Μια φορά το τρίτο πρόσωπο, για πάντα το τρίτο πρόσωπο;

Πολλές φορές όταν το τρίτο πρόσωπο σε ένα γάμο, γίνει σύζυγος/μόνιμη σύντροφος, έχει να αντιμετωπίσει τη «ρετσινιά» του τρίτου προσώπου και κυρίως τη στάση των παιδιών του άλλου, που το θεωρούν υπεύθυνο για τη διάλυση του γάμου του μπαμπά και της μαμάς. Πώς πρέπει αυτό το άτομο να αντιμετωπίσει το «στίγμα» και το περιβάλλον του άλλου και πώς τα παιδιά του; Τι στάση πρέπει να κρατήσει ώστε να διατηρήσει τις ισορροπίες;

Από την πλευρά της οικογένειας

Ένα ζευγάρι μπορεί να οδηγηθεί σε χωρισμό για πολλούς λόγους, ένας από αυτούς είναι η απιστία. Είναι πολύ συχνό να κοιτάμε την απιστία του ενός από τους δύο συζύγους σαν κάτι πολύ κακό και αυτή η οπτική να κάνει αυτόν που μένει πίσω να νιώθει θυμωμένος και αδικημένος.

Στην πραγματικότητα όμως, η απιστία είναι πάνω απ’ όλα αποτέλεσμα της σχέσης ανάμεσα στο ζευγάρι και της επικοινωνίας του. Αυτό που οδηγεί έναν από τους δύο να συνάψει μία παράλληλη σχέση έχει να κάνει κυρίως με θέματα που αφορούν την επικοινωνία του ζευγαριού. Για κάθε τι που γίνεται ανάμεσα στο ζευγάρι, είναι πάντα υπεύθυνα και τα δύο μέλη. Οπότε αν καταφέρουμε να δούμε την απιστία όπως πραγματικά είναι, τότε θα δούμε ότι είμαστε και οι δύο υπεύθυνοι γι’ αυτήν την κατάσταση.

Κάποιες σχέσεις καταφέρνουν μέσα από πολλή δουλειά και επιθυμία να ανακάμψουν μετά από μία απιστία. Κάποιες άλλες, με τις οποίες θα ασχοληθούμε εδώ, καταλήγουν σε διαζύγιο. Υπάρχει μάλιστα πιθανότητα η παράλληλη αυτή σχέση να γίνει επίσημη μετά το χωρισμό και να συνεχιστεί. Μία τέτοια κατάσταση ανακινεί πολλά πράγματα, συναισθήματα, ταράζει τις ισορροπίες ολόκληρης  της οικογένειας και θέλει πολλή και ιδιαίτερη δουλειά ώστε το σύστημα να ανακάμψει και να βρει νέους ρυθμούς, ενσωματώνοντας το νέο πρόσωπο και την νέα δυναμική.

Κάθε οικογένεια που αποκτά ένα καινούριο μέλος στον ρόλο της μητριάς ή του πατριού, περνά μέσα από δύσκολα μονοπάτια. Μία από τις πιο σημαντικές καταστάσεις, που θα αντιμετωπίσει, είναι πως θα ενσωματώσει αυτό το καινούριο μέλος, και κυρίως τον ρόλο που αφορά τη σχέση του νέου συντρόφου με το παιδί. Αυτό γίνεται ακόμα πιο δύσκολο όταν το νέο μέλος κουβαλά και έναν τίτλο – “το τρίτο πρόσωπο”-, κουβαλά μία ιστορία φορτισμένη με συναισθήματα και εντάσεις που εμπλέκει όλα τα μέλη της οικογένειας.

Σε μία οικογένεια, τον πιο σημαντικό ρόλο τον παίζουν οι γονείς. Ο τρόπος που τα μέλη μίας οικογένειας προσαρμόζονται σε μία δύσκολη κατάσταση, προχωράνε, την ενσωματώνουν, εξαρτάται κυρίως από την βάση της οικογένειας αυτής, την οποία αποτελούν οι γονείς.

Αυτό ισχύει και για αυτήν την μεγάλη αλλαγή, τον χωρισμό.

Το διαζύγιο αλλάζει πολύ τις ισορροπίες μέσα στο σύστημα, ξεκινώντας από την περίοδο πριν από την απόφαση – όπου κυριαρχεί η ένταση και η σύγκρουση-, κατά τη διάρκεια των γεγονότων- όπου το διάστημα είναι γεμάτο αλλαγές και αποφάσεις- αλλά ακόμα και μετά όπου υπάρχει η δημιουργία ενός νέου συστήματος.

Μέσα σε όλα αυτά, οι γονείς είναι σημαντικό να προσπαθούν να παραμένουν η βάση. Είναι σίγουρα πολύ δύσκολο, επειδή τα συναισθήματα είναι πολλά και χαοτικά, όμως όπως και σε κάθε κατάσταση της ζωής, μαθαίνουμε να στεκόμαστε στα δύσκολα με όσα συνεπάγεται αυτό και δοκιμάζουμε να μένουμε δημιουργικοί.

Είναι σημαντικό το ζευγάρι που παίρνει απόφαση να χωρίσει, να δουλεύει σταδιακά τα θέματα που προκύπτουν, να δίνει χρόνο σε αυτά, να δίνει χώρο στα συναισθήματα, να επιχειρεί μία ανοιχτή επικοινωνία.

Το διαζύγιο είναι πολύ συχνά η αφορμή για το ξεκίνημα μίας δουλειάς με τον εαυτό. Ο καθένας μόνος του αλλά και συνεργατικά, έχει να κάνει μία δουλειά με τα συναισθήματα που προκύπτουν με τις επιλογές του, και με την πορεία που ακολουθεί.

Το πιο σημαντικό διάστημα είναι η διαδικασία του χωρισμού και η προσαρμογή στη νέα κατάσταση, η οποία για τα παιδιά είναι ότι οι γονείς πλέον μένουν χώρια.

Το επόμενο βήμα, θα ήταν η ενσωμάτωση ενός νέου ατόμου στην οικογένεια.

Στην περίπτωση της απιστίας και της συνέχισης της σχέσης αυτής, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα επειδή γίνονται πιο γρήγορα και το ένα στάδιο εμπλέκεται μέσα στο άλλο. Γι ‘ αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό να δίνεται ο χρόνος στο κάθε στάδιο και να περνάνε τα μέλη στο επόμενο χωρίς βιασύνη.

Η απιστία μπορεί πολύ εύκολα να γίνει “αυτό” που φταίει για το διαζύγιο κι έτσι όλα να στρέφονται συνεχώς γύρω από αυτό. Στην πραγματικότητα , όμως η απιστία ήταν μόνο η αφορμή να δει το ζευγάρι αυτά που συμβαίνουν στην σχέση και την επικοινωνία.

Η δουλειά που χρειάζεται να γίνει είναι προς αυτήν την κατεύθυνση. Και τα δύο μέλη του ζευγαριού, να δουν αυτό που συμβαίνει σε βαθύτερο επίπεδο και να προσπαθήσουν να αποδεσμεύσουν το “τρίτο πρόσωπο” από τις κατηγορίες και τα ακατέργαστα συναισθήματα τους.

Αν το ζευγάρι κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση, τότε όλα θα πάρουν τον δρόμο τους στη δημιουργία του νέου αυτού συστήματος.

Είναι ένας δύσκολος και εσωτερικός δρόμος, που λίγοι επιλέγουν, που όμως αν τον ακολουθήσουμε μπορεί να μας οδηγήσει μέσα από τα σκοτεινά ανηφορικά μονοπάτια της σύγκρουσης και του διαζυγίου, στο φωτεινό και γαλήνιο ξέφωτο της προσωπικής ευθύνης και αυτοεκτίμησης.

Από την πλευρά του “τρίτου προσώπου”

Σε όλη αυτήν την ιστορία, το “τρίτο πρόσωπο” συχνά περνάει δύσκολα. Μπορεί εύκολα να μπει στον ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου, να δεχθεί όλη την ένταση και τον θυμό των παιδιών, του/της πρώην συζύγου, της λοιπής οικογένειας, ακόμα και του συντρόφου.

Παρόλο που η δουλειά χρειάζεται να γίνει από το ζευγάρι που χωρίζει νωρίτερα, το πρόσωπο που βρίσκεται σε αυτήν την θέση χρειάζεται και αυτό, να αναπτύξει την ικανότητα του να κοιτάει τα πράγματα με κατανόηση, να δίνει χρόνο στο κάθε στάδιο και να βρει την δική του πραγματική θέση στο σύστημα.

Είναι σημαντικό η καινούρια αυτή σχέση να δημιουργήσει τις δικές της βάσεις και να ξεφύγει από την παλιά “κρυφή” και “παράνομη” ταυτότητα της απιστίας.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ δύσκολη η ενσωμάτωση ενός καινούριου μέλους στην οικογένεια και το άτομο που βρίσκεται σε αυτή τη θέση θα διερωτηθεί πολλές φορές γύρω από τον ρόλο του, γύρω από το πως να σταθεί, πως να κινηθεί στη σχέση με τα παιδιά αλλά και την υπόλοιπη οικογένεια.

Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι το ίδιο το άτομο που είναι σε αυτόν τον ρόλο του πατριού/μητριάς να είναι ξεκάθαρο μέσα του, σε σχέση με το ποια είναι η θέση του μέσα στην οικογένεια. Αν ο ίδιος νιώθει εισβολέας, τότε ίσως διακατέχεται από ενοχές και η συμπεριφορά του να επηρεάζεται από αυτά τα συναισθήματα.

Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί αλλά και για την υπόλοιπη οικογένεια (π.χ. τον άλλον γονέα) να μην νιώσει την παρουσία του ως απειλητική ή ανταγωνιστική. Το άτομο αυτό σε καμία περίπτωση  δεν αντικαθιστά τον πραγματικό γονιό, τον προηγούμενο σύντροφο αλλά ούτε είναι εισβολέας. Η σχέση αυτή είναι καινούρια και χρειάζεται να βρει τη δική της μοναδική θέση και ύπαρξη στον κόσμο αλλά και στο οικογενειακό σύστημα.

Ηλιάννα Πεσσάρη
Ψυχολόγος- Ψυχοδραματίστρια
Αλκμαιωνίδων 6, Καισαριανή, πλησίον μετρό Ευαγγελισμός
Τηλέφωνο: 2155159120
Κινητό: 6938165911
Website: http://www.prosopikianaptixi.gr/
Blog: http://iliannasol.blogspot.gr/