Να πάρω “διαζύγιο” από τη μητέρα μου;

Η αντίδραση της κοινωνίας όταν ένας γονιός αποκληρώνει το παιδί του είναι σχεδόν ανύπαρκτη κι έτσι συνήθως μια τέτοια ενέργεια, γίνεται σιωπηρά αποδεκτή. Υπάρχει πάντα μια λύπη για τον γονέα ενώ αυτόματα συμπεραίνεται ότι το παιδί ήταν ο κακός της ιστορίας. Σύμφωνα με την κοινωνία, το μεγάλωμα των παιδιών είναι δύσκολο και τα παιδιά πολλές φορές είναι δύσκολο να τα διαχειριστούν οι γονείς.

Από την άλλη, το ενήλικο παιδί που αποκόπτει την μητέρα του από τη ζωή του/της κατακρίνεται έντονα. Κατηγορείται για αγνωμοσύνη, ανωριμότητα, παραλογισμό κτλ. Οι μύθοι γύρω απ’ τη μητρότητα είναι που ευθύνονται κυρίως για αυτή τη στάση της κοινωνίας, όλες αυτές οι (ψευδείς) κοινοτυπίες που λένε ότι όλες οι μαμάδες είναι γεμάτες αγάπη για τα παιδιά τους, ότι η μητρότητα είναι ένα ένστικτο και ότι η μητρική αγάπη είναι άνευ όρων.

Δείτε σχετικά: Μαμάδες ζηλεύουν κόρες

Για δυο δεκαετίες αναρωτιόμουν αν έπρεπε να κόψω κάθε επαφή με τη μητέρα μου. Το έκανα για μικρά χρονικά διαστήματα αλλά έπειτα το μετάνιωνα. Ήταν ένα μεγάλο και δύσκολο δίλημμα για’ μένα. Στα 39 μου τελικά αποφάσισα να κόψω οριστικά, την επαφή μαζί της. Η απόφαση μου αυτή επηρέασε πολύ και τη στάση των άλλων ανθρώπων προς εμένα. Υπήρξαν και υπάρχουν άνθρωποι που αμέσως με κοιτούν διαφορετικά όταν το μαθαίνουν. Άνθρωποι που δεν με ξέρουν καθόλου με έχουν αποκαλέσει εγωίστρια και άλλα, χειρότερα.

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν να ακούσουν ότι υπάρχουν μητέρες που δεν αγαπούν τα παιδιά τους.

Πρόσφατα μια φίλη μου, με την οποία είχα συγκατοικήσει ένα εξάμηνο στο εξωτερικό, θυμήθηκε την ημέρα που είχα γυρίσει εσπευσμένα σπίτι, επειδή ο πατέρας μου είχε μπει στο νοσοκομείο. Αυτό είχε γίνει πριν πολλά χρόνια. Δεν ήξερε ότι πριν πεθάνει, είχα περάσει μια βδομάδα να κάθομαι στην αναμονή, ελπίζοντας να τον δω αλλά η μητέρα μου δεν επέτρεψε ούτε σε εμένα αλλά ούτε και στην αδελφή του να τον δούμε. Πέθανε χωρίς να μπορέσουμε να του πούμε αντίο. Δεν μπόρεσα να του πω πόσο τον αγαπούσα. Η φίλη μου προέρχεται από μια δεμένη και αγαπημένη οικογένεια. Είναι μητέρα τριών παιδιών που έχουν πια ενηλικιωθεί. Όταν της είπα τι είχε γίνει δυσκολεύτηκε να το αποδεχθεί. “Πρέπει να υπήρχε κάποιος λόγος,” μου είπε, “ένας καλός λόγος που δεν σε άφησε να τον δεις. Ίσως προσπαθούσε να σε προστατεύσει”. “Όχι,” της είπα,”ήξερε πόσο ήθελα να τον δω. Το έκανε για να με πληγώσει”.

Σε κανέναν δεν αρέσει να ακούει για μητέρες που δεν αγαπούν τα παιδιά τους.

Γιατί τα παιδιά σκέφτονται το “διαζύγιο”
Παρά τη γενική αντίληψη που υπάρχει, η αποξένωση δεν προκύπτει απλά από τις εντάσεις που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ μητέρας και παιδιού. Το στρες και οι συγκρούσεις μπορεί να υπάρχουν και ανάμεσα σε ένα παιδί και μια μητέρα που έχουν μια σχέση γεμάτη αγάπη. Ειδικά όταν η σχέση τους περνά μια μεταβατική περίοδο, όπως η εφηβεία.

Οι μητέρες που ασκούν έλεγχο και είναι πιο αυταρχικές σίγουρα βιώνουν μεγαλύτερες συγκρούσεις και τριβές στη σχέση τους με τα παιδιά τους. Ειδικά εφόσον εκείνα αρχίσουν να παίρνουν αποφάσεις με τις οποίες οι μητέρες δεν συμφωνούν. Όμως, σε μια σχέση που έχει αγάπη και είναι σχετικά υγιής, η μητέρα και το παιδί θέτουν νέα όρια. Υπάρχει μια αποδοχή για τις επιλογές του παιδιού, όσο απρόθυμη και να είναι αυτή.

Οι σχέσεις στις οποίες τα παιδιά σκέφτονται να κόψουν κάθε σχέση με τη μητέρα τους είναι διαφορετικές. Η συμπεριφορά της συναισθηματικά απρόσιτης μητέρας, εμφανίζεται συνήθως όταν το παιδί είναι πολύ μικρό και δεν έχει να κάνει ιδιαίτερα με τη συμπεριφορά του, αν και το παιδί δύσκολα μπορεί να το κατανοήσει αυτό. Είναι πιο πιθανό να θεωρήσει ότι εκείνο φταίει που η μητέρα του δεν το αγαπά. Σε αυτές τις σχέσεις, το παιδί στερείται τη μητρική αγάπη ή του δίνεται υπό όρους, επικρατεί η κριτική, δεν υπάρχουν όρια και το παιδί μαθαίνει είτε ότι η αγάπη πληγώνει ή ότι μπορεί να είναι και επικίνδυνη.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά έμφυτα αγαπούν την μητέρα τους και την χρειάζονται. Αυτή η αγάπη υπάρχει καθώς το παιδί μεγαλώνει και αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι η μητέρα του δεν το αγαπά, δεν το βλέπει, δεν το ακούει και δεν το αναγνωρίζει σαν άτομο. Η διακοπή της επαφής με τη μητέρα είναι μια πολύ σημαντική απόφαση.

Κάποιοι αποφασίζουν να συνεχίσουν να έχουν επαφές με τη μητέρα τους, να διατηρήσουν όπως μπορούν αυτή τη σχέση, ενώ άλλοι αποφασίζουν ότι η έλλειψη της είναι η μόνη ελπίδα που έχουν για να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.

Παραθέτω 3 πράγματα που έχω παρατηρήσει σχετικά με τα παιδιά που θέλουν να κόψουν κάθε επαφή με τη μητέρα τους:

Κανένα παιδί δεν βλέπει το “διαζύγιο” με το γονιό ως λύση.
Το “διαζύγιο” με τον γονιό, είναι η τελευταία προσπάθεια που κάνουν τα παιδιά, για να αποκτήσουν μια φυσιολογική ζωή. Συνήθως έχουν προηγηθεί χρόνια προσπάθειας για να επιδιορθωθεί η σχέση με τη μητέρα, συχνά με τη βοήθεια ενός ψυχολόγου ή κάποιου άλλου ειδικού. Ένα παιδί δεν “χωρίζει” από τη μητέρα του απλά. Χάνει όλη την οικογένεια του, αδέλφια, θείους/θείες, ακόμα και τον πατέρα του.

Συνεπώς, μια τέτοια απόφαση είναι δύσκολη και επώδυνη. Η ειρωνεία είναι ότι αυτό το “διαζύγιο” είναι συνήθως τόσο δύσκολο επειδή η απόφαση απορρέει από την αυτοεκτίμηση του παιδιού, κάτι δηλαδή που του λείπει. Μερικές φορές, μετά από κάποιο διάστημα χωρίς επαφή, κάποια παιδιά υπαναχωρούν, όμως, εάν η μητέρα δεν έχει αποφασίσει να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια, τίποτα δεν θα έχει αλλάξει. Το “διαζύγιο” από τη μητέρα είναι γεμάτο πόνο και αγωνία για ένα παιδί.

Η ανάγκη και η επιθυμία για τη μητέρα που σε αγαπά δεν σταματά να υπάρχει.
Δεν είναι ασυνήθιστο τα ενήλικα παιδιά να βιώσουν ένα αίσθημα πένθους αν και εκείνα επέλεξαν τον “χωρισμό” από τη μητέρα τους, ή να συνεχίσουν να πενθούν πολύ καιρό μετά. Πιστεύω ότι αυτό το πένθος είναι για τη μητέρα που ήθελαν αλλά δεν απέκτησαν ποτέ. Η ανάγκη και η επιθυμία για μια μητέρα που τα αγαπά μπορεί να γεννήσει ψευδείς ελπίδες που μπορεί να παρακινήσουν μια καινούρια προσπάθεια συμφιλίωσης και επαφής, όμως κάτι τέτοιο δεν έχει ποτέ αποτέλεσμα.

Επί δυο δεκαετίες έκανα τέτοιες προσπάθειες ώσπου συνειδητοποίησα ότι η μητέρα μου, δεν είχε προσπαθήσει ποτέ να συμφιλιωθούμε.

Η στάση των ειδικών απέναντι στο “διαζύγιο” από τους γονείς μπορεί να είναι ανεπαρκής.
Ο ίδιος μου ο ψυχολόγος δεν ήταν υπέρ της απόφασης μου να αποκόψω τη μητέρα μου από τη ζωή μου. Υποστήριζε ότι δεν θα κατάφερνα να “φτιάξω” τη σχέση μου μαζί της αν δεν είχα κάποια σχέση με εκείνη. Αυτό είναι λογικό και αληθές. Αλλά είχα προσπαθήσει επί 20 χρόνια να “φτιάξω” τη σχέση μου μαζί της και εκείνη συνέχιζε να αρνείται ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα.

Ο Murray Bowen, ιδρυτής της Family Systems Therapy, είναι ένας από εκείνους που ασκούν έντονη κριτική κατά της γονεϊκής αποξένωσης. Ο Murray πίστευε ότι με το να αποφεύγεις τα συναισθηματικά προβλήματα μεταξύ εσένα και του γονιού σου, αυξάνεται η πιθανότητα αυτά να επηρεάσουν τη δική σου σχέση με τα παιδιά σου και να οδηγήσουν αργότερα τα δικά σου παιδιά, να σε αποκόψουν από τη ζωή τους. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι κάπως απλοϊκό. Αντίθετα, το 2009, ο Richard A. Friedman M.D, με ένα άρθρο του στην εφημερίδα The New York Times, ανέτρεψε τη δική του θεωρία. Ο τίτλος του άρθρου ήταν, “Όταν οι γονείς είναι πολύ τοξικοί για να τους ανεχτείς” κι έτσι τράβηξε την προσοχή τόσο των παιδιών όσο και άλλων ειδικών.

Υπάρχουν σίγουρα περιπτώσεις στις οποίες η μητέρα είναι τόσο “τοξική” που η μόνη λύση είναι να μην υπάρχει επαφή μαζί της. Αλλά πιστεύω ότι υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες οι ψυχοθεραπευτές έχουν ενθαρρύνει τους πελάτες τους να διακόψουν κάθε σχέση με τους γονείς τους αν και υπήρχε ελπίδα για αποκατάσταση της σχέσης, έως κάποιο βαθμό. Ο καθένας από εμάς, πρέπει να μάθει να μη συμπεριφέρεται στον εαυτό του, όπως μας συμπεριφέρθηκε η μητέρα μας και επίσης να μην επιλέγουμε συντρόφους που μοιάζουν με τη μητέρα μας.

Αυτό όμως προϋποθέτει να αποδεχθούμε τα κομμάτια του εαυτού μας που μοιάζουν στην μητέρα μας, ώστε να μη συμπεριφερθούμε όπως εκείνη, κάτι που μπορεί να είναι αρκετά επώδυνο αλλά ευκολότερο να γίνει αν υπάρχει μια κάποια επαφή. Σύμφωνα με την εμπειρία μου, όλη αυτή η προσπάθεια μπορεί να οδηγήσει κάποιον/α στο να ανακαλύψει κάποια θετικά στοιχεία του εαυτού του, που μπορεί να έχουν να κάνουν με κάποια (ίσως κρυμμένα) θετικά στοιχεία του γονιού του.

Καταλήγοντας, δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη απάντηση για όλους, σε ότι αφορά το “διαζύγιο” από τη μητέρα. Κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Όταν λοιπόν ακούς για περιστατικά που τα παιδιά κόβουν επαφή με τον γονιό, μην βιάζεσαι να τα καταδικάσεις. Άκουσε τι έχουν να πουν. Δεν ξέρεις τί συμβαίνει στις οικογένειες και στα σπίτια των άλλων, δείξε λίγη κατανόηση. Αυτή είναι που δεν πήραν ποτέ από τη μητέρα τους!

Πηγή: https://www.psychologytoday.com/