Ο πρώην σύντροφος με χτυπούσε και το παιδί μας φοβάται μήπως επιστρέψει. Μπορώ να ακυρώσω την αναγνώριση;

Απέκτησα μια κόρη εκτός γάμου και μετά από έντονες πιέσεις από μέρους του βιολογικού της πατέρα, αποδέχτηκα να γίνει εκούσια αναγνώριση όταν ήταν 4 ετών. Με τον πατέρα της συζούσαμε, ήταν ιδιαίτερα βίαιος προς εμένα με αποτέλεσμα το παιδί να έχει τέτοιο φόβο προς αυτόν που δεν μιλούσε.

Πριν δυο χρόνια και αφού κόντεψε να με σκοτώσει στο ξύλο, πήγα στην αστυνομία η οποία με έστειλε και για ιατροδικαστική εξέταση, έγινε αυτεπάγγελτη μήνυση και έκτοτε δεν τον έχουμε ξαναδεί. Μόνο τους πρώτους μήνες με ενοχλούσε με μηνύματα ζητώντας μου χρήματα μιας και τον συντηρούσα, με έβριζε και με απειλούσε. Κατόπιν βρήκε δουλειά και μας άφησε ήσυχους, εξαφανίστηκε εντελώς. Φυσικά για διατροφή ούτε λόγος, ούτε ένα ευρώ.

Δεν κίνησα κι εγώ κάποια διαδικασία, προτιμώ την κατάσταση ως έχει παρά να δίνει χρήματα και να έχει απαιτήσεις. Το βασικό είναι πως αφότου έφυγε, το παιδί με διάγνωση αυτισμού και δυσμενή πρόβλεψη μέσα σ’ ένα χρόνο ηρέμησε, μίλησε και πλέον προχωρά κανονικά στο σχολείο του. Ο μόνος του φόβος είναι μήπως κάποια μέρα έρθει πίσω ο πατέρας του. Θα ήθελα να με βοηθήσετε στο θέμα της αναγνώρισης, αν θα μπορούσε να ακυρωθεί η πράξη εκούσιας αναγνώρισης με κάποιο τρόπο. Επίσης, πως θα μπορούσα να τον αποκλείσω από τυχόν κληρονομικά δικαιώματα σε περίπτωση που συμβεί κάτι, θεωρώ πως υπήρξε οικονομικός δόλος πίσω από την πίεσή του για αναγνώριση και ενδεχόμενο γάμο (που ευτυχώς δεν προέκυψε);

Απαντά η δικηγόρος, κυρία Παναγιώτα Λουκάκου

Στο άρθρο ΑΚ 1475 υπό τον τίτλο εκούσια αναγνώριση ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι ο πατέρας μπορεί να αναγνωρίσει ως δικό του το τέκνο που γεννήθηκε χωρίς γάμο, εφόσον συναινεί σ’ αυτό και η μητέρα. Αν η μητέρα έχει πεθάνει ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η αναγνώριση γίνεται με μόνη τη δήλωση του πατέρα. Εξάλλου στο άρθρο ΑΚ 1476 προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι η αναγνώριση από τον πατέρα ή τους γονείς του γίνεται με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου ή με διαθήκη. Η συναίνεση της μητέρας, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο, παρέχεται με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου. Οι δηλώσεις της αναγνώρισης και της συναίνεσης γίνονται αυτοπροσώπως και χωρίς αίρεση ή προθεσμία. Ανάκληση των δηλώσεων είναι ανίσχυρη.

Περαιτέρω στο άρθρο ΑΚ 1477, υπό τον τίτλο προσβολή αναγνώρισης, προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι το ίδιο το παιδί, και σε περίπτωση θανάτου του, οι κατιόντες του, δηλαδή τα παιδιά του, δικαιούνται να προσβάλουν την εκούσια αναγνώριση για το λόγο ότι αυτός που δηλώθηκε ως πατέρας δεν είναι πραγματικά πατέρας. Το δικαίωμα αυτό ανήκει επίσης, στην περίπτωση όπου η μητέρα κατά την αναγνώριση είχε πεθάνει ή δεν είχε δικαιοπρακτική ικανότητα, στον καθένα από τους γονείς της και στην περίπτωση που ο πατέρας έχει πεθάνει, στον παππού ή τη γιαγιά που δεν είχε προβεί στην αναγνώριση. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο ΑΚ 1478 η προσβολή της αναγνώρισης αποκλείεται αν περάσουν τρείς μήνες αφότου πληροφορήθηκε την αναγνώριση αυτός που την προσβάλλει. Η προσβολή αποκλείεται σε κάθε περίπτωση αν περάσουν δύο χρόνια από την αναγνώριση ή προκειμένου για προσβολή από ανήλικο δύο χρόνια από την ενηλικίωσή του. Η προσβολή της εκούσιας αναγνώρισης αποκλείεται στην περίπτωση που προβλέπεται από το άρθρο 1475 παρ.2.Επίσης σύμφωνα με το άρθρο ΑΚ 1825 στο κληρονομικό δίκαιο, προβλέπεται ότι τα παιδιά και οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί, οι οποίοι θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στη κληρονομία. Η νόμιμη μοίρα είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας. Επίσης σύμφωνα με το ΑΚ 1839 υπό τον τίτλο αποκλήρωση προβλέπεται ότι ο διαθέτης μπορεί για ορισμένους λόγους, που αναφέρονται στο νόμο να στερήσει τον κληρονόμο του από τη νόμιμη μοίρα ( αποκλήρωση). Η αποκλήρωση γίνεται με διάταξη τελευταίας βουλήσεως, δηλαδή με διαθήκη. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο ΑΚ 1841 ο διαθέτης μπορεί να αποκληρώσει το γονέα του αν αυτός επιβουλεύτηκε τη ζωή του διαθέτη, εάν έγινε ένοχος κακουργήματος ή σοβαρού πλημμελήματος με πρόθεση κατά του διαθέτη ή αθέτησε κακόβουλα την υποχρέωση που είχε από το νόμο να διατρέφει το διαθέτη. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο ΑΚ 1515 όπως τροποποιήθηκε με το Ν.4800/2021 η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του ανήκει στη μητέρα του. Όταν το τέκνο αναγνωρίζεται εκούσια ή δικαστικά με αγωγή που άσκησε ο πατέρας, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, την οποία ασκεί από κοινού με τη μητέρα. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο ΑΚ 1532, αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας ή οι πλησιέστεροι συγγενείς του παιδιού ή ο εισαγγελέας, να διατάξει οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο όπως να αφαιρέσει από τον υπαίτιο γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επιμέλεια, ολικά ή μερικά, και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο γονέα.

Στη δική σας συγκεκριμένη περίπτωση δεν προβλέπεται από το νόμο λόγος για την ακύρωση της αναγνώρισης πατρότητας παρά μόνο εάν εκείνος που αναγνώρισε την πατρότητα του παιδιού σας δεν είναι πραγματικά ο πατέρας. Στην περίπτωση αυτή το ίδιο το παιδί εκπροσωπούμενο από τη μητέρα του εντός αποκλειστικού χρονικού διαστήματος δύο (2) ετών από την αναγνώριση ή δύο ετών από την ενηλικίωση του μπορεί να προσβάλλει την αναγνώριση της πατρότητας μόνο για το λόγο ότι αυτός που δηλώθηκε δεν ήταν ο πατέρας του, γεγονός το οποίο δεν συντρέχει στη δική σας περίπτωση. Σχετικά με το κληρονομικό δικαίωμα ο πατέρας του παιδιού που αναγνωρίστηκε εκούσια εκτός γάμου, δεν έχει κληρονομικό δικαίωμα ως προς εσάς, δηλαδή τη μητέρα του παιδιού του, καθώς δεν είστε παντρεμένοι. Έχει όμως κληρονομικό δικαίωμα έναντι του παιδιού του, το οποίο μπορεί να αποκλειστεί με διαθήκη του ίδιου του παιδιού με την οποία θα αποκληρώνει τον πατέρα του επειδή παρέλειψε κακόβουλα την υποχρέωση του να το διατρέφει. Πραγματική ανησυχία θα μπορούσε να δημιουργήσει το γεγονός ότι ο πατέρας του παιδιού σου, ο οποίος έχει προβεί σε εκούσια αναγνώριση θα μπορεί να αποκτήσει στο εξής, σύμφωνα με το νέο Ν.4800/2021 γονική μέριμνα. Στην περίπτωση αυτή βέβαια εσείς με τη σειρά σας, κάνοντας χρήση των αποδεικτικών στοιχείων της βίας που έχει ασκηθεί εις βάρος σας, για την κακή και βίαιη συμπεριφορά εις βάρος σας και εις βάρος του παιδιού σας θα ζητήσετε από το δικαστήριο να συνεχίσετε να ασκείτε τη γονική μέριμνα μόνη σας ή ακόμη καλύτερα θα ζητήσετε από το δικαστήριο να αφαιρέσει τη γονική μέριμνα από τον πατέρα του παιδιού και να την αναθέσει αποκλειστικά σε εσάς.

Παναγιώτα Λουκάκου | Panagiota Loukakou 
Δικηγόρος Παρ Αρείω Πάγω  | Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Attorney-at-Law | Accredited Mediator of the Ministry of Justice, Transparency and Human Rights
Μέλος της εταιρείας Εμπορικής και Οικογενειακής Διαμεσολάβησης “ΔΙΑΛΟΓΟΣ”
Λεωφ. Σταδίου 61 | 61, Stadiou str.
Αθήνα 10559 | Athens 10551
Ελλάδα | Greece
Tel: +30 210 3217637
Mob.: +30 6977367340
Fax: +30 210 3000104 

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!