Αδόμητο παιχνίδι: Τί είναι και πώς ωφελεί το παιδί, σύμφωνα με τους ειδικούς

Έχεις δει ποτέ παιδί να παίζει με ένα απλό χάρτινο κουτί σαν αυτά που χρησιμοποιούμε όταν μετακομίζουμε; Εγώ ναι. Έχω δει το κουτί αυτό να μετατρέπεται στα πάντα – σε πλοίο, σε πύραυλο, σε παιδική κούνια, σε σπιτάκι, σε κρεβάτι και τα παιδιά που έπαιζαν με αυτό να διασκεδάζουν και να γελούν σαν να μην υπάρχει αύριο.

Παρακολουθώντας τα παιδιά αυτά να παίζουν με ένα κουτί χαρτόνι με έκανε να θέλω να κάψω όλα τα παιχνίδια των παιδιών μου και να χορέψω στις στάχτες τους και στη συνέχεια να διαγράψω τα Χριστούγεννα για πάντα. Διαπίστωσα ότι τα παιδιά διασκεδάζουν πολύ περισσότερο με ένα ελεύθερο, αδόμητο παιχνίδι παρά με μία δομημένη, κατευθυνόμενη δραστηριότητα μαθησιακού ή ψυχαγωγικού χαρακτήρα.

Γιατί το αδόμητο παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό;

Οι παιδοψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το αδόμητο παιχνίδι είναι ένα είδος παιχνιδιού σημαντικό για την κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών αφού μειώνει δραστικά το χρόνο που περνούν μπροστά από οθόνες και ενθαρρύνει το ομαδικό παιχνίδι στην παιδική χαρά ή άλλου είδους δημιουργικές δραστηριότητες που δεν έχουν περιορισμούς. Είναι σαν μία ταινία χωρίς σενάριο, στην οποία το παιδί πρέπει να εφεύρει δικούς του κόσμους και να βρει δικές του ιδέες. Το παιχνίδι στις κούνιες, το σκαρφάλωμα στα δέντρα, ένα χάρτινο κουτί το οποίο μπορεί να πάρει δεκάδες μορφές, ένα κλαδάκι σε σχήμα μαγικού ραβδιού (να το παίξουμε και λίγο Χάρι Πότερ) ή λίγοι βόλοι είναι μία ιδέα μόνο από αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν αδόμητο, ελεύθερο παιχνίδι.

Προσφέρει ευεξία στο παιδί και το βοηθάει να αναπτύξει τις κοινωνικές, συναισθηματικές και γνωστικές δεξιότητές του και τις δεξιότητες συμπεριφοράς του. Ενισχύει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του παιδιού, το βοηθάει να αντιμετωπίσει το άγχος του και του προσφέρει την ικανότητα να επιλύει μόνο του τα προβλήματά του.

Τα παιδιά χρειάζονται παιχνίδια, κόλλες, μαρκαδόρους, μπογιές και κυρίως λίγη…  βαρεμάρα. Όσο περίεργο και αν σας ακούγεται τα παιδιά πρέπει να βαριούνται που και που. Οι ψυχολόγοι που έχουν μελετήσει τις επιπτώσεις της τηλεόρασης και των βιντεοπαιχνιδιών στην ικανότητα γραφής και ανάγνωσης των παιδιών έφτασαν στο συμπέρασμα ότι η πλήξη επιτρέπει στα παιδιά να αναπτύξουν ένα εσωτερικό ερέθισμα που θα βοηθήσει την ανάπτυξη της φαντασίας τους. Με λίγα λόγια πρέπει να βαρεθούν αν θέλουν να μάθουν πώς να γίνουν δημιουργικά. Κράτα το στην άκρη του μυαλού σου και την επόμενη φορά που το παιδί σου θα διαμαρτυρηθεί ότι βαριέται, πολύ απλά πες του «Καλό σου κάνει. Βελτιώνεις την ψυχική σου υγεία, αγαπητέ μου».

Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine» διαπιστώθηκε ότι ο χρόνος των παιδιών για αδόμητο παιχνίδι μειώθηκε κατά 1/4 ανάμεσα στο 1981 και το 1997 και ότι η αλλαγή αυτή οφείλεται στην αύξηση του χρόνου που περνούν τα παιδιά σε δομημένες δραστηριότητες. Κυριολεκτικά σήμερα προγραμματίζουμε τις ζωές των παιδιών μας. Τα γράφουμε ποδόσφαιρο, χορό, θέατρο, ζωγραφική, αγγλικά, ισπανικά γιατί πιστεύουμε ότι αυτά είναι σημαντικά και θα τα βοηθήσουν να εξελιχθούν σε ικανούς και προικισμένους ανθρώπους στο μέλλον. Το κάνω και εγώ, το κάνουμε όλοι μας. Γεμίζουμε τις ώρες των παιδιών μας με δραστηριότητες με αποτέλεσμα το αδόμητο παιχνίδι να μειώνεται, ενώ αυξάνεται ο χρόνος μπροστά σε οθόνες, όπως η τηλεόραση, το tablet και το κινητό. Δυστυχώς δεν καταλαβαίνουμε ότι ο περιορισμός του αδόμητου παιχνιδιού έχει επιπτώσεις στην υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Kaiser το 2010 διαπίστωσε ότι τα παιδιά ηλικίας 8 έως 18 ετών περνούν πάνω από επτά ώρες την ημέρα στο internet, τους υπολογιστές και τα video games.

Πρέπει να βάλουμε καλά στο μυαλό μας ότι το αδόμητο παιχνίδι είναι εξαιρετικά σημαντικό και ωφέλιμο, ενώ η έλλειψή του μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά επιβλαβής. Ο ψυχίατρος Stuart Brown πήρε συνέντευξη από πάνω από 6.000 ανθρώπους σε διάστημα 50 ετών σχετικά με την παιδική τους ηλικία. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε είναι ότι η έλλειψη ευκαιριών για αδόμητο, ευφάνταστο παιχνίδι στερεί από τα παιδιά τη δυνατότητα να γίνουν κάποτε ευτυχισμένοι και ευπροσάρμοστοι ενήλικες.

Για καλή μου τύχη γνώρισα τι σημαίνει αδόμητο παιχνίδι σε σχέση με τα σημερινά παιδιά αφού οι γονείς μου όλη την ώρα μου έλεγαν «Πήγαινε έξω να παίξεις». Θα μου πείτε άλλες οι εποχές τότε, όλες οι εποχές τώρα, ωστόσο σήμερα ακόμα υπάρχουν ευκαιρίες για αδόμητο παιχνίδι αρκεί οι γονείς να το «κυνηγούν». Θυμάμαι ότι κάποτε χάλασε η τηλεόρασή μας και κάναμε κάτι χρόνια να πάρουμε καινούργια σε αντίθεση με σήμερα που δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτή. Καθόμασταν καμιά φορά να δούμε τηλεόραση και λίγο μετά μας έπιανε βαρεμάρα και βγαίναμε έξω πάλι να παίξουμε. Πού να φαντάζονταν οι γονείς μου τότε ότι έκαναν το πιο σωστό πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν.

Θέλω ακριβώς το ίδιο και για τα παιδιά μου. Θέλω να βαρεθούν για να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους, θέλω να έχουν ένα πιο ελαφρύ πρόγραμμα και να κάνουν αυτό που κάθε παιδί πρέπει να κάνει: να παίζουν.

Πηγή: scarymommy.com