Ακατάστατο σπίτι δεν σημαίνει τεμπέλα ή κακή μαμά. Οι δουλειές του σπιτιού δεν είναι μητρότητα

Πάσχω από Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και γενικά καθετί το «εκτελεστικό» με δυσκολεύει πολύ. Όταν κοιτάζω ένα ακατάστατο δωμάτιο αυτόματα την προσοχή μου τραβάνε 50 διαφορετικά σημεία. Δεν μπορώ να εστιάσω σε ένα. Όταν ένα νευροτυπικό άτομο αρχίζει να μαζεύει τα σκουπίδια ή να ξαναβάζει τα αντικείμενα στη θέση τους, εγώ παραλύω και τις μισές φορές δεν κάνω απολύτως τίποτα.

Επίσης δεν βλέπω πάντα το χάος με τον ίδιο τρόπο που το βλέπει ένα νευροτυπικό άτομο. Στις προηγούμενες σχέσεις μου η ακαταστασία που άφηνα στο πέρασμά μου ήταν μία συνεχής πηγή σύγκρουσης και δεν ήξερα πώς να εξηγήσω ότι ούτε τεμπέλα ήμουν ούτε απρόσεκτη – ήταν ότι ο εγκέφαλός μου λειτουργούσε διαφορετικά.

Είμαι μόνη μαμά ενός 10χρονου παιδιού και αυτό σημαίνει ότι προσπαθώ να κάνω 15 πράγματα ταυτόχρονα κάτι που δεν μπορώ. Το καθάρισμα είναι από τα χειρότερά μου. Νιώθω ότι με πιέζει, πέφτει στην πλάτη μου και με πλακώνει. Καθαρίζω τη μπανιέρα μόνο πριν βάλω μέσα το παιδί για μπάνιο. Κι όταν λέω καθάρισμα τι εννοώ. Βάζω το παιδί μέσα και όσο εκείνο μουλιάζει τρίβω όσο μπορώ τη μπανιέρα και αυτό μόνο όταν έχω όρεξη.

Όταν ξέσπασε ο κορονοϊός και περιοριστήκαμε ξαφνικά στα σπίτια μας οι ήδη απαράδεκτες δεξιότητές μου στη νοικοκυροσύνη δέχτηκαν ένα ακόμη χτύπημα. Λόγω της μεγάλης παραμονής στο σπίτι η ακαταστασία ανέβηκε επίπεδο. Τα σκουπίδια αυξήθηκαν, τα βρώμικα πιάτα στο νεροχύτη αυξήθηκαν και αυτά, παιχνίδια παντού πεταμένα, τουβλάκια παντού στο πάτωμα, το πλυντήριο ερμητικά κλειστό και τα βρώμικα ρούχα στοίβες δεξιά και αριστερά.

Όχι μόνο ήμασταν παγιδευμένοι σε ένα μικρό διαμέρισμα αλλά το διαμέρισμα αυτό γινόταν όλο και λιγότερο ευχάριστο μέρα με τη μέρα.

Όλα αντιμετωπίζονταν εκτός από το νεροχύτη της κουζίνας και εγώ ντρεπόμουν για αυτό το χάος. Εν μέρει δεν έφταιγα αλλά ντρεπόμουν. Κατανοούσα τις δυσκολίες μου, ήξερα τι μου συνέβαινε και ήξερα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά μαζί μου αυτό ωστόσο δεν με εμπόδιζε από το να κυκλοφορώ στο σπίτι και να ντρέπομαι που δεν μπορούσα να κάνω κάτι.

Μία μέρα το μάτι μου έπεσε σε μία σελίδα στο Instagram για το Struggle Care, μία φιλοσοφία που αναπτύχθηκε από την αδειούχο σύμβουλο KC Davis και βοηθούσε άτομα που δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν αυτό που αποκαλεί «καθήκοντα φροντίδας» λόγω λειτουργικών προβλημάτων όπως είναι ζητήματα ψυχικής υγείας, νευροαποκλίσεις όπως το ΔΕΠΥ ή ο αυτισμός, χρόνιος πόνος, ασθένεια ή προσωρινές δυσκολίες της ζωής όπως το πένθος, η περίοδος μετά τον τοκετό ή κάποιο ψυχολογικό τραύμα… 

Η Davis έγραφε ότι ανέπτυξε την προσέγγιση αυτή όταν χρειάστηκε να μείνει στο σπίτι για να μεγαλώσει τη δεύτερη κόρη της που γεννήθηκε τρεις εβδομάδες πριν την πρώτη καραντίνα. Χωρίς πρόσβαση σε πόρους και την υποστήριξη της οικογένειας και της παιδικής φροντίδας που είχε σκοπό να βασιστεί οι δουλειές άρχισαν να μαζεύονται και για πρώτη φορά το σπίτι της σταμάτησε να λειτουργεί. Τελικά διαγνώστηκε με επιλόχειο κατάθλιψη.

Μία μέρα ενώ και τα δύο παιδιά κοιμόντουσαν αποφάσισε να καθαρίσει χρησιμοποιώντας μία οργανωτική μέθοδο που είχε αναπτύξει για τον εαυτό της και την ανέβασε στο Tik tok πιστεύοντας ότι μπορεί να φανεί χρήσιμη σε άτομα που αγωνίζονται με την κατάθλιψη ή κάποιο ΔΕΠΥ ή έχουν παιδιά και δεν προλαβαίνουν να ασχοληθούν με τις δουλειές του σπιτιού. Το βίντεο αυτό έγινε viral και από εκείνη την ημέρα άρχισε να απαντά σε ερωτήσεις από followers, από τους οποίους πλέον έχει περισσότερους από ένα εκατομμύριο.

“Πολλοί άνθρωποι έλεγαν: «Μα πόσο χρήσιμο είναι αυτό, ντρέπομαι τόσο πολύ» και τους απαντούσα ότι δεν υπάρχει λόγος να ντρέπονται. Δεν είναι έλλειψη ενσυναίσθησης ή αδυναμία να έχεις ένα ακατάστατο σπίτι“. Έτσι μπήκε ο πρώτος πυλώνας του Struggle Care: Οι δουλειές του σπιτιού είναι ηθικά ουδέτερες (δηλαδή δεν θεωρείσαι ανήθικος αν δεν μπορείς να φέρεις το σπίτι σου βόλτα).

Αυτό είναι το πρώτο που είδα όταν έπεσα πάνω στη σελίδα του Struggle Care στο Instagram – μία φωτογραφία με ένα ακατάστατο σπίτι που από κάτω έγραφε: «η ακαταστασία δεν έχει σχέση με την ηθική». Στη λεζάντα έγραφε: «Ακαταστασία δεν σημαίνει ότι απέτυχες. Μερικές φορές το χάος μπορεί να σημαίνει καλά πράγματα για σένα. Τα άπλυτα πιάτα δείχνουν ότι έφαγες εσύ και τα παιδιά σου. Το πάτωμα που είναι γεμάτο παιχνίδια, ότι παίξατε και περάσατε χρόνο μαζί. Ίσως δώσεις προτεραιότητα σε πιο σημαντικά πράγματα όπως είναι οι σχέσεις, η δουλειά σου ή η ψυχική υγεία και η θεραπεία σου».

Σε μία άλλη εικόνα έγραφε: «Δεν είναι αποτυχία. Είναι το πλύσιμο των ρούχων. Το πλυντήριο είναι ηθικά ουδέτερο». Σε μία άλλη: «Οι δουλειές του σπιτιού δεν είναι μητρότητα».

Διαβάζοντας αυτά τα μηνύματα ήταν σαν να έβγαζα από μέσα μου μία ανάσα που δεν ήξερα ότι κρατούσα τόσο καιρό. Ήταν ταυτόχρονα μία αποκάλυψη και κάτι εντελώς απλό γιατί φυσικά το να παλεύω να πλύνω τα πιάτα μου δεν με κάνει κακό άνθρωπο ή κακή μητέρα. Τα βρώμικα πιάτα δεν λένε τίποτα για το χαρακτήρα μου. Γιατί λοιπόν ξόδεψα όλη την ενήλικη ζωή μου λέγοντας στον εαυτό μου το ακριβώς αντίθετο;

«Νομίζω πως όλο αυτό είναι εργαλείο της πατριαρχίας για να κρατήσει τις γυναίκες στη θέση τους», είπε η Davis. “Αν έχεις ένα καθαρό σπίτι και μαγειρεύεις και είσαι τακτική, αν επαινείς τους ανθρώπους που κάνουν τις δουλειές του σπιτιού τους και κατηγορείς εκείνους που δεν τις κάνουν, κατά κάποιο τρόπο ορίζεις την κλίμακα των επιτευγμάτων που έχει φτιαχτεί για τις γυναίκες“.

Πολλές γυναίκες εξισώνουν την επάρκειά τους στις δουλειές του σπιτιού με την αξία τους ως άνθρωποι. Η Davis επισημαίνει ότι κοινωνικά έχουμε μία ιδέα για τους άντρες που είναι καλοί μπαμπάδες αλλά δεν είναι καλοί στις δουλειές του σπιτιού. “Πηγαίνει τα παιδιά στο σχολείο ατημέλητα αλλά δεν πειράζει. Σημασία έχει ότι είναι καλός μπαμπάς“ για τις μαμάδες όμως δεν έχουμε την ίδια ιδέα.

Μία καλή μαμά αναμένεται να είναι όχι μόνο συναισθηματικά παρούσα ή να ασχολείται με την ανατροφή των παιδιών της αλλά να έχει ένα πεντακάθαρο σπίτι και το καλύτερο, το πιο καλομαγειρεμένο και το πιο θρεπτικό γεύμα στο τραπέζι της.

Μία πτυχή της προσέγγισης της Davis που μου φάνηκε περισσότερο αληθινή είναι ότι «η ντροπή είναι ο εχθρός της λειτουργικότητας». Το να ντρέπεσαι που δεν μπόρεσες να πλύνεις τα πιάτα σου λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο που ντρέπεσαι που δεν έχασες βάρος, πράγμα που σημαίνει ότι συνήθως επιτυγχάνεται το αντίθετο αποτέλεσμα.

Κανείς από εμάς δεν λέει ότι είναι καλό τα παιδιά να μεγαλώνουν σε έναν τοξικό, βιολογικό κίνδυνο. Το μήνυμα δεν είναι ότι ένα ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον δεν είναι σημαντικό απλώς μία συμπονετική χωρίς ντροπή προσέγγιση για την υπέρβαση όποιων ζητημάτων προκαλούν το πρόβλημα είναι πιο πιθανό να βοηθήσει.

Αν και η Davis μοιράζεται αρκετές συμβουλές και στρατηγικές που τη βοηθούν δεν «πουλά» μία μέθοδο που μας διδάσκει πώς να καθαρίσουμε την κουζίνα μας ή πως είναι διπλώνουμε τα ρούχα μας, αντίθετα παρέχει ένα θεμέλιο λίθο της ουδετερότητας και της αυτοσυμπόνιας που μας επιτρέπει να αναπτύξουμε δεξιότητες και να βρούμε τη ρουτίνα που λειτουργεί καλύτερα για εμάς. Μόνο αν φερθούμε ευγενικά στον εαυτό μας μπορούμε να βρούμε το κίνητρο για να εκτελέσουμε τις διάφορες εργασίες αυτοεξυπηρέτησης με τις οποίες παλεύουμε.

H Davis είπε ότι τα βίντεο που δέχονται συχνότερα σχόλια από τους ακολούθους της που πιστεύουν ότι επιτέλους μπορούν να ξεκινήσουν μία δουλειά που καθυστερούν είναι τα βίντεο σχετικά με τον περιορισμό της ντροπής και την ευγένεια προς τον εαυτό μας.

«Αξίζεις την ευγένεια και την καλοσύνη ανεξάρτητα από το επίπεδο λειτουργικότητάς σου. Η πρώτη και πιο σημαντική παρέμβαση δεν είναι πώς να πλένεις τα πιάτα ή να ολοκληρώνεις μία άλλη δουλειά του σπιτιού. Είναι να είσαι ευγενικός με τον εαυτό σου».

Μετά από τόσες δεκαετίες που πέρασα νιώθοντας αποτυχημένη και ανησυχώντας ότι υστερούσα ως μαμά αυτό το μήνυμα ήταν ακριβώς αυτό που ήθελα να ακούσω. Εξακολουθώ να παλεύω να διατηρήσω το νεροχύτη μου καθαρό αλλά πλέον δεν λέω στον εαυτό μου ότι είμαι μία άχρηστη επειδή δεν το καταφέρνω εύκολα.

Είναι προφανώς σημαντικό να διδάξουμε στα παιδιά μας την ευθύνη και θέλω ο γιος μου να μεγαλώσει έχοντας τις οικιακές δεξιότητες που εγώ δεν είχα, αλλά εκτιμώ εξίσου την έμφυτη ενσυναίσθηση και την κατανόησή του.

Κάποτε όταν έκανα ένα περιφρονητικό σχόλιο για τον εαυτό μου μπροστά του, ο γιος μου απάντησε: «Μαμά, πρώτα απ‘ όλα έχουμε πανδημία και επίσης δεν έχεις σύντροφο ή σύζυγο. Τα κάνεις όλα μόνη σου και εγώ νομίζω ότι κάνεις πολύ καλή δουλειά». Μου συμπεριφέρθηκε με μία ευγένεια και μία καλοσύνη, με την οποία δεν είχα ποτέ συμπεριφερθεί εγώ στον εαυτό μου.

Θέλω να μεγαλώσει αντιμετωπίζοντας τον εαυτό του με την ίδια ευγένεια όταν υστερεί στην τελειότητα και τελικά νομίζω ότι κάτι τέτοιο είναι πολυτιμότερο από έναν πεντακάθαρο νεροχύτη.

Πηγή: huffpost.com