογική μητέρα μπορεί να πονέσει ένα παιδί, και ότι το να αποχωριστεί τον πατριό ή τη μητριά του δεν θα του στοιχίσει καθόλου. Είναι όμως έτσι;

Ασφαλώς η σχέση ενός παιδιού με το βιολογικό γονιό του είναι πολύ σημαντική. Η αλήθεια όμως είναι πως το παιδί δεν διαμορφώνει σχέση τόσο με βάση τη βιολογική συγγένεια όσο με βάση την ποιότητα της επαφής. Το παιδί δεν θα αγαπήσει το άτομο που το γέννησε τόσο όσο το άτομο που το φροντίζει, το προστατεύει και του δείχνει στοργή.

Δείτε σχετικά: Ο καλύτερος του κόσμου, ο πατριός μου!

Αν λοιπόν, ο πατριός ή η μητριά δείχνουν αληθινό ενδιαφέρον στο παιδί, σταδιακά θα διαμορφώσει μια σχέση μαζί τους που μπορεί να είναι πολύ στενή και σημαντική για εκείνο. Κι αν εκείνοι έχουν άλλα παιδιά από άλλο γάμο, ενδέχεται το παιδί να δημιουργήσει μια σχέση και με τα παιδιά αυτά.

Επομένως, η ιδέα ότι μια μέρα θα πρέπει να χάσει αυτούς τους ανθρώπους από τη ζωή του είναι τραυματική για το παιδί. Ας μην ξεχνάμε πως όταν οι βιολογικοί γονείς χωρίζουν, το δικαστήριο επιβάλλει την επικοινωνία του παιδιού με τον γονιό που δεν ζει μαζί του. Αντίθετα, όταν ένας βιολογικός γονιός χωρίσει με τον πατριό ή τη μητριά του παιδιού του, το δικαστήριο συνήθως δεν εμπλέκεται επειδή ο πατριός ή η μητριά δεν έχουν νομικά δικαιώματα σε σχέση με το παιδί. Έτσι, η επαφή του παιδιού με τον πατριό ή τη μητριά εξαρτάται ουσιαστικά από την καλή θέληση των βιολογικών γονιών.

Και εκεί είναι που συμβαίνει το εξής απίστευτο: Η μαμά ή ο μπαμπάς που επέβαλλαν αρχικά στο παιδί να αποδεχτεί τον/την νεο/α σύντροφο, τώρα του επιβάλλουν να τον/την βγάλει από τη ζωή του. Τόσο απλά – σαν να πρέπει το παιδί να πατήσει ένα κουμπί και να ξε-αγαπήσει το άτομο που παλιότερα έπρεπε οπωσδήποτε να αγαπήσει. Είναι σαν να λέμε στο παιδί: «Τώρα θέλω να χωρίσω από τον μπαμπά/τη μαμά και να μείνουμε οι δυο μας – θα το δεχτείς. Τώρα θέλω να συνηθίσεις ένα τρίτο άτομο να μένει μαζί μας – θα το αγαπήσεις. Τώρα θέλω να φύγει αυτό το άτομο και να μείνουμε πάλι οι δυό μας – θα το ξεχάσεις».

Το παιδί έχει ανάγκες, συναισθήματα και απόψεις. Δεν είναι δυνατόν να του επιβάλλουμε να φτιάχνει και να χαλάει σχέσεις ανάλογα με τις δικές επιλογές. Όταν μας βολεύει, να αγαπήσει το νέο μας σύντροφο, να πιάσει φιλίες με τα παιδιά του και να είμαστε όλοι μια μεγάλη αγαπημένη οικογένεια. ‘Οταν δεν μας βολεύει πια, να διαγράψει ως δια μαγείας τον άνθρωπο αυτόν και τα παιδιά του και να είναι ευτυχισμένο που έχει εμάς.

Μια τέτοια στάση εκ μέρους μας, αφενός πληγώνει το παιδί μας και αφετέρου του «διδάσκει» λάθος πράγματα: του δείχνει ότι τα συναισθήματά του δεν είναι σημαντικά, ότι οι σχέσεις που φτιάχνει δεν είναι σταθερές, ότι οι μεγάλοι είναι αναξιόπιστοι. ‘Ανθρωποι που υποτίθεται πως το φροντίζουν τη μια μέρα, το εγκαταλείπουν την επόμενη – άρα δεν μπορεί να εμπιστευθεί κανέναν άνθρωπο και καμία σχέση.

Αν λοιπόν σκέφτεστε να χωρίσετε με τον πατριό ή τη μητριά του παιδιού σας,  θα πρότεινα να λάβετε υπόψη σας τα παρακάτω:

• Γενικά, θα έπρεπε να γνωρίσετε ένα νεο σύντροφό σας στο παιδί σας μόνο όταν η σχέση σας έχει προχωρήσει πολύ και είστε έτοιμοι να την οριστικοποιήσετε (είτε με μόνιμη συμβίωση, είτε με γάμο). Διαφορετικά, το παιδί δεν υπάρχει λόγος να γνωρίζει και να συνδέεται με τους συντρόφους σας.
• Από τη στιγμή που το παιδί σας δημιουργεί μια σχέση με το νέο σύντροφό σας (και πιθανώς με τα δικά του παιδιά), θα πρέπει να αντιμετωπίζετε τη σχέση αυτή ως πολύ σημαντική και ανεξάρτητη από εσάς.
• Αν αποφασίσετε να χωρίσετε με το άτομο αυτό, θα πρέπει να περιφρουρήσετε με κάθε τρόπο τη σχέση του/της με το παιδί σας, άσχετα πως αισθάνεστε εσείς για εκείνο/η. Δεν πρέπει να τον/την κατηγορείτε στο παιδί, ούτε να αναγκάζετε το παιδί να πάρει το μέρος σας.
• Αν είναι εφικτό, καλό θα ήταν να μιλήσετε μαζί με τον/την πρώην σύντροφό σας στο παιδί, να εξηγήσετε πως χωρίζετε για λόγους που δεν έχουν σχέση μαζί του, πως και οι δύο το αγαπάτε και πως θα μπορεί να βλέπει το άτομο που φεύγει γιατί η σχέση τους είναι σημαντική.
• Κάντε μια συμφωνία με τον/την πρώην σύντροφό σας σχετικά με το πότε και πού θα βλέπει το παιδί σας (ή εσείς το δικό του/της παιδί, αν έχετε δημιουργήσει μια σχέση).
• Επιτρέψτε στο παιδί σας να εκφράσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του σχετικά με τον χωρισμό. Για εκείνο, αυτό είναι ένα τραυματικό συμβάν που ενδέχεται να του θυμίζει την περίοδο που χωρίζατε από τον βιολογικό γονιό του. Επομένως, έχει την ανάγκη να πενθήσει και θα πρέπει να το υποστηρίξετε σ΄αυτό. Θα πρέπει να μπορεί να μιλήσει για εκείνον που φεύγει ή να κλάψει στην αγκαλιά σας χωρίς να νιώθει τύψεις ότι σας στενοχωρεί.
• Προσοχή: η μόνη περίπτωση που δεν θα πρέπει να βλέπει τον πατριό ή τη μητριά του είναι αν γνωρίζετε πως του φέρονταν άσχημα και πως το παιδί έχει αρνητικά συναισθήματα για εκείνον/εκείνη. Ακόμα και σ΄αυτή την περίπτωση, ωστόσο, το παιδί μπορεί να νιώσει την ανάγκη να τον/την αποχαιρετήσει και να εκφράσει σε εσάς πώς νιώθει.

Πάνω απ’ όλα, όπως σε κάθε χωρισμό στον οποίο εμπλέκεται ένα παιδί, πρέπει να σκεφτόμαστε τις ανάγκες του και να το προστατεύουμε. Να του δείχνουμε πως οι σχέσεις που εκείνο φτιάχνει είναι ανεξάρτητες από τις δικές μας σχέσεις. Πώς υπάρχουν άνθρωποι που το αγαπούν γι΄αυτό που είναι (και όχι μόνο επειδή είναι παιδί μας) – και που θα βρίσκονται στη ζωή του ακόμα κι αν εμείς δεν τους θέλουμε πια στη δική μας ζωή. Και πως εμείς είμαστε κοντά του να το στηρίξουμε συναισθηματικά ακόμα κι αν την ίδια ώρα προσπαθούμε να επουλώσουμε τις δικές μας πληγές. Αυτό άλλωστε δεν σημαίνει αγάπη του γονιού;

Σοφία Ανδρεοπούλου
Ψυχολόγος – Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Λαζαράκη 25, Γλυφάδα Τ.Κ. 166 75
Τηλ: 210-8990808
Web: www.sophiaandreopoulou.gr