Ο άντρας μου με χτυπούσε και επειδή ανταπέδιδα νόμιζα πως έφταιγα

Όταν ο πρώην σύζυγός μου με χτύπησε πρώτη φορά, υποστήριξε ότι καλά έκανε και ότι δεν έπρεπε να αντισταθώ. “Εσύ φταις, ανταπόδωσες”, μου είπε.

“Ναι, ανταπέδωσα, μόνο και μόνο επειδή εσύ το ξεκίνησες”.

“Αρκετά!”

“Συμφωνώ, αρκετά! Θα έπρεπε να είχα φύγει εδώ και καιρό”.

Συχνά όταν οι άνθρωποι τρώνε ξύλο, ανταποδίδουν για αυτοάμυνα. Μπορεί να μην είναι φυσιολογικό, μπορεί να μην είναι υγιές και δεν είναι αυτό, που θα σε συμβούλευε να κάνεις κανένας δικηγόρος, αλλά μερικοί άνθρωποι ανταποδίδουν, όταν τους χτυπούν.

Αυτό δεν σε κάνει ένοχη. Είναι η απόδειξη του ότι πρέπει επιτέλους να τον παρατήσεις και να φύγεις. Το λέω αυτό ως παθούσα. Πριν από μερικά χρόνια βρισκόμουν σε μια σχέση, όπου έτρωγα ξύλο και παρ’ όλα αυτά, ήμουν πεπεισμένη ότι ο πρώην μου δεν ήταν βίαιος. Το πίστευα, γιατί όταν με χτυπούσε, υπερασπιζόμουν τον εαυτό μου και πάνω στην προσπάθειά μου να τον εμποδίσω, τον χτυπούσα κι εγώ. Είχα πειστεί ότι δεν με κακοποιούσε αυτός, αλλά εγώ, επειδή ανταπέδιδα.

Η συμβουλή, που δίνουν οι δικηγόροι σε άντρες και γυναίκες, που έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό, που έκανα εγώ. Μια κακοποιημένη γυναίκα υποτίθεται ότι πρέπει να υπολογίζει πόσο θυμωμένος και βίαιος είναι ο σύντροφός της και να καταλάβει σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βρίσκεται.

Η Τηλεφωνική Γραμμή SOS για την Ενδοοικογενειακή Βία συμβουλεύει τους ανθρώπους ότι σε στιγμές, που η βία είναι εμφανής, θα πρέπει να προσπαθούν να μην γίνονται εύκολος στόχος. Μείνε στη γωνία, κουλουριάσου σα μπάλα με το πρόσωπό σου να είναι προστατευμένο, τα χέρια γύρω από το κεφάλι σου και τα δάχτυλα ενωμένα μεταξύ τους. “Η οδηγία είναι αρκετά σαφής. Ξέρεις ότι μπορεί να σε βλάψει. Ψάξε τρόπο να ξεφύγεις. Προστάτευσε τον εαυτό σου. Μη ανταποδίδεις τα χτυπήματα”.

Όταν με κακοποιούσε, έφτιαχνα με το μυαλό μου ένα σχέδιο διαφυγής, που ποτέ, όμως, δεν ακολούθησα. Δεν μπορούσα να βρω έναν ασφαλή χώρο για μένα και ποτέ δεν μαζευόμουν στη «γωνιά» μου, όταν με κακοποιούσε. Αντιθέτως, κατέληγα στριμωγμένη στη γωνία προσπαθώντας να αποκρούσω τα χτυπήματά του.

Σχεδόν αναπόφευκτα γλίτωνα από τα χέρια του και, όποτε μπορούσα, ανταπέδιδα τα χτυπήματά του. Κατά κανόνα οι ενέργειές μου αποσκοπούσαν στο να προστατευτώ. Με χτυπούσε και το ένστικτό μου ήταν να τον χτυπήσω κι εγώ με τη σειρά μου, έτσι ώστε εκείνος να σταματήσει να με χτυπάει και να πονέσει, όπως πονούσα κι εγώ. Είχα την ελπίδα ότι το σοκ, που θα ένιωθε, επειδή και αυτός έτρωγε ξύλο, θα τον παρέλυε και θα τον έκανε να σταματήσει.

Εκείνος έκρυβε μέσα του οργή και θυμό, όταν με χτυπούσε, ενώ εγώ φόβο. Το ένστικτο επιβίωσης δούλευε τέλεια. Δεν είχα, όμως, την ανάλογη μυϊκή δύναμη. Πάντα εγώ έτρωγα στο τέλος το περισσότερο ξύλο.

Ο πρώην μου εκλογίκευε τη συμπεριφορά του με πολλούς τρόπους. Ήταν κουρασμένος, δεν το ’θελε, δεν με είχε προσέξει, που στεκόμουν εκεί. Καταλάβαινα ότι τα περισσότερα από αυτά ήταν ψέματα, αλλά δεχόμουν τη λογική του και ένιωθα υπεύθυνη για την κακοποίησή μου.

Την πρώτη φορά, που με χτύπησε, λίγο αργότερα και ενώ καθόμασταν στην κουζίνα, τον προειδοποίησα ότι την επόμενη φορά, που θα το έκανε, θα έπαιρνα την αστυνομία. Ο πρώην μου τότε είπε ότι δεν μπορούσα να κάνω τίποτα, επειδή τον χτύπησα κι εγώ, άρα έφταιγα κι εγώ. Παρόλο, που με είχε χτυπήσει πρώτος, ενώ απέκρουα τα χτυπήματά του, του έκανα μια βαθιά πληγή στο φρύδι. Προσπαθούσε κι εκείνος να προστατέψει τον εαυτό του.

Όσο το σκέφτομαι, βλέπω πόσο παράλογη ήμουν. Εκείνη την εποχή τον πίστευα, γι’ αυτό κρατούσα το στόμα μου κλειστό. Θεωρούσα τον εαυτό μου ένοχο και παρέμενα σε αυτή τη σχέση.

Δεν υπάρχει λογική εξήγηση στο γιατί ενεργούσα έτσι, αλλά δεν είχα κάποιο πρότυπο, για να ξέρω πως έπρεπε να αντιδράσω. Ο πατέρας μου δεν χτυπούσε ποτέ τη μητέρα μου. Δεν είχα δει ποτέ θυμωμένους άνδρες να χτυπούν τις γυναίκες τους. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι οι άντρες κακοποιούσαν τις γυναίκες. Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι θα συνέβαινε σε μένα.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της σχέσης μας, πριν παντρευτούμε, ο πρώην μου δεν μου φέρθηκε ποτέ βίαια. Αν και μπορώ τώρα εκ των υστέρων να εντοπίσω κάποιες στιγμές, που φάνηκε να είναι χειριστικός, τότε εθελοτυφλούσα και δεν μπορούσα να δω καθαρά τα σημάδια, που σηματοδοτούσαν αυτό το στοιχείο του χαρακτήρα του.

Ντρέπομαι που το λέω, αλλά δεν μπορούσα να δω τί θα μπορούσε να συμβεί. Υπέθετα από άγνοια ότι εγώ, μια γυναίκα μορφωμένη, με πτυχία και σταθερό εισόδημα, θα προστατευόμουν χάρις στα κοινωνικά μου προσόντα. Δεν πίστευα ότι θα με χτυπούσαν ποτέ, οπότε όταν συνέβη, δεν είχα κανένα σημείο αναφοράς.

Τον πρώτο καιρό, ψάχνοντας στο ίντερνετ, δεν μπορούσα να βρω ούτε ένα φόρουμ, ούτε μια μαρτυρία, ούτε μια φωτογραφία γυναίκας να χτυπάει τον άντρα της ως αυτοάμυνα. Το σοκ και η ντροπή με απέτρεπαν από το να πω τί μου συνέβαινε σε συγγενείς και φίλους.

Έτσι, όσο ήμασταν παντρεμένοι, προσπαθούσα μέσα από ταινίες να βρω τρόπους να χειριστώ την κατάστασή μου. Όχι μόνο αυτές οι ταινίες δεν μου έδωσαν κάποια λύση, αλλά βλέποντάς τις, ένιωσα ακόμα περισσότερες ενοχές για τον τρόπο, που αντιδρούσα. Είχα πειστεί ότι τα χτυπήματά μου εναντίον του ακόμα και ως αυτοάμυνα, ήταν λάθος.

Σε αντίθεση με μένα, ποτέ δεν έβλεπα κάποιον από τους χαρακτήρες σε αυτές τις ταινίες να ανταποδίδουν τα χτυπήματα. Αντ’ αυτού, έβλεπα γυναίκες να υπομένουν τη βίαιη συμπεριφορά των συζύγων τους χωρίς να ανταποδίδουν και που οι οποίοι τελικά σε πιο ακραίες περιπτώσεις τις σκότωναν στο ξύλο – πάντα με υπερβολή και χωρίς καθόλου ρεαλισμό. Άλλοτε, στο τελευταίο τρίτο της ταινίας έβλεπα τις γυναίκες να σκοτώνουν τους άντρες τους ως μια έσχατη προσπάθεια να σωθούν, επειδή τις παρακολουθούσαν εμμονικά.

Στην ταινία «Νύχτες με τον Εχθρό μου», η Julia Roberts αλλάζει ταυτότητα και σκοτώνει το βίαιο πρώην της, αλλά μόνο αφού τον χωρίζει και εκείνος την παρακολουθεί κρυφά και παντού. Στην ταινία «Αρκετά», η Jennifer Lopez μαθαίνει krav maga, αφού παρατάει τον πρώην της και εκείνος την παρακολουθεί. Παρακολουθούσα αυτές τις ταινίες ως έφηβη και πίστευα ότι ήταν μια φανταστική προσέγγιση σε ένα φανταστικό πρόβλημα.

Από την πρώτη φορά που με χτύπησε, την ημέρα, πριν τα γενέθλιά μου μέχρι την τελευταία φορά, την εβδομάδα πριν του Αγίου Βαλεντίνου, τα μοναδικά λόγια, που είχαν μείνει στο μυαλό μου ήταν τα λόγια του Μάικ Τάισον κατά την διάρκεια μιας συνέντευξής του το 2009.

Στη συνέντευξη, συζητούσε για το γάμο του με τη σύζυγό του, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως συμφεροντολόγα και ψεύτρα, με λίγα λόγια ως «η πιο μισητή γυναίκα στον κόσμο». Στη συνέντευξη ισχυρίστηκε ότι ποτέ δεν τη χτύπησε: “Τις έτρωγε και τις έτρωγα. Ήταν ακριβώς αυτό το είδος της σχέσης”. Το κοινό γέλασε με αυτό, που είπε. Η Όπρα δεν τον πίεσε για διευκρινίσεις. Και εκείνος συνέχισε με χαρά την επιστροφή του στην δράση, η οποία περιελάμβανε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Hangover του 2009.

Αναδρομικά εξετάζοντάς το, αμφιβάλλω για το ποια ήταν η πρόθεση της δημοσιογράφου. Για μένα, το μήνυμα, που έλαβα, ήταν εξαιρετικά επιζήμιο, επειδή αντανακλούσε τη λογική, που είχε και ο τότε σύζυγός μου. Χτυπούσε τη γυναίκα του, αλλά δεν ήταν καταχρηστικός για το λόγο ότι τον χτυπούσε κι αυτή. Οι προσπάθειες της συζύγου να γλιτώσει από την κακοποίηση του άντρα της (ο οποίος ήταν πυγμάχος), που τη χτυπούσε ανελέητα, δικαιολογούσαν τον αθλητή. Δεν ήταν βίαιος, διότι, θεωρητικά μιλώντας, εκείνη ανταπέδωσε τα ίσα.

Στην περίπτωσή μου (και υποψιάζομαι ότι αυτό ισχύει και για άλλους ανθρώπους, που βρίσκονται σε τέτοιες αρρωστημένες σχέσεις), η θεωρία δεν ταιριάζει ποτέ με την πραγματικότητα.

Την πρώτη φορά, που ο πρώην μου με χτύπησε, μου άφησε σημάδια στα χέρια και το στήθος και δυσκολευόμουν, ως φοιτήτρια, ακόμα και να κουβαλήσω το σακίδιό μου στην πλάτη. Τότε ζύγιζα 50 κιλά και εκείνος είχε το διπλάσιο βάρος από μένα. Την τελευταία φορά που με χτύπησε, εγώ είχα φτάσει τα 40 κιλά και εκείνος τα 120.

Με έσπρωχνε, με γρονθοκοπούσε ή με χαστούκιζε με θυμό. Υπήρχαν περιπτώσεις, που προσπαθούσε να με βλάψει ακόμα πιο βαριά. Εγώ, από την άλλη, όταν τον χαστούκιζα ή τον γρατζούναγα, δεν ήθελα να τον βλάψω, αλλά να τον σταματήσω από το να με χτυπάει. Αυτός, ως δυνατότερος και βαρύτερος από μένα, προσπαθούσε να με τιμωρήσει ή να δείξει την απογοήτευσή του. Μπορώ πλέον να δω ότι και ο πυγμάχος και ο πρώην μου έκαναν λάθος: ούτε η γυναίκα του ούτε εγώ ήμασταν ισοδύναμοι με αυτούς.

Δεν ήμασταν εμείς οι βίαιες της υπόθεσης – ήμασταν κακοποιημένες γυναίκες, που προσπαθούσαμε να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας.

Για το λόγο αυτό, η απάντηση της συζύγου του πυγμάχου «ήμουν βίαιη, αλλά μόνο ως αντίδραση σε σένα, μόνο και μόνο επειδή εσύ το ξεκίνησες» ήταν καθοριστική για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της ενδοοικογενειακής βίας. Νομίζω ότι όλοι πρέπει να το κατανοήσουν.

Η αυτοάμυνα δεν δικαιολογεί τις ενέργειες του συντρόφου σου, ούτε τον απαλλάσσει για τις ανήθικες συμπεριφορές του. Είναι ένας επιπλέον λόγος, για τον οποίο πρέπει να τον αφήσεις.

Ένα πρωινό Τρίτης, μια εβδομάδα, πριν φύγω οριστικά, στάθηκα στην πίσω αυλή του σπιτιού μας και είδα μια κατσαρίδα. Δεν είχα ξαναδεί κατσαρίδα μέσα ή έξω από το σπίτι μας πρωτύτερα. Αντί να την απομακρύνω, χρησιμοποίησα ένα κομμάτι χαρτί, για να τη μαζέψω και άρχισα να την περιεργάζομαι.

Όπως ο σύζυγός μου, έτσι και εκείνη είχε σκούρα καστανά μάτια και ένα λεπτό, ήπιο χαμόγελο. Έτσι μου φάνηκε. Όσο περισσότερο την κοίταζα, τόσο περισσότερο του έμοιαζε. Θυμήθηκα αυτό, που λένε: αν δεις μια κατσαρίδα, τότε σίγουρα υπάρχουν πολλές ακόμη γύρω. Ισχύει, ήξερα μία. Ζούσα μαζί της. Τόσο πολύ τον σιχαινόμουν.

Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε. Θα ήθελα όσες γυναίκες ζουν με τέτοιους άντρες, να θυμηθούν τα λόγια μου: Δεν είσαι ένοχη. Η αυτοάμυνά σου, σου δείχνει ότι θέλεις να ζήσεις. Αυτός είναι αρκετός λόγος, για να φύγεις.

Πηγή: yourtango.com