Μένουμε μαζί μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά

Πριν από λίγα χρόνια γνώρισα την Αρετή. Μια όμορφη γυναίκα 32 χρονών  με 2 παιδιά.  Μια γνωστή, της είχε συστήσει να επισκεφτεί κάποιον ειδικό για την 9χρονη της κόρη, που τον τελευταίο χρόνο χτυπούσε τα άλλα παιδιά στο σχολείο.

Τι άλλο συμβαίνει την ρώτησα. «Τίποτα» μου είπε «απλά ήταν μια δύσκολη χρονιά, έκανε πολλές απουσίες στην αρχή της χρονιάς με κάτι πόνους στην κοιλιά, αλλά μετά όλα ήταν καλά». «Ο σύζυγος τι λέει για όλα αυτά;» την ρώτησα. «Προσπαθεί να βρει και αυτός λύση να βοηθήσει, αλλά δυσκολεύεται να επιβληθεί στα παιδιά, λείπει και πολλές ώρες με την δουλειά». «Πώς είναι η σχέση σας;». «Τώρα μια χαρά, παλιότερα είχαμε κάποια προβλήματα, αλλά τώρα μια χαρά. Από την στιγμή που αποφασίσαμε να μείνουμε μαζί μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά δεν έχουμε ούτε τόσες εντάσεις, ούτε τσακωμούς». Σας ακούγεται οικείo;  Μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο θα σας πείσει ότι ακόμα και σήμερα αρκετά ζευγάρια αποφασίζουν να μείνουν μαζί για χάρη των παιδιών.

Φυσικά, μια τέτοια απόφαση μπορεί να αποδειχθεί σωστή εφόσον οι γονείς εκμεταλλευτούν το χρόνο που μένουν μαζί έτσι ώστε να δουλέψουν πάνω στην σχέση τους, να ξαναγνωρίσει ο ένας τον άλλο και να λύσουν τα θέματα που τους έφεραν αρχικά στα πρόθυρα του χωρισμού και του διαζυγίου. Τα παιδιά είναι ένα δυνατό κίνητρο αλλά από μόνα τους δεν δημιουργούν ούτε συντηρούν ένα «καλό» γάμο.

Τι γίνεται όμως σε εκείνες τις περιπτώσεις που οι γονείς αποφασίζουν να μείνουν μαζί μόνο για τα παιδιά αγνοώντας την δική τους σχέση; Γιατί αρκετοί γονείς μένουν μαζί ενώ πλέον δεν μπορούν να ζήσουν αρμονικά ως ζευγάρι;

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι ένα διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία για τα παιδιά και ότι θα μπορέσουν να το διαχειριστούν καλύτερα σε μεγαλύτερη ηλικία.

Όμως, παρόλο που ένα διαζύγιο μπορεί να είναι τραυματικό για τα παιδιά, το χρονικό διάστημα πριν το διαζύγιο μπορεί να είναι εξίσου ή περισσότερο τραυματικό. Ειδικά όταν υπάρχουν εντάσεις και τσακωμοί μεταξύ των γονέων τα παιδιά γίνονται μάρτυρες της δυστυχίας των γονέων τους και πολλές φορές αναγκάζονται να γίνονται οι διαιτητές, οι κριτές ή ακόμα και οι κουβαλητές αυτής της δυστυχίας έτσι ώστε να ξεκουράσουν τους γονείς τους. Η κόρη της Αρετής, είχε καταλάβει ότι όταν αυτή δεν είναι καλά ο πατέρας της ήταν περισσότερες ώρες στο σπίτι, ότι οι γονείς περνούσαν περισσότερο χρόνο μαζί και ότι πλέον δεν υπήρχαν εντάσεις αλλά συζητούσαν για το πώς θα βοηθήσουν την μικρή τους κόρη. Έτσι αποφάσισε να γίνει αυτή το πρόβλημα.

Επίσης δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ένα παιδί στα 16 του ή ένας μικρός ενήλικας στα 20 έχει τις ικανότητες να διαχειριστεί καλύτερα το διαζύγιο των γονέων του. Η ήρεμη μετάβαση από το γάμο στο διαζύγιο εξαρτάται από την ωριμότητα των γονέων και όχι από την χρονολογική ηλικία των παιδιών.

Ο γάμος και η παραδοσιακή μορφή της οικογένειας δεν είναι μαγικές οντότητες που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και την υγεία των παιδιών από μόνα τους. Οι ευεργετικές ιδιότητες του γάμου είναι αποτέλεσμα της καλής σχέσης των γονέων και όχι απλά της συνύπαρξης και της συγκατοίκησης τους. Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα σχέσεων για τα παιδιά, ως πρότυπα φύλου και ως μοντέλα συναισθηματικής εγγύτητας. Ακόμα και αν υπάρχει αρμονία και ηρεμία τα παιδιά μπορούν να αντιληφθούν την συναισθηματική ουδετερότητα και την ανυπαρξία ερωτισμού μεταξύ των γονέων τους. Τι μοντέλο σχέσεων μπορεί να αποκτήσει ένα παιδί που βλέπει τους γονείς να κοιμούνται σε ξεχωριστά δωμάτια ή δεν τους βλέπει να αγκαλιάζονται, να φιλάει ο ένας τον άλλο, να ξεχωρίζουν ως ζευγάρι; Η προσωπική μου άποψή είναι ότι πολλά σύγχρονα ζευγάρια αντιμετωπίζουν ακριβώς αυτό το πρόβλημα. Μεγαλώνοντας σε μια εποχή που το διαζύγιο ήταν taboo και η άποψη ότι ΠΡΕΠΕΙ να μείνουμε μαζί πάση θυσία για τα παιδιά, δεν έχουν υγιή πρότυπα σχέσεων και συναισθηματικής εγγύτητας με αποτέλεσμα να τα αναπαραγάγουν στους δικούς τους γάμους και σχέσεις. Γίνονται γονείς, συγκάτοικοι, φίλοι αλλά δεν ξέρουν να γίνουν ζευγάρι.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά για να μεγαλώσουν σωστά χρειάζονται αγάπη, ασφάλεια, ηρεμία αλλά σίγουρα δεν χρειάζονται ανθρωποθυσίες.  Και τι άλλο πέρα από μια ανθρωποθυσία είναι η απόφαση ενός ζευγαριού να ξεχάσει την ερωτική του ζωή, τις συναισθηματικές του ανάγκες, την ώριμη και ειλικρινή επικοινωνία και την ασφάλεια της σχέσης. Να θυσιάσει δηλαδή τα κομμάτια του εαυτού του που ικανοποιούν τις ανάγκες ενός ενήλικα και να λειτουργήσει μονοδιάστατα ως «γονέας». Οι σχέσεις δεν είναι σαν το ποδήλατο πού άπαξ το μάθεις το θυμάσαι για μια ζωή αλλά χρειάζονται καθημερινή δουλειά και εξάσκηση. Η αναβολή αυτών των ικανοτήτων αλλά και αναγκών σε μελλοντικό χρόνο (όταν μεγαλώσουν τα παιδιά) μπορεί να αποβεί σκληρή και μοιραία τόσο για το διάστημα την αναμονής όσο και για μετά.

Δεν γνώρισα ποτέ την μικρή κόρη της Αρετής. Βρεθήκαμε κάποιες φορές  με τον σύζυγό της για να μιλήσουμε για την σχέση τους και για τα παιδιά. Το καλοκαίρι εκείνο η Αρετή και ο σύζυγός της αποφάσισαν να μείνουν χωριστά. Όταν μετά από μήνες την ξαναείδα, η μικρή δεν είχε ούτε πόνους στην κοιλιά, ούτε προβλήματα με τα άλλα παιδιά στο σχολείο.

Φέτος, η Αρετή με πήρε τηλέφωνο να μου πει ότι ετοιμάζεται να γίνει ξανά μητέρα και να με ρωτήσει αν είναι σωστό να με καλέσει στο γάμο της με το νέο σύντροφό της. Τελικά το διαζύγιο είχε απελευθερώσει και αυτούς και τα παιδιά από το βάρος να διατηρήσουν μια σχέση που δεν λειτουργούσε παρά μόνο για να μεγαλώσουν τα παιδιά.

Ιωάννης Ζήνδρος-Ελένη Τσάκωνα
Ψυχολόγοι
Κέντρο Ψυχολογικής Παρέμβασης “Θεραπεύω Συν-θεραπεύω”
Ελισάβετ Καστρισόγια 38 Ιωάννινα
Τηλέφωνα: 6972079311 και 6938353625
Email: therapeuw.syn@gmail.com