Χρειάζεται η συναίνεση του πατέρα για να ταξιδέψω με το παιδί στο εξωτερικό; Τί ισχύει νομικά;

Τα ερωτήματα που ακολουθούν είναι συναφή γι’ αυτό ακολουθεί κοινή απάντηση:

Α) Έχω ένα παιδάκι 18 μηνών και θέλω να του βγάλω διαβατήριο γιατί πρέπει να ταξιδέψουμε στο εξωτερικό! Μου είπαν στο τμήμα διαβατηρίων ότι χρειάζεται ονοματοδοσία (επειδή δεν τον έχω βαφτίσει ακόμα τον μικρό μου) και να είναι παρόντες και οι 2 γονείς! Επίσης στην ονοματοδοσία πρέπει να είναι κι εκεί οι 2 γονείς! Ο πατέρας του μικρού είναι στο εξωτερικό, δεν έχουμε κάνει γάμο, απλά έχει αναγνωρίσει το παιδί. Για διάφορους λόγους δεν μπορεί να έρθει Ελλάδα ούτε να στείλει κάποιο χαρτί που να φαίνεται ο τόπος διαμονής του αυτή τη στιγμή. Τι μπορώ να κάνω για να κάνω τη διαδικασία της ονοματοδοσίας και της έκδοσης διαβατηρίου μόνη μου; Μπορώ να πάρω την επιμέλεια του παιδιού; Είναι χρονοβόρα διαδικασία;

Β) Είμαι ανύπαντρη μητέρα και έχω ένα κοριτσάκι 9 χρονών… Το παιδί ειναι αναγνωρισμένο και βάσει νόμου έχω την επιμέλεια… Εδώ και δύο χρόνια έχουμε φύγει από Ελλάδα και είμαστε εγώ και το παιδί κάτοικοι Γερμανίας. Κατά την έκδοση διαβατηρίου δεν χρειάστηκε ο πατέρας παρά μόνο η δική μου υπογραφή. Το ερώτημά μου είναι κάθε φορά που ταξιδεύω από και προς Ελλάδα πρέπει να έχω χαρτί ότι είναι σύμφωνος και ο πατέρας; Να σημειώσω ότι ποτέ δεν μου έχει ζητηθεί απλά ακούω περιπτώσεις. Ο πατέρας μένει μόνιμα Ελλάδα και επίσης δεν καταβάλει καμιά διατροφή για το παιδί.

Απαντάει ο δικηγόρος κύριος Δημήτρης Δουλιώτης

Σύμφωνα με τα άρθρα 1475 και 1476 του Αστικού Κώδικα, σε περίπτωση γέννησης τέκνου εκτός γάμου, γεννημένο στην Ελλάδα, ακολουθείται η διαδικασία αναγνώρισης από τον βιολογικό πατέρα. Στην περίπτωση που η αναγνώριση είναι εκούσια από τον πατέρα, τότε γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη, εφόσον συναινεί σε αυτό και η μητέρα. Τόσο η δήλωση αναγνώρισης του πατέρα, όσο και η συναίνεση της μητέρας γίνονται συμβολαιογραφικά και πάντα αυτοπροσώπως, δηλαδή δεν μπορεί να γίνουν με πληρεξούσιο, χωρίς αίρεση ή προθεσμία και οι δηλώσεις τους δεν υπόκεινται σε ανάκληση.

Σύμφωνα με τα άρθρα 1506 του Αστικού Κώδικα, το επώνυμο του τέκνου,  γεννημένου εκτός γάμου, είναι αυτό της μητέρας του, και μόνο αν επακολουθήσει γάμος ή εκούσια αναγνώριση μπορεί να αντικατασταθεί ή να προστεθεί το επώνυμο του βιολογικού πατέρα. Για την διαδικασία της ονοματοδοσίας τέκνου, δεν χρειάζεται να είναι παρών και ο βιολογικός πατέρας εφόσον δεν υπάρχει εκούσια αναγνώριση από αυτόν.

Σύμφωνα με το άρθρο 1510 ΑΚ «Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει  Α) την επιμέλεια του προσώπου, Β) την διοίκηση της περιουσίας και Γ) την εκπροσώπηση του τέκνου.»

Σημαντικότερο τμήμα της γονικής μέριμνας είναι αυτό της επιμέλειας όπου σύμφωνα με το άρθρο 1518 Α.Κ.  περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, τη μόρφωση, την εκπαίδευση του τέκνου και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του.

Στην περίπτωση, που έχει ανατεθεί η επιμέλεια αποκλειστικά στον ένα γονέα με δικαστική απόφαση κατόπιν διάστασης, ο γονέας που ασκεί το δικαίωμα αυτό, μπορεί χωρίς την συναίνεση του έτερου γονέα να μετοικήσει εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ζώνης Σέγκεν, πάντα με την επιφύλαξη ότι τα δεδομένα και οι περιπτώσεις αλλάζουν στα εκάστοτε Κράτη Μέλη και σε ορισμένες χώρες της Ζώνης Σέγκεν, με αποτέλεσμα να ισχύουν ειδικοί κανονισμοί για τα τέκνα που εισέρχονται ή εξέρχονται και ταξιδεύουν από έναν γονέα.

Εν κατακλείδι, εφόσον ο ένας εκ των γονέων κατόπιν δικαστικής απόφασης ασκεί την αποκλειστική επιμέλεια του τέκνου μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό χωρίς την συναίνεση του άλλου γονέα. Το ίδιο ισχύει και για την μητέρα που το τέκνο της γεννήθηκε εκτός γάμου και έχει αναγνωριστεί συμβολαιογραφικά. (μπορεί να ταξιδέψει χωρίς συναίνεση του πατέρα).

Φυσικά οι ως άνω δεν μπορούν άκριτα να απομακρύνουν, μόνιμα ιδίως, το/τα τέκνο/ά τους από την Ελλάδα παρά μόνο όταν κάτι τέτοιο δικαιολογείται από τις συνθήκες (πχ αποδεδειγμένη αδυναμία εύρεση εργασίας παρά τις συνεχείς προσπάθειες). Ο έτερος γονέας ΔΕΝ μπορεί να ζητήσει την απαγόρευση εξόδου του τέκνου του από τη χωρά, παρά μόνο να αιτηθεί να λάβει εκείνος την επιμέλεια του ανηλίκου λόγω κακής άσκησης αυτής από τον έτερο γονέα.

Οι δικαστικές αποφάσεις για τη γονική μέριμνα, που έχουν εκδοθεί σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζονται σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να απαιτούνται επιπλέον διαδικασίες.

Στην περίπτωση που ο έχων την αποκλειστική επιμέλεια γονέας, αποφασίσει να ταξιδέψει ή μετοικήσει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Ζώνης Σέγκεν, θα πρέπει να έχει τα απαραίτητα έγγραφα τόσο για τον ίδιο όσο και για το ανήλικο τέκνο. Ενδεικτικά, αναφέρονται το Διαβατήριο, η θεώρηση εισόδου (Visa), απόφαση δικαστηρίου περί της επιμέλειας και αν το ανήλικο τέκνο είναι λιγότερο των 12 ετών βιβλιάριο υγείας ή πιστοποιητικό γεννήσεως και στην καλύτερη των περιπτώσεων, τα ανωτέρω έγγραφα να έχουν μεταφραστεί στην αγγλική γλώσσα. Όλα τα ανωτέρω, πάντα με την επιφύλαξη ότι τα δεδομένα και οι περιπτώσεις αλλάζουν στις τρίτες χώρες, λόγω των καθεστώτων και των διήμερων συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η μετακίνηση τέκνου εκτός της Ελλάδος από τον γονέα που ασκεί την επιμέλεια ανηλίκου τέκνου είναι ένα ακανθώδες ζήτημα που γεννά σοβαρές αντιδικίες και για το λόγο αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται συμβουλευτική  από εξειδικευμένο Δικηγόρο Οικογενειακού Δικαίου για την καλύτερη προάσπιση των δικαιωμάτων σας.

Δημήτριος Β. Δουλιώτης
Δικηγόρος LLB London
Δημοκρίτου 32 Κολωνάκι, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210-3627672
Web: http://douliotis-law.com/