Ο άντρας μου…το παιδί της μαμάς (και της αδερφής του!)

Υπάρχουν οικογένειες στις οποίες ο άντρας είναι τόσο προσκολλημένος στη μαμά του, που αδυνατεί να φερθεί σαν σύντροφος και πατέρας και βάζει σε δεύτερη μοίρα τη σύντροφό του και την οικογένειά του. Η σχέση μάνας – γιού μπορεί να είναι σχέση έντονης εξάρτησης και να επηρεάσει τόσο αρνητικά το ζευγάρι ώστε αυτό να φτάσει στο χωρισμό.

Η σχέση μάνας – γιού έχει μια ιδιαίτερη χροιά όπως και η σχέση πατέρα- κόρης εξαιτίας της υποσυνείδητης έλξης των αντίθετων φύλων. Όταν ένα αγόρι είναι μικρό έχει ανάγκη την αγάπη, φροντίδα, προσήλωση της μάνας, περνά μια φάση φυσιολογικής προσκόλλησης στο πρόσωπό της. Σταδιακά καθώς μεγαλώνει, η φυσιολογική πορεία είναι η σταδιακή απομάκρυνση και η κατάκτηση της ψυχολογικής ανεξαρτησίας. Σε κάποια αγόρια αυτή η φυσιολογική πορεία δεν υπάρχει, παραμένουν  στη φάση της εξάρτησης και ως ενήλικες και δεν κόβουν ποτέ τον ομφάλιο λώρο.

Το ιδανικότερο θα ήταν να γίνεται κανείς γονιός, αφού έχει ξεκαθαρίσει στο μυαλό του κάποια βασικά σημεία: το παιδί είναι μεν η προέκτασή του στο μέλλον, που όμως έχει τη δική της υπόσταση δεν είναι κτήμα, ούτε οικόπεδο του, έχει ή πρέπει να έχει γνώμη, άποψη, ανάγκες. Είναι ένα πρόσωπο αυτόνομο.

Γιατί αυτές οι σχέσεις εξάρτησης συνεχίζονται και στην ενήλικη ζωή;

Όσο λιγότερο ικανοποιημένη από τη δική της ζωή και επιλογές είναι μια μάνα, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες να διατηρήσει μια σχέση εξάρτησης για να καλύψει τα δικά της συναισθηματικά κενά. Μπορεί το αγόρι να γίνει ο ‘άντρας της μαμάς’ σε ψυχολογικό επίπεδο. Τον μεγαλώνει η ίδια άρα, θα τον πλάσει όπως θέλει. Συχνά η έννοια θυσία χρησιμοποιείται για να δείξει στο παιδί πόσο ξεπέρασε τον εαυτό της και τι έχασε εξαιτίας του.  Κρυφό μήνυμα εδώ ‘μείνε εξαρτημένος μου χρωστάς και θα μου χρωστάς όσα χρόνια κι αν περάσουν’… Με απλά λόγια ο γιός ξεχρεώνει με το να μη διαφωνεί, και να μην κάνει αυτό που θέλει, αν είναι αντίθετο από τη δική της βούληση.

Δεν κατανοεί ότι το αγόρι μεγαλώνει και θέλει το δικό του ψυχολογικό χώρο μακριά της. Το βιώνει σαν εγκατάλειψη. ‘Ο κόσμος γύρω είναι απειλητικός’ ‘κανείς δεν νοιάζεται για σένα’ ‘εκτός από τη μανούλα’ . Όταν αυτό γίνεται συστηματικά με πολλούς τρόπους, φανερά ή καλυμμένα, η πλύση εγκεφάλου φέρνει αποτελέσματα και ευνουχίζει. Ο γιός μπορεί να είναι φαινομενικά ανεξάρτητος ή κάποιες φορές να μένει χιλιόμετρα μακριά της με τη δική του οικογένεια, αλλά συναισθηματικά είναι πάντα μαζί της και οι σχέσεις και αποφάσεις του βρίσκονται κάτω από το δικό της έλεγχο…

Η προσωπικότητα του γιού είναι βασικός παράγοντας για το πώς θα εξελιχθεί η σχέση. Μπορεί μια μητέρα να έχει όλα τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς που προαναφέρθηκαν. Κάποιες φορές ο γιός καταφέρνει να δει και να αναγνωρίσει την υπερβολή. Όταν είναι πολύ ευαίσθητος ή ενοχικός είναι πιο επιρρεπής στους ψυχολογικούς εκβιασμούς της μάνας.

Μπορεί όμως να είναι απλά βολεμένος στην κατάσταση και να λειτουργεί χειριστικά, αν η μαμά τρέχει για να μαζέψει τα λάθη του, να πληρώσει τις ζημιές του, μπορεί να κάνει ότι θέλει, χωρίς να σκεφτεί το κόστος.  Έτσι παραμένει αιώνιο παιδί με αποφυγή υποχρεώσεων και ευθυνών, άρνηση να μεγαλώσει και να αναλάβει ευθύνη πράξεων και  πρωτοβουλίες. Όταν γίνετε γονιός πάλι αδυνατεί να αναλάβει ρόλο, έχει μάθει να τον φροντίζουν και δεν μπορεί ή δε θέλει να φροντίζει.

Η  έντονη εξάρτηση μπορεί  να χαρακτηρίζει και τη  σχέση ενός άντρα με την αδερφή του. Η ψυχολογική βάση της σχέσης είναι η ίδια όπως στη σχέση μάνας – γιού. Συνήθως η αδερφή είναι μεγαλύτερη ηλικιακά και λειτουργεί σαν μητέρα. Θέλει να ελέγχει, δεν αφήνει κανένα να μπει ανάμεσά τους, επηρεάζει, κρίνει, θέλει να τη συμπεριλαμβάνουν στις αποφάσεις της οικογένειας του αδερφού της, δεν εγκρίνει τη σύντροφο, την υποτιμά. Μπορεί να έχει δική της οικογένεια αλλά την αφορά οτιδήποτε έχει να κάνει με τον αδερφό της, ο οποίος  δεν συνειδητοποιεί το παθολογικό κομμάτι της σχέσης τους. Παραμένουν συναισθηματικά και οι δύο στην πατρική οικογένεια συνεχίζοντας τη σχέση τους σαν παιδιά και αδυνατούν να σχετισθούν σαν ώριμοι ενήλικες.

Η σύντροφος ενός άντρα που εξαρτάται συναισθηματικά από τη μητέρα του ή την αδερφή του αναρωτιέται: Μα αυτή η μάνα ή η αδερφή, δεν καταλαβαίνει ότι  δημιουργεί προβλήματα στην οικογένεια του γιού της;  Kαταλαβαίνει αλλά δεν την αφορά, ο τελικός της στόχος είναι καθαρά εγωιστικός, να αποδείξει ότι μόνο αυτή έχει δίκιο, ότι μόνο αυτή τον καταλαβαίνει, τον δικαιολογεί, ενώ η σύζυγος σκέφτεται τον εαυτό της, δεν καταλαβαίνει το γιό της, δεν τον υποστηρίζει, τον πιέζει, έχει μόνο απαιτήσεις κλπ. Λειτουργεί ανταγωνιστικά απέναντι στη σύντροφο του γιού ή αδερφού της, την οποία βλέπει σαν απειλή που θα διαταράξει τη σχέση τους. Την οποία σχέση πρέπει να υπερασπιστούν με κάθε θυσία.

Τα σημάδια της εξαρτητικής σχέσης ενός άντρα με τη μητέρα του φαίνονται από την αρχή, λίγες φορές όμως αξιολογούνται από τη σύντροφο. Π.χ. ένας άντρας που μιλά πολλές φορές τη μέρα με τη μητέρα του, που η μαμά του ξέρει ότι χτες τσακωθήκατε και το λόγο, δεν είναι καλό σημάδι. Γιατί σημαίνει ότι η μαμά του δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι ο γιός της μεγάλωσε κι έχει προσωπική ζωή και δεν είναι απαραίτητο να μαθαίνει λεπτομέρειες κι ο γιός δεν είναι σε θέση να κρατήσει ως ενήλικας πράγματα για τον εαυτό του. Ο ομφάλιος λώρος εδώ καλά κρατεί και δεν θα επιτραπεί εύκολα παρέμβαση.

Αν είστε σε σχέση ή γάμο με σύντροφο που είναι πολύ δεμένος με τη μαμά ή την αδερφή του, είναι δύσκολο να κόψετε εσείς τον ομφάλιο λώρο, που δεν κόπηκε φυσιολογικά νωρίτερα ώστε να αυτονομηθούν ψυχολογικά τα δύο πρόσωπα.  Για να αλλάξει ένας άντρας την σχέση εξάρτησης και να βάλει καινούργιες ισορροπίες, θα πρέπει ή να το θέλει  ο ίδιος ή να αναγκαστεί από τις συνθήκες. Θα πρέπει να μπορεί να αντέξει το θυμό της μαμάς- αδερφής και το ότι μπορεί να τις δυσαρεστήσει.

Μαμάδες, αν μεγαλώνετε αγόρια: Δώστε πολλή αγάπη, αλλά έχετε και δική σας ζωή , μην κρέμεστε από τη δική τους, είναι μεγάλο βάρος,  μην τα χρησιμοποιείτε σαν συντρόφους δίνοντας τους ρόλους που δεν πρέπει. Βοηθήστε τα όσο μεγαλώνουν να γίνονται ανεξάρτητα, μην  ερμηνεύετε τη συναισθηματική αυτονομία τους σαν απόρριψη (αλλά σαν δική σας σημαντική επιτυχία και απόδειξη ότι κάνετε το καλύτερο), μην στενοχωριέστε αν δεν σας λένε τα πάντα, όσο μεγαλώνουν. Έχουν τη δική τους ζωή στην οποία θα έχετε πάντα μια σημαντική θέση, μην απαιτείτε όμως η θέση αυτή να είναι μόνο μία και μόνο δική σας για όλη τους τη ζωή!

Μαρία Σκαρλάτου
Ψυχολόγος
Δροσοπούλου 5 Λαμία
Τηλέφωνο: 2231046812
Κινητό: 6945916860
Email: maskarlatou@gmail.com
Web: http://mariaskarlatou.blogspot.gr