Πρέπει οι γονείς να μιλούν στα παιδιά για το παρελθόν τους;

Πόσα πρέπει να αποκαλύψεις στο παιδί; Εξαρτάται από το τι θα σε ρωτήσει!

Υπάρχει ένα αστείο που λέει για ένα παιδάκι το οποίο πήγε στη μαμά του και της είπε «Μαμά, ξέρεις πώς έγινε ο Γιάννης;». Η μητέρα του νομίζοντας ότι τους είπαν στο σχολείο για το πώς γίνονται τα παιδιά, άρχισε να του λέει για την αναπαραγωγή και το σεξ, ώσπου το παιδάκι γούρλωσε τα μάτια και της είπε «Μαμά… ο Γιάννης έγινε γεμάτος μαρμελάδες στο σχολείο!». Το ηθικό δίδαγμα αυτής της ιστορίας, είναι  ότι οι γονείς πρέπει να ακούν προσεκτικά τις ερωτήσεις των παιδιών τους ώστε να ξεκαθαρίζουν ακριβώς τι θέλουν να μάθουν.

Σε κάποιο σημείο, όλα τα παιδιά κάνουν άβολες ερωτήσεις για το σεξ, τα ναρκωτικά, το παρελθόν των γονιών τους. Η θέση σου όμως ποια είναι; Να πείς τα γεγονότα όπως έγιναν ή να πείς τα γεγονότα όπως θα έπρεπε να γίνουν; Πόσο γονεϊκό παρελθόν είναι πολύ για ένα παιδί και πότε μπορείς να μοιραστείς λεπτομέρειες από αυτό;

Ο ψυχολόγος Larry M. Friedberg, Ph.D., λέει πως δεν υπάρχει απάντηση-πλαφόν σ’ αυτό το ερώτημα. «Εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού και το το επίπεδο αντίληψης που έχει. Είναι άλλο να δώσεις στο παιδί μια μικρή εικόνα των γεγονότων και άλλο να χαθείς μέσα στην ιστορία χωρίς ουσιαστικά να του δίνεις κάποιο ηθικό δίδαγμα μες από αυτή. Αν δεν ξέρεις πώς να το χειριστείς, απάντησε απλά σε αυτό που σε ρωτάει και μόνο» λέει. Αν π.χ. το παιδί σε ρωτήσει “Μπαμπά κάπνιζες όταν ήσουν μικρός;” πες απλά “Ναι” και όχι “Ναι αλλά μετά παρασύρθηκα και  κάπνιζα κάθε μέρα και στο τέλος άρχισα να κάνω και χασίς μπλα μπλα” γιατί μετά καταλαβαίνεις ότι το’χασες!

Όταν η Μικαέλα ρωτήθηκε από την 9χρονη κόρη της πώς μπήκε το αδερφάκι της στη κοιλιά της μαμά του, εκείνη της είπε την αλήθεια. Με κατανοητά λόγια και διακριτικό τρόπο αλλά την αλήθεια. Πρόσφατα μάλιστα, η κόρη της, της είπε πως όταν γίνει 10 χρονών θα το κάνει και εκείνη μια φορά για να κάνει δικό της μωρό. Η Μικαέλα της εξήγησε πως οι άνθρωποι δεν κάνουν έρωτα μόνο για να κάνουν παιδιά αλλά και γιατί αγαπιούνται. Η κόρη της, απάντησε «Μπλιάχ, γιατί να θέλεις να το κάνεις συνέχεια; Είναι αηδία!».

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση βέβαια είναι ένα από τα σκέλη του ζητήματος διότι υπάρχουν και άλλα σημεία που αποτελούν μεγαλύτερη παγίδα.

Πρόσφατες μελέτες έδειξαν πως όταν ένας γονιός μιλάει για το παρελθόν του στα παιδιά του, τα βοηθάει να διδαχθούν απ’ τα λάθη του. Δεν χρειάζεται φυσικά να μοιραστεί μαζί τους όλες τις ζουμερές λεπτομέρειες αλλά μια ειλικρινή συζήτηση μπορεί να κάνει τη διαφορά. Σύμφωνα με μελέτη, του κέντρου αποτοξίνωσης Hazelden οι μισοί εξαρτημένοι έφηβοι που συμμετείχαν σε αυτή, δήλωσαν πως αν οι γονείς τους, τους είχαν μιλήσει για τη δική τους εμπειρία με το ποτό ή το τσιγάρο όταν ήταν κι εκείνοι στην εφηβεία,  θα είχαν λιγότερες πιθανότητες να πιούν ή να καπνίσουν.

Η Μαρία δεν πίνει αλλά όταν ήταν στην εφηβεία έπινε τόσο πολύ που μια φορά μπήκε στο νοσοκομείο. Κι όμως, αυτή την εμπειρία αρνείται να τη μοιραστεί με τα παιδιά της από φόβο ότι θα “πέσει” στα μάτια τους ή ότι θα παραδειγματιστούν και θα κάνουν και εκείνα το ίδιο ή ότι πάνω στο πρώτο καυγά, θα της το «χτυπήσουν». Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά, ότι δηλαδή η Μαρία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δική της αρνητική εμπειρία για να αποτρέψει τα παιδιά της από το ποτό!

«Μπορεί να τους πω κάποια πράγματα όπως π.χ. από τον καιρό που με τον μπαμπά τους ήμασταν ανύπαντροι αλλά δεν θα τους πω πώς έχασα τη παρθενιά μου. Ίσως όταν μεγαλώσουν και παντρευτούν να τους μιλήσω, ίσως και να μην το κάνω ποτέ. Σαν έφηβοι όμως, χρειάζονται όρια από τους γονείς κι αν τους πείς ότι έκανες σεξ στα 14, είναι πολύ πιθανό να θέλουν κι εκείνα να κάνουν το ίδιο ή να γυρίσουν και να πούν “Πώς γίνεται να μου απαγορεύεις να κάνω σεξ στα 14 όταν το έκανες κι εσύ;”» λέει η Μαρία.

Από την άλλη ο γιος του Ιάσωνα, παλεύει με τις εξαρτήσεις τα τελευταία 2 χρόνια. «Νόμιζα πως το να μοιραστώ με το γιο μου τη δική μου εμπειρία με τα ναρκωτικά όταν ήμουν στην ηλικία του, θα τον βοηθούσε να καταλάβει πως αν συνέχιζε να κάνει χρήση και δεν σταματούσε όπως σταμάτησα εγώ,  δεν θα μπορούσε να γίνει κι εκείνος γονιός και να ζήσει μια φυσιολογική ζωή σαν εμένα. Του μίλησα για τον κίνδυνο στον οποίο με έβαλε η περιπέτειά μου, πιστεύοντας πως θα παραδειγματιζόταν» λέει ο Ιάσωνας που θεώρησε πως η καλύτερη προσέγγιση ήταν η ειλικρίνεια.

Παρ’ όλο που είπε στο γιο του για ένα φίλο του που πέθανε από ναρκωτικά,  εκείνος συνεχίζει να κάνει χρήση ουσιών. Τα χέρια του Ιάσωνα είναι δεμένα. «Αν πείς ψέμματα ρισκάρεις να χάσεις την εμπιστοσύνη του παιδιού και να κλονίσεις τη σχέση σας. Αν πείς την αλήθεια, ρισκάρεις να δείξεις στο παιδί σου πως όπως δοκίμασες εσύ και είσαι καλά έτσι κι εκείνο μπορεί να δοκιμάσει χωρίς να πάθει τίποτα» λέει ο Ιάσωνας και συνεχίζει «Τελικά νομίζω πως το αν το παιδί σου πάρει ναρκωτικά, πιεί ή παρανομήσει, δεν έχει να κάνει με το τι θα του πουν οι γονείς του. Νομίζω πως έχει να κάνει καθαρά με το είδος της σχέσης που έχεις μαζί του και πόσο ενεργός είσαι στη ζωή του ώστε να καταλάβεις τη πάλη που γίνεται μέσα του πρίν καπνίσει και πρίν πιεί» λέει.

Συν τοις άλλοις, ο γιος του Ιάσωνα διεγνώστηκε με κατάθλιψη. «Ξέρεις, υπάρχουν εκπαιδευτικοί που ασχολούνται, που παρατηρούν και πιάνουν τους γονείς να τους μιλήσουν. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις οι γονείς αντί να ακούν, αμύνονται και το παίρνουν προσωπικά με αποτέλεσμα να μην λύνουν το πρόβλημα πρίν αυτό πάρει διαστάσεις» λέει.

Όταν το παρελθόν συμφιλιώνεται με το παρόν
Η Νικόλ χώριζε με τον άντρα της όταν ανακάλυψε πως ήταν έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. «Ήξερα πως αν έκανα και δεύτερο παιδί δεν θα έβγαινα ποτέ απ’ αυτό το γάμο» λέει. Έτσι αποφάσισε να κάνει έκτρωση και να προχωρήσει στο διαζύγιο. Ο γιος της, που τότε ήταν νήπιο και σήμερα είναι 15 χρονών, δεν έχει ιδέα για την έκτρωση αλλά η Νικόλ λέει πως αν ποτέ τη ρωτούσε αν είχε κάνει, θα του έλέγε την αλήθεια.

«Δεν μετανιώνω για την επιλογή μου. Κάθε τι στη ζωή μου ήταν μια εμπειρία, για καλύτερο ή χειρότερο , αλλά σίγουρα δεν κοιτάζω πίσω μου. Έχω αποδεχτεί το παρελθόν μου και αν το παιδί μου με ρωτήσει, θα του πω όλη την αλήθεια» λέει και συνεχίζει «Δεν ξέρω τι θα κερδίσω από το να μην είμαι ειλικρινής με το παιδί μου. Προτιμώ να του εξηγήσω πόσο λάθος ήταν η όποια επιλογή μου, διότι πιστεύω πως είναι πιο επικίνδυνο για τον γιο μου, να πάει να κάνει κάτι χωρίς να έχει ιδέα, παρά να το κάνει γνωρίζοντας την αλήθεια από εμένα, τη μάνα του.  Αν ο γονιός είχε προγαμιαίες σχέσεις ή μεθούσε, μπορεί να μιλήσει γι αυτό στο παιδί μετατρέποντας την εμπειρία αυτή σε μάθημα ζωής για το παιδί» λέει.

…αλλά οι γονείς δεν χρειάζεται να τα αποκαλύπτουν όλα!
Ο γονιός έχει το δικαίωμα να φιλτράρει τα γεγονότα και να ξεκαθαρίζει τι θέλει να μοιραστεί με το παιδί του και τι όχι. Μπορεί για παράδειγμα, αντί να αρνηθεί ένα γεγονός,  να πεί «Δεν θέλω να το συζητήσω τώρα» ή «Άσε με να το σκεφτώ και θα σου πω». Ο γονιός έχει το δικαίωμα να κρατήσει τη ζωή του ιδιωτική ενώ κάτι άλλο επίσης σημαντικό, είναι να έχει συμφιλιωθεί με το παρελθόν του πρίν μιλήσει γι’ αυτό στο παιδί.

Υπάρχουν πολλά πράγματα για τα οποία ντρέπονται οι γονείς και είναι βασικό να τα αποδεχτούν για να μπορούν να τα μοιραστούν με τα παιδιά τους συνειδητοποιημένοι και όχι με εμπάθεια ή δισταγμό. Σε κάθε περίπτωση ο γονιός πρέπει να ακούει προσεκτικά το παιδί ώστε να αντιλαμβάνεται τι είναι αυτό που πραγματικά θέλει να μάθει, χωρίς να αποκαλύπτει περισσότερα απ’ όσα του ζητάει. Λεπτομέρειες από σεξουαλικές επαφές και πειράματα σε πάρτι, εννοείται ότι είναι απαγορευτικές.

Γιατί όμως ένα παιδί φτάνει στο σημείο να ρωτήσει; Είναι μπερδεμένο ή περίεργο; Ο ψυχολόγος Larry M. Friedberg, Ph.D. λέει ότι κάθε απάντηση εξαρτάται απ’ την ερώτηση «Τα παιδιά δεν κάνουν ερωτήσεις παρά μόνο όταν νιώθουν έτοιμα να πάρουν απαντήσεις. Η σωστή τακτική είναι ο γονιός να απαντά ευθέως στο παιδί και να περιμένει να δει πώς θα επεξεργαστεί την απάντησή του αυτή, μέχρι να κάνει την επόμενη ερώτηση. Οι ερωτήσεις του παιδιού είναι αυτές που καθοδηγούν το γονιό!».

Πηγή: http://www.metroparent.com/