Παιδί μονογονεϊκής οικογένειας και στερεότυπα

Τα στερεότυπα είναι ένα από τα πιο διαχρονικά κομμάτια της ψυχολογίας και οι ερευνητές έχουν μελετήσει όλα τα είδη των στερεότυπων και των ανθρώπινων ομάδων που τα ενστερνίζονται. Μέχρι στιγμής όμως δεν υπάρχουν μελέτες σχετικά με την επίδραση που έχουν τα στερεότυπα στα παιδιά των μονογονεϊκών οικογενειών αλλά οι εμπειρίες που βιώνουν είναι παρόμοιες με των ανθρώπων που έχουν στιγματιστεί και μελετηθεί. Το πατρονάρισμα, πληγώνει τους ανθρώπους, ειδικά τα παιδιά. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο άνθρωπος που στιγματίζεται, εμφανίζει μεγαλύτερο άγχος και ανασφάλεια και λιγότερη δύναμη αλλά και ελευθερία να εκφραστεί.

Τα στερεότυπα είναι φυσικά, άδικα. Ακόμη και σε περιπτώσεις όπου τα αρνητικά στερεότυπα, έχουν δόσεις αλήθειας, δεν ισχύουν πάντα για όλους και κάτω από όλες τις συνθήκες. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις επικρίσεις εναντίον των παιδιών των μονογονεϊκών οικογενειών, τα στερεότυπα ισχύουν σε μια πολύ μικρή μειοψηφία των περιπτώσεων. Αυτά που πιστεύουν οι άνθρωποι για τη πλειοψηφία των παιδιών των μονογονεϊκών οικογενειών είναι συνήθως, εντελώς λάθος.

Ωστόσο είναι πιθανό να υπάρξουν θετικές συνέπειες από το πατρονάρισμα ενός ανθρώπου. Συνήθως τέτοια άτομα γίνονται περισσότερο ανθεκτικά και, εκεί που οι άλλοι τα χάνουν,  εκείνα γνωρίζουν πώς να χειριστούν τις κακές συμπεριφορές, αποτελεσματικά.

Σαν κοινωνιολόγος, μου αρέσει να αναφέρομαι σε μελέτες χιλιάδων ανθρώπων αλλά μερικές φορές, τα προσωπικά παραδείγματα μιλούν από μόνα τους. Τι κοινό έχουν οι δύο τελευταίοι πρόεδροι των Η.Π.Α.; Ο Barack Obama και ο Bill Clinton ήταν παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών και συγκεκριμένα ο Obama είχε αναφέρει σε συνέντευξή του, ότι θα ήθελε ο πατέρας του να ήταν πιο ενεργός στη ζωή του όταν ήταν παιδί και συγκεκριμένα ανέφερε το εύστοχο « Σαν γιός χωρισμένης μαμάς που έδωσε τα πάντα για να με μεγαλώσει, και με τη βοήθεια των παππούδων μου, φαίνεται ότι τελικά βγήκα καλός!».

Γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν αυτές τις διαστρεβλωμένες αντιλήψεις και γιατί μιλάνε τόσο άσχημα για τους μονογονείς και τα παιδιά τους;

Όταν οι άνθρωποι στήνουν στον τοίχο τους μονογονείς και τα παιδιά τους, μερικές φορές το κάνουν βάση ατζέντας. Υπάρχουν πολλοί συντηρητικοί άνθρωποι γύρω μας που μάλιστα χρηματοδοτούνται και προωθούνται από τα media. Αυτοί οι άνθρωποι, είναι “ταμένοι” στην έννοια του γάμου με τον πατροπαράδοτο τρόπο, δηλαδή στο μοντέλο του ζευγαριού που αγαπιέται, κάνει παιδιά, τα παιδιά κάνουν εγγόνια κ.ο.κ. κι αυτή η αντίληψη εξυπηρετεί όχι μόνο τις αμετάβλητες απόψεις τους αλλά και τη τσέπη τους. Κι υπάρχει μια ειρωνία σε αυτές τις απόψεις, διότι μέσα στο τσουβάλι βάζουν και τα παιδιά που έχασαν τον έναν γονέα κι όμως στιγματίζονται λες και για τον θάνατο, ευθύνεται ο άλλος γονέας ή τα ίδια τα παιδιά!

Και εμένα, από τη θέση του κοινωνιολόγου που βρίσκομαι, αυτό που με απογοητεύει συνεχώς και που βρίσκεται πίσω από τα στερεότυπα εναντίον αυτών των παιδιών, είναι η κοινωνική επιστήμη που παρερμηνεύεται και διαστρεβλώνεται συνεχώς. Διότι αρκετοί άνθρωποι πιστεύουν πως τα παιδιά των μονογονέων έχουν χαμηλότερο επίπεδο ζωής ή μικρότερες πιθανότητες να ζήσουν αξιοπρεπώς και μάλιστα θεωρούν πως αυτά είναι συμπεράσματα της κοινωνικής επιστήμης ενώ κάνουν λάθος. Δεν είναι!

Πιστεύω λοιπόν, πως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, αν πραγματικά μας ενδιαφέρει οι απόψεις μας να στέκουν και να έχουν βαρύτητα, είναι να προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε περισσότερο τα παιδιά των μονογονέων και να αναγνωρίσουμε τη δύναμη και τις αντοχές τους. Όταν αυτού του είδους η γνώση γίνει «κοινό μυστικό», τότε μόνο οι μονογονείς θα νιώσουν λιγότερο αμυντικοί απέναντι σε μία κοινωνία που προκρίνει τους ίδιους και το μέλλον των παιδιών τους!

Η Bella DePaulo (Ph.D., Harvard, 1979) είναι κοινωνική ψυχολόγος 
Πηγή: Psychologytoday.com