Η μητέρα νάρκισσος: Όταν το εγώ της βλάπτει το παιδί και το αποξενώνει από τον πατέρα

Αρχικά όλοι οι άνθρωποι θέλουμε να έχουμε θετικά συναισθήματα για τον εαυτό μας και η αξία που νιώθουμε ότι έχουμε αυξάνεται όταν τα σημαντικά για εμάς πρόσωπα μας αποδέχονται και μειώνεται όταν μας απορρίπτουν.

Όταν όμως η αξία που νιώθουμε για τον εαυτό μας καθορίζεται μόνο από την επιβεβαίωση που παίρνουμε από τους άλλους χωρίς εσωτερικό αίσθημα αυτοαξίας, αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου με ναρκισσιστική προσωπικότητα.

Επιπλέον χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτών των ανθρώπων είναι ότι είναι τελειομανείς, θέλουν να δείχνουν μία τέλεια εικόνα προς τους άλλους και γι’ αυτό απαιτούν τον υπερβολικό θαυμασμό των άλλων.

Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται η μεγαλειώδης αίσθηση σημαντικότητας του εαυτού που νιώθουν. Επειδή φοβούνται όμως την απόρριψη, την απογοήτευση από τις σχέσεις με τους άλλους, τους εκμεταλλεύονται για να πετύχουν τους δικούς τους σκοπούς.

Επιπλέον, πάντα φταίει κάποιος άλλος για ό,τι συμβαίνει και έχουν δυσκολία να αναλάβουν την ευθύνη για τις δικές τους πράξεις, την ευθύνη του εαυτού τους. Ακόμη τα ναρκισσιστικά άτομα έχουν έλλειψη ενσυναίσθησης, δυσκολεύονται δηλαδή να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.

Όταν τα ναρκισσιστικά άτομα γίνονται γονείς και ειδικά μία μητέρα πώς επηρεάζει τη σχέση με τα παιδιά της και εν τέλει την προσωπικότητα των παιδιών;

Μία ναρκισσιστική μητέρα που αγαπάει υπερβολικά τον εαυτό της και θέλει την προσοχή στραμμένη επάνω της απαιτεί από το παιδί να παραμερίζει τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες και να ικανοποιεί τις ανάγκες της μαμάς του.

Έτσι η μαμά το επιβραβεύει για αυτό δείχνοντας στοργή, αγάπη και το παιδί μεγαλώνει μαθαίνοντας ότι για να λάβει αγάπη θα πρέπει να ικανοποιεί μόνο τις ανάγκες των άλλων. Αυτό το μοτίβο το επαναλαμβάνει και στην ενήλικη ζωή, με αποτέλεσμα να καθορίζει και τους συντρόφους που θα επιλέξει, οι οποίοι θα είναι ναρκισσιστικά άτομα.

Ακόμη σε κάθε επίτευγμα του παιδιού η ναρκισσιστική μητέρα έχει την τάση να τονίζει τη δικής της συμβολή σε αυτό και όχι την προσπάθεια του παιδιού. Επομένως αντί να επαινέσει το παιδί για αυτό που κατάφερε στην ουσία επαινεί τον εαυτό της.

Χρησιμοποιεί δηλαδή το παιδί με στόχο να καλύψει κυρίως τις δικές της ανάγκες.

Γι’ αυτό πολλές φορές μιλάει στον ά πληθυντικό λέγοντας “πάμε σχολείο, περάσαμε πανελλήνιες”, και γι’ αυτό είναι τελειομανής και θέλει το παιδί να τα κάνει όλα τέλεια ώστε να νιώσει ότι η ίδια τα κάνει τέλεια. Αυτό το χαρακτηριστικό της τελειομανίας όμως και της διαρκούς απαίτησης από τα παιδιά να είναι καλύτερα τους δημιουργεί ένα αίσθημα άγχους, ανικανότητας, χαμηλής αυτοεκτίμησης καθώς και μαθαίνουν να είναι επικριτικά με τον εαυτό τους.

Κάθε παιδί που μεγαλώνει χρειάζεται να αποκτήσει σταδιακά την αυτονομία του και τον έλεγχο του εαυτού του. Η μαμά νάρκισσος όμως θέλει να έχει τον απόλυτο έλεγχο σε κάθε ηλικία του παιδιού. Έτσι το παιδί μαθαίνει να μην έχει βούληση αλλά να πράττει με βάση τις επιθυμίες της μητέρας του, δηλαδή με βάση τις επιθυμίες των άλλων.

Έτσι το παιδί δε ζει τη δική του ζωή αλλά ζει με τις επιθυμίες και τα όνειρα της μητέρας και η μητέρα ζει μέσα από τη ζωή του παιδιού. Καθώς λοιπόν όλα στρέφονται γύρω από τον εαυτό της και στις συζητήσεις μιλάει για τον εαυτό της δεν μπορεί να ακούσει πραγματικά τον άλλον ούτε να αισθανθεί τα συναισθήματα του άλλου.

Έτσι όταν το παιδί χαίρεται ή στεναχωριέται δε βρίσκει ανταπόκριση από τη μητέρα με αποτέλεσμα συναισθηματικά να νιώθει ένα κενό. Αυτό το κενό είναι ακόμη μεγαλύτερο στις περιπτώσεις μάλιστα που έχουν χωρίσει οι γονείς και το παιδί δεν έχει την άμεση καθημερινή επαφή με τον πατέρα ώστε να μάθει να αναπτύσσει πιο ουσιαστικές σχέσεις.

Η μητέρα νάρκισσος “φροντίζει” να αποξενώνει το παιδί από τον πατέρα του ώστε να έχει εκείνη όλη την προσοχή .

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι θα χρειαστεί αρκετή προσπάθεια από τον ενήλικα πλέον που μεγάλωσε με μία ναρκισσιστική μητέρα να βρει την προσωπική του ταυτότητα, να μάθει να εκφράζει τα συναισθήματά του και να αναπτύσσει ουσιαστικές σχέσεις με τους άλλους.

Η προσπάθεια αυτή θα είναι ακόμη πιο αποτελεσματική με τη βοήθεια ειδικού ψυχικής υγείας ώστε μέσα από τη μεταξύ τους σχέση θα αναπτύξει πιο υγιείς τρόπους συνύπαρξης με τους άλλους.

Σοφία Κουφοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοδραματίστρια
Δράση Ψυχής
Κρίσσης 17, Κυψέλη
Τηλέφωνο: 6947834889
Email: sofiakouf.sk@gmail.com
Web: http://drasipsyhis.gr/