Αδύναμη η θέση του πατέρα, στο δικαίωμα επιμέλειας του τέκνου….ή μήπως όχι; (δείγμα δικαστικών αποφάσεων)

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1511 του Αστικού μας Κώδικα «…στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησης της».

Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξ αιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας,…της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη πριν από κάθε απόφαση σχετικά με την γονική μέριμνα, εφ’ όσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντα του».

Η αρχή της ισότητας και της ισονομίας των φύλων τυγχάνει και συνταγματικά διασφαλισμένη από τα άρθρα 4 παρ.1,2 (ισονομία των φύλων), 5 παρ.1 (ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας) και 13 παρ.1 ( ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης).

Έτσι η έντονη παιδοκεντρική αντίληψη από την οποία διαχέεται το δίκαιο της γονικής μέριμνας σε συνδυασμό με την αρχή της ισότητας των δύο φύλων… ,έχει εξανεμίσει την, κατά το προϊσχύον δίκαιο αντίληψη ότι το καταλληλότερο πρόσωπο για την ανατροφή των τέκνων είναι η μητέρα.

Η κατά το παρελθόν υποστηριχθείσα τόσο στη νομολογία όσο και στη θεωρία άποψη ότι η γονική μέριμνα των μικρής ηλικίας τέκνων …πρέπει να ανατίθεται στη μητέρα…εξακολουθεί να έχει βάση και σήμερα ακόμα, γιατί οι νεότερες ιατρικές και ψυχολογικές έρευνες αναγνωρίζουν μια σαφή βιοκοινωνική υπεροχή στην μητέρα ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΚΗ ΗΛΙΚΙΑ, ΕΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΧΡΟΝΟ αναγνωρίζουν το σοβαρό ρόλο του πατέρα στην όλη διαμόρφωση των διαπροσωπικών σχέσεων του τέκνου…» (Β.Βαθρακοκοίλης Ερμηνεία Αστικού Κώδικα σελ.902-903)

Ενδεικτική Επισκόπηση της Νομολογίας υπέρ του Πατέρα

7352/2002 ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Απόσπασμα της Εφετειακής απόφασης

“Ενόψει των αποδειχθέντων ως άνω περιστατικών το αληθές συμφέρον του ανηλίκου επιβάλλει, προς το παρόν τουλάχιστον να ανατεθεί η οριστική επιμέλεια αυτού στον εκκαλούντα πατέρα του ο οποίος παρέχει κατά την κρίση του Δικαστηρίου όλα τα εχέγγυα για την ανατροφή, επίβλεψη, εκπαίδευση αυτού και την εν γένει ψυχοσωματική του ανάπτυξη για τον σκοπό της εξελίξεώς του σε ανεξάρτητη και υπεύθυνη προσωπικότητα ενόψει και του ιδιαίτερου δεσμού του ανηλίκου με αυτόν, ο οποίος παρέχει την δυνατότητα να ασκήσει αποτελεσματικότερα την διαπαιδαγώγηση του ανηλίκου και να επιδράσει ωφέλιμα επ’αυτού.”

146/2011 ΕΦΕΤΕΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

Στην συγκεκριμένη υπόθεση η μητέρα εμφάνιζε προβλήματα ψυχικής υγείας.

Απόσπασμα της Εφετειακής απόφασης

“…Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι στο παρόν στάδιο, που υπάρχει μεγάλη αναστάτωση με έντονη ψυχική φόρτιση στον ανήλικο, καθώς και δυσχέρεια προσαρμογής στο περιβάλλον που διαβιοί, το οποίο φαίνεται ότι δεν είναι αποδεκτό από τον ίδιο, η εκφρασμένη θέληση (του ανηλίκου) να διαμείνει με τον πατέρα του δεν μπορεί να αγνοηθεί, λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας και της ωριμότητας του, καθόσον τυχόν παραγνώριση αυτής θα είναι επιβλαβής για το συμφέρον του και θα έχει σοβαρές δυσμενείς συνέπειες για την ήδη κλονισμένη ψυχική και συναισθηματική ισορροπία του. Συνεπώς, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, συναγόμενη από την προσήκουσα αξιολόγηση όλων των προσκομιζομένων αποδεικτικών στοιχείων, το αληθές συμφέρον του ανηλίκου επιβάλλει, υπό τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, να ανατεθεί η άσκηση της αποκλειστικής επιμέλειας αυτού στον πατέρα.

952/2007 ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ

Απόσπασμα της Αρειοπαγητικής Απόφασης:

“… Με την αδερφή της και στην κατοικία του πατέρα πρέπει να διαμένει και η άλλη ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων Χ2 , διότι, τούτο θα συμβάλει στη σωστή ανάπτυξη της προσωπικότητάς της. Πράγματι η ανήλικη Χ1 όπως διαπίστωσε από την προσωπική επαφή μαζί της ο Δικαστής που δίκασε την υπόθεση στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, καθώς και ο Εισηγητής του παρόντος Δικαστηρίου (Εφετείου) είναι εντελώς αρνητική στην προοπτική της επιστροφής της στην κατοικία της μητέρας της και αντιδρά έντονα στη σκέψη της αναθέσεως της ασκήσεως της γονικής της μέριμνας στην μητέρα της, αποδίδοντας εμμέσως, πλην σαφώς, σε αυτήν το χωρισμό των γονέων της και δείχνοντας ότι έχει πληγωθεί υπέρμετρα από την απόφαση της μητέρας της για τη διάσπαση της έγγαμης συμβιώσεώς της με τον πατέρα της, απόφαση που θεωρεί ότι δεν έχει αιτιολογηθεί επαρκώς από τη μητέρα της. Ευθέως δήλωσε ότι δεν θα φύγει από τον πατέρα της. Η βούλησή της αυτή δεν προέκυψε ότι είναι προϊόν πειθαναγκασμού ή υπέρμετρης επιείκειας του πατέρα της ή αλόγιστης παροχής υλικών αγαθών, προκειμένου να προσκολληθεί σε αυτόν και πολύ περισσότερο κάποιας διαταραγμένης προσωπικότητάς της. Ακόμη και η μικρή θυγατέρα των διαδίκων Χ2, η οποία διαμένει με τη μητέρα της κατά την εξέτασή της από τον Εισηγητή Δικαστή του Δικαστηρίου αυτού (Εφετείου) χωρίς να εκφράσει τίποτε το μεμπτό εναντίον της μητέρας της, δήλωσε ότι θέλει να διαμένει στην κατοικία του πατέρα της για να είναι μαζί με την αδελφή της.

Συμπέρασμα:

Παρότι η Νομική θεωρία και οι σύγχρονες παιδοψυχιατρικές απόψεις υπαγορεύουν πως οι γονείς, ιδίως μετά το στάδιο της νηπιακής ηλικίας, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα κάτι τέτοιο δεν έχει υιοθετηθεί από τα Δικαστήρια της χώρας. Ιδίως σε επίπεδο πρωτοβάθμιων Δικαστηρίων (όπου οι υποθέσεις κρίνονται αρχικώς) αλλά και Ασφαλιστικών μέτρων (Προσωρινή Δικαστική Προστασία) τα ποσοστά της επιδίκασης της επιμέλειας των ανηλίκων υπέρ “της μητέρας” είναι ομολογουμένως συντριπτικά.

Από την άλλη η ύπαρξη πλέον Νομολογίας που δικαιώνει τον πατέρα και τον αποκαθιστά στην αυτονόητη θέση του ως ισότιμο άτομο και γονέα, δίνει την δυνατότητα σε πατεράδες που επιθυμούν ουσιαστικά να διεκδικήσουν την -όχι μόνο ψυχική -αλλά και φυσική παρουσία στα τέκνα τους, να το πράξουν.

Κύριος γνώμονας φυσικά σε κάθε απόφαση θα πρέπει να είναι το απόλυτο συμφέρον του τέκνου και όχι αυτό του γονέα.

Δημήτριος Β. Δουλιώτης
Δικηγόρος LLB London
Δημοκρίτου 32 Κολωνάκι, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210-3627672
Web: http://douliotis-law.com/