Η διαφορά μεταξύ αποξένωσης και γονεϊκής αποξένωσης

Ως “γονεϊκή αποξένωση” ορίζεται η εσκεμμένη απόπειρα ενός γονιού να απομακρύνει τα παιδιά του από τον άλλον γονιό. Για παράδειγμα, μια μητέρα που μοιράζεται με τα παιδια κάθε λεπτομέρεια της σχέσης του πατέρα τους με άλλη γυναίκα, είναι μια εσκεμμένη απόπειρα να προκαλέσει στα παιδιά απεχθή συναισθήματα απέναντι στον πατέρα τους.

Ένας γονιός-μητέρα ή πατέρας-μπορεί να θέλει να αποξενώσει τα παιδιά από τον άλλον ώστε να «αποζημιωθεί» για τον πόνο που του προκάλεσε ένα ανεπιθύμητο διαζύγιο. Η γονεϊκή αποξένωση προκαλείται από ανθρώπους που βάζουν το συμφέρον τους πάνω από το συμφέρον των παιδιών τους, συμβαίνει για πάρα πολλούς λόγους και πάντα μα πάντα, στοιχίζει στα παιδιά.

Από την άλλη μεριά η αποξένωση είναι μια ακολουθία συγκρούσεων μεταξύ γονιού και παιδιού , όταν δηλαδή το παιδί βιώνει συναισθήματα απογοήτευσης και προδοσίας από τον γονιό ο οποίος αποξενώνεται από μόνος του. Για παράδειγμα, ο πατέρας που εγκαταλείπει την οικογένεια για μια άλλη γυναίκα και ταυτόχρονα θυσιάζει το χρόνο του με τα παιδιά, αδιαφορώντας για το κακό που τους προκαλεί, τον καθιστά αποξενωμένο.

Με λίγα λόγια η γονεϊκή αποξένωση προέρχεται από τη διάθεση και την επιμονή ενός γονιού να δημιουργήσει άσχημα συναισθήματα στα παιδιά για τον άλλον γονιό, ενώ η αποξένωση, προέρχεται από την ίδια την άσχημη συμπεριφορά του γονιού απέναντι στα παιδιά του με αποτέλεσμα να τα ωθεί στο να κόψουν κάθε επαφή μαζί του.

Δεν είναι σπάνιο ένας αποξενωμένος γονιός να κατηγορεί τον άλλον για γονεϊκή αποξένωση. Είναι πιο εύκολο να κατηγορεί κανείς τους άλλους για τα δικά του λάθη αντί να αποδεχτεί και να αναγνωρίσει την κακή συμπεριφορά του που οδήγησε τα παιδιά του στο να αποξενωθούν.

Πώς μπορεί κανείς να βρεί τη διαφορά ανάμεσα στον γονιό που είναι θύμα γονεϊκής αποξένωσης και στον γονιό που αποξενώνεται εξαιτίας της κακής συμπεριφοράς του; Η συμπεριφορά του γονιού κατά τη διάρκεια της αποξένωσης, είναι μια καλή ένδειξη για το τι πραγματικά συμβαίνει στη σχέση γονιού-παιδιού.

Συνήθεις συμπεριφορές του γονιού που αποξενώνεται εσκεμμένα από τον άλλον γονιό
Ο γονιός που αποξενώνεται εσκεμμένα από τον άλλον γονιό, συνεχίζει να διεκδικεί τη σχέση του με τα παιδιά του, προσπαθεί να επικοινωνεί μαζί τους τακτικά, να στέλνει email, να παίρνει τηλέφωνα, να πηγαίνει από το σχολείο των παιδιών για να τους μιλήσει. Ο γονιός αυτός θα χρησιμοποιήσει τη νομική οδό προκειμένου να αντιμετωπίσει τον άλλο γονιό που τον αποξενώνει εσκεμμένα και θα διεκδικήσει τα δικαιώματά του στη σχέση του με τα παιδιά.

Ο αποξενωμένος γονιός δεν παραιτείται και δεν ενδίδει. Ο David Goldman είναι ένα καλό παράδειγμα στο τι μπορεί να κάνει ένας αποξενωμένος γονιός ως απάντηση στον άλλο γονιό που τον απομακρύνει εσκεμμένα από τα παιδιά.  Η μητέρα του γιού του, πήρε το παιδί μαζί της στη Βραζιλία όπου και έκανε αίτηση διαζυγίου ενώ αρνούνταν να επιστρέψει στην Αμερική. Τα δικαστήρια της Βραζιλίας έδωσαν την επιμέλεια του παιδιού στη μητέρα η οποία ξαναπαντρεύτηκε και μαζί με τον νέο σύζυγό της, έκαναν τα πάντα για να στρέψουν τον γιό της εναντίον του πατέρα του κι έτσι να τον αποτρέψουν από το να έχει επαφές μαζί του. Ο David πέρασε 5 χρόνια στα δικαστήρια και τελικά κέρδισε την επιμέλεια του παιδιού του. Καμία δικαστική διαμάχη δεν είναι τόσο μεγάλη και δαπανηρή για τον πατέρα που τον αποξενώνουν επίτηδες από το παιδί του.

Συνήθεις συμπεριφορές του γονέα που αποξενώνεται εξαιτίας της δικής του συμπεριφοράς
Ο γονιός που αποξενώνεται από τα παιδιά του εξαιτίας της δικής του κακής συμπεριφοράς, διατηρεί τη στάση του τύπου «περιμένω να δω». Δεν διεκδικεί τη σχέση του με το παιδί διότι στο μυαλό του, το παιδί είναι αυτό που πρέπει να φτιάξει τη σχέση τους. Γι’ αυτόν τον γονιό είναι δύσκολο, σχεδόν αδύνατο, να δεί τη κατάσταση από τη πλευρά του παιδιού, καθώς δεν θεωρεί τη δική του συμπεριφορά ως μέρος του προβλήματος, αντιθέτως νιώθει πως δεν παίζει κανένα ρόλο στη κακή σχέση του με το παιδί.

Λόγω της δουλειάς μου, έχω έρθει σε επαφή με πολλούς τέτοιους γονείς. Οι γονείς αυτοί είναι άνθρωποι που περνάνε μήνες μακριά από τα παιδιά τους χωρίς να επιδιώκουν καμία επαφή μαζί τους, είτε διότι αφοσιώθηκαν σε μια καινούρια σχέση και προτίμησαν να περνάνε τον χρόνο τους με τον/τη καινούρια σύντροφο ή διότι μετά το διαζύγιο, φρόντισαν να χτίσουν γύρω τους, μια πολυάσχολη καθημερινότητα. Παρ’ όλα αυτά δεν καταλαβαίνουν γιατί τα παιδιά τους δεν τους περιμένουν με ανοιχτές αγκάλες όταν τελικά βρίσκουν χρόνο για εκείνα.

Συγκεκριμένα έρχεται ένας άντρας στο μυαλό μου ο οποίος δεν πήγε ποτέ σε καμία γιορτή του σχολείου, δεν ρώτησε ποτέ τους δασκάλους των παιδιών για τη πρόοδό τους και αρνούνταν να πάει σε οικογενειακό θεραπευτή μαζί με τα παιδιά, περνώντας έτσι 6 χρόνια έχοντας ελάχιστη επαφή μαζί τους. Παρ΄όλα αυτά, επιμένει πως φταίει η πρώην γυναίκα του που τον αποξένωσε.

Όταν τον ρώτησα για τον θυμό  και των δύο του παιδιών για εκείνον, μου απάντησε «Είναι έτσι όπως είναι η κατάσταση και δεν μπορώ να την αλλάξω. Ελπίζω μια μέρα τα παιδιά μου να αλλάξουν γνώμη».  Ο γονιός που θα είχε αποξενωθεί εσκεμμένα από τον άλλον γονιό,  θα κινούσε βουνά για να δεί τα παιδιά του και να τους αλλάξει γνώμη. Ο γονιός όμως που αποξενώνεται από μόνος του, δεν μπορεί να κάνει κάτι ανάλογο διότι αν το κάνει είναι σαν να παραδέχεται και να αναλαμβάνει την ευθύνη για τη κακή σχέση του με τα παιδιά και τις πληγές που η απουσία του, τους έχει προκαλέσει.

Το σύνδρομο γονεϊκής αποξένωσης είναι επικίνδυνο για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και τους δεσμούς τους, με τον κάθε γονιό ξεχωριστά. Η γονεϊκή αποξένωση, είθισται να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία από τον γονιό που τη προκαλεί προκειμένου να δικαιολογήσει στον εαυτό του, τις συνέπειες που έχουν οι πράξεις του στα παιδιά του.

Και στις δύο περιπτώσεις, τα παιδιά είναι τα αθώα θύματα που υποφέρουν εξαιτίας της ανικανότητας των γονιών να βάλουν τις ανάγκες τους πάνω απ’ τις δικές τους. Αν είσαι γονιός και δεν είσαι σε θέση να αποφασίζεις με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού, ίσως να μην σου αξίζει να έχεις δεσμούς με ένα άτομο που έχει κάθε δικαίωμα να προσδοκά αγάπη και εκτίμηση από τους γονείς του.

Cathy Meyer
Σύμβουλος γάμου και εκπαιδεύτρια διαζυγίου
Πηγή: http://divorcesupport.about.com/