Μαμά, Μπαμπά, πότε θα τελειώσει όλο αυτό; | Τί να πούμε στα παιδιά μας για το lockdown

Ο κορονοϊός έχει φέρει φόβο και άγχος στις ψυχές όλων των ανθρώπων του κόσμου.

Η πιο σοβαρή ίσως επίπτωση της κρίσης στα παιδιά είναι η αίσθηση της αβεβαιότητας.

«Δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί, πόσο καιρό θα κρατήσει ή πώς θα είναι η ζωή μας όταν τελειώσει και κανείς μας δεν αντέχει άλλο να ζει μέσα στην αβεβαιότητα», αναφέρει η Genevieve von Lob, ψυχολόγος και συγγραφέας. «Για τα παιδιά μας μπορεί να είναι ακόμα πιο δύσκολο καθώς αυτό το διάστημα μπορεί να τους φανεί αιώνας. Η εκμάθηση της διαχείρισης του άγχους και της αβεβαιότητας είναι μία σημαντική δια βίου ικανότητα που θα βοηθήσει τα παιδιά μας να γίνουν πιο ανθεκτικά».

Ενήλικες και παιδιά κάνουν συχνά την εξής ερώτηση: «Πότε θα ξεμπερδέψουμε απ’ όλο αυτό;». Δυστυχώς δεν υπάρχουν σαφείς και ξεκάθαρες απαντήσεις.

Τι μπορούμε να απαντήσουμε σε ένα παιδί που κάνει αυτήν την ερώτηση;

«Το πιο σημαντικό είναι να είμαστε ειλικρινείς. Κανείς μας δεν ξέρει τι πρόκειται να γίνει. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι δεν γνωρίζετε αφού είναι μία πρωτόγνωρη εμπειρία για όλους. Καλό θα ήταν να παρακολουθείτε τακτικά τις ειδήσεις και να ενημερώνετε το παιδί σας αμέσως μόλις μάθετε κάτι σημαντικό».

Προσφέρετε στο παιδί σας σαφείς, ειλικρινείς, κατάλληλες για την ηλικία του πληροφορίες με βάση αυτά που γνωρίζετε και ανάλογα πάντα με το επίπεδο ανάπτυξης του παιδιού. Δεν χρειάζεται να μάθει όλες τις δυσάρεστες λεπτομέρειες, αλλά να έχει μία γενική εικόνα ότι πολλοί άνθρωποι είναι άρρωστοι και οι γιατροί προσπαθούν να τους σώσουν. Επίσης πολύ χρήσιμο είναι να υπενθυμίζουμε συνεχώς σε κάθε παιδί ότι μπορεί να μην έχουμε απαντήσεις σε όλες του τις ερωτήσεις αυτή τη στιγμή, αλλά οι επιστήμονες και η κυβέρνηση εργάζονται πολύ σκληρά και κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να βρεθούν λύσεις.

«Από τη στιγμή που δεν γνωρίζετε την απάντηση, αποφύγετε λέξεις όπως «σύντομα» και διάφορες άλλες αόριστες απαντήσεις. Από την άλλη ένα απλό «δεν ξέρω» δεν είναι αρκετό», δήλωσε η Rachel Busman, διευθύντρια του Κέντρου Διαταραχών Άγχους και διευθύντρια του Ινστιτούτου Child Mind. «Το να μοιράζεστε με το παιδί σας αυτά που γνωρίζετε είναι εξίσου τίμιο και ειλικρινές με το να του το λέτε όταν κάτι δεν το γνωρίζετε. Είναι σημαντικό να σας έχει εμπιστοσύνη. Επίσης είναι σημαντικό να ξέρει ότι υπάρχει μεν αβεβαιότητα, αλλά και ότι η οικογένειά του και το κράτος βάζουν τα δυνατά τους για να παραμείνουν όλοι ασφαλείς και να επανέλθουν τα πράγματα στο φυσιολογικό». Εάν δεν του έχετε εξηγήσει ακόμα τι συμβαίνει, φροντίστε να ξεκινήσετε τη συζήτηση ρωτώντας το παιδί σας τι γνωρίζει και στη συνέχεια μοιραστείτε μαζί του τα γεγονότα και διορθώστε όποια πληροφορία έχει φτάσει στα αυτιά του λάθος.

«Τα παιδιά ξέρουν πότε κάτι συμβαίνει και αν οι γονείς δεν είναι πρόθυμοι να το συζητήσουν, τα παιδιά θα πιστέψουν ότι κάτι πολύ τραγικό συμβαίνει από τη στιγμή που οι ίδιοι τους γονείς αρνούνται να τους μιλήσουν γι’ αυτό», δήλωσε η Robin Gurwitch, καθηγήτρια ψυχιατρικής και πανεπιστημιακός που ειδικεύεται στην παιδοψυχολογία. “Μπορεί να υποθέσουν ότι τα πράγματα είναι ακόμα πιο τραγικά απ’ ότι είναι και να καταστείλουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους από φόβο μην μήπως αναστατώσουν τους γονείς τους“.

Εάν οι γονείς δείξουν απροθυμία να συζητήσουν «δύσκολα» θέματα όπως είναι η πανδημία, τότε τα παιδιά δεν θα αισθανθούν άνετα να απευθυνθούν σε εκείνους όταν αντιμετωπίσουν άλλα προβλήματα όπως είναι ο εκφοβισμός, το άγχος και πολλά άλλα.

Ένας άλλος τρόπος για να τεθεί το θεμέλιο για ανοιχτή επικοινωνία είναι να πείτε στα παιδιά σας ότι καταλαβαίνετε πως νιώθουν και ότι είναι εντάξει να μιλούν γι’ αυτό.

“Τα παιδιά χρειάζονται διαβεβαίωση και επικύρωση. Όταν τους λέτε “ξέρω ότι είναι δύσκολο“ και “είναι δύσκολο αλλά όλοι πρέπει να δείξουμε υπομονή και ευελιξία“ θέτετε τα θεμέλια για ένα καλό ξεκίνημα“.

Ενθαρρύνετέ τα να μοιραστούν τα συναισθήματά τους ρωτώντας τα τι σκέφτονται και πώς αισθάνονται. Πείτε τους ότι μερικές φορές ακόμα και οι μεγάλοι φοβούνται. Επίσης μπορείτε να μοιραστείτε μαζί τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζετε αυτά τα συναισθήματα.

«Εάν το παιδί σας κάνει πολλές ερωτήσεις όπως το πότε θα ξαναρχίσει το σχολείο ή πότε μπορούν να ξαναεπισκεφτούν τους παππούδες τους, αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν κάποιες υποκείμενες ανησυχίες και φόβοι» σύμφωνα με την Von Lob.

«Το πιο σημαντικό είναι να επικυρώσουμε τα συναισθήματά τους και να αναγνωρίσουμε πόσο δύσκολο είναι και για εκείνα από τη στιγμή ειδικά που δεν έχουμε ακριβείς απαντήσεις να τους προσφέρουμε. Καθησυχάστε τα όσο μπορείτε. Αυτό που έχουν ανάγκη περισσότερο είναι να ακούσουν ότι είναι ασφαλή και πως πάντα θα είστε στο πλευρό τους», δήλωσε η Denise Daniels, ειδική στην παιδική ανάπτυξη και δημιουργός του The Moodsters, μιας οργάνωσης που επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών.

Συμβουλεύει τους γονείς να αγκαλιάζουν τα παιδιά τους όσο πιο συχνά μπορούν και να τους λένε καθησυχαστικά λόγια όπως: «Σε αγαπάμε και νοιαζόμαστε πολύ για σένα. Θα κάνουμε πάντα το καλύτερο δυνατό για να σε προστατεύσουμε και να είσαι ασφαλής και υγιής». Πείτε τους αλλά και δείξτε τους ότι είστε εκεί.

«Στα μικρότερα παιδιά η απάντηση θα πρέπει να είναι πολύ πιο σταθερή και σίγουρη ακόμα κι αν μέσα σας αισθάνεστε το αντίθετο. Στα μεγαλύτερα παιδιά απαιτείται εξίσου σταθερότητα και σιγουριά, με τη διαφορά ότι τα μεγάλα παιδιά μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης και να βοηθήσουν με τον τρόπο τους να παραμείνετε όλοι υγιείς και ασφαλείς. Σημασία έχει ότι είστε όλοι μαζί και πρέπει να αγωνιστείτε σαν οικογένεια. Μόνο έτσι θα τελειώσει όλο αυτό».

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να χαίρονται την κάθε μέρα και να επικεντρώνονται στο παρόν αντί να ανησυχούν για το μέλλον. Θυμίστε τους πόσο όμορφα περνούσατε πριν έρθει ο κορονοϊός και πόσο ωραία θα περάσετε όταν τα πράγματα επανέλθουν στο φυσιολογικό. Αποδείξτε τους ότι μπορείτε να περάσετε εξίσου ωραία και στην καραντίνα και ότι μπορείτε να απολαύσετε και τώρα κάθε εμπειρία παρά τις δυσκολίες της εποχής.

«Συνεχίστε να ζείτε όπως ζούσατε αλλά με προσοχή. Μη σκέφτεστε το μέλλον με άγχος. Αντί να ασχολείστε με ζητήματα που σας προκαλούν ανησυχία, διαχειριστείτε το άγχος σας και το άγχος των παιδιών σας και προσπαθήστε να περάσετε όσο το δυνατόν πιο όμορφα», είπε η ψυχοθεραπεύτρια Noel McDermott, η οποία ενθαρρύνει τους γονείς να καλλιεργήσουν υγιείς συνήθειες όσον αφορά στην άσκηση, στο φαγητό, στη ρουτίνα, στη μάθηση, στη δημιουργικότητα, στη χαλάρωση, στις ομαδικές συζητήσεις και πολλά άλλα. 

“Βοηθήστε τα παιδιά που ανησυχούν πολύ να βρουν τρόπους να διαχειριστούν τις ανησυχίες τους πριν πάνε για ύπνο ή ενθαρρύνετε τα να εκφράζουν τους φόβους τους γράφοντας“, δήλωσε η Von Lob. “Βοηθήστε τα παιδιά σας να χαλαρώσουν παίρνοντας βαθιές αναπνοές ή πηγαίνετε μία βόλτα στο πάρκο για να αλλάξετε παραστάσεις“.

Η εστίαση στο εδώ και τώρα είναι ένας καλός τρόπος να υπενθυμίσουμε στα παιδιά πως τα πράγματα είναι ακόμα υπό τον έλεγχό τους. Είναι σημαντικό να τηρούν τους κανόνες υγιεινής, να πλένουν τα χέρια τους και να συμμετέχουν στον ενδελεχή καθαρισμό του σπιτιού και των αντικειμένων. Μπορείτε να συζητήσετε με ποιους τρόπους θα βοηθήσετε άλλους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη.

“Η εθελοντική δράση πάντα βοηθάει. Αν υπάρχει κάποιος ηλικιωμένος γείτονας, τα παιδιά θα μπορούσαν να προσφερθούν να του πετάξουν τα σκουπίδια ή να του φέρουν ψωμί από το φούρνο της γειτονιάς ή ψώνια από το τοπικό σούπερ μάρκετ που μπορεί να του λείπουν και να τα έχει ανάγκη για να μη χρειαστεί να βγει έξω. Αν αγαπάτε τα ζωάκια, μπορείτε να απευθυνθείτε σε ένα καταφύγιο και να βοηθήσετε τα τετράποδα που φιλοξενούνται“.

Δεν πρέπει να ξεχνάτε να υπενθυμίζετε στα παιδιά σας ότι η απόσταση σώζει ζωές και μόνο έτσι θα παραμείνουμε όλοι ασφαλείς και θα γλιτώσουμε τα νοσοκομεία από την πληρότητα. Η καραντίνα και η απομόνωση είναι ο μόνος τρόπος για να τελειώσει αυτό όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Κάτι που θα ωφελούσε πολύ τα παιδιά είναι η δημιουργία μιας λίστας με τα πράγματα που θα ήθελαν να κάνουν στο μέλλον ή με τα πράγματα που τα ενοχλούν και θα ήθελαν να αλλάξουν.

«Είναι η κατάλληλη εποχή να επιλυθούν όποια τυχόν προβλήματα υπάρχουν (π.χ. εάν στο σπίτι συμβαίνουν κάποια πράγματα που ενοχλούν το παιδί όπως π.χ. όταν ο αδερφός του/ η αδερφή του μπαίνει στην τουαλέτα χωρίς να χτυπήσει όταν είναι αυτό μέσα ή όταν πηγαίνει στο δωμάτιό του ενώ αυτό διαβάζει και το ενοχλεί). Η επίλυση αυτών των προβλημάτων θα φέρει ανακούφιση τώρα και στο μέλλον.

Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε το παιδί σας για ό, τι μαθαίνετε είτε αυτό αφορά το άνοιγμα των σχολείων ή κάτι άλλο», λέει η Busman.

Μακάρι να υπήρχε μία συγκεκριμένη ημερομηνία που όλα αυτά θα τελείωναν και θα επιστρέφαμε στην καθημερινότητά μας όπως τη γνωρίζαμε αλλά εφόσον μια τέτοια ημερομηνία δεν υπάρχει, τουλάχιστον φροντίστε να ενημερώνεστε και να μοιράζεστε με όλα τα μέλη της οικογένειάς σας αυτά που μαθαίνετε. Απευθυνθείτε σε αξιόπιστες πηγές πληροφοριών και βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας ενημερώνονται από εξίσου αξιόπιστες πηγές και όχι από το ράδιο αρβύλα που κυκλοφορεί.

«Είμαι πολύ υπέρ των εβδομαδιαίων οικογενειακών συναντήσεων έτσι ώστε οι γονείς να μπορούν να παρέχουν ενημερωμένες πληροφορίες και να απαντούν στις ερωτήσεις των παιδιών τους», σύμφωνα με τη Daniels. «Θέλουμε τα παιδιά μας να είναι σίγουρα και δυνατά».

Η δύναμη της θετικότητας είναι κάτι που δεν πρέπει να υποτιμηθεί σε μία εποχές όπως αυτή αφού βοηθά ιδιαίτερα τα παιδιά να αναπτύξουν μία υγιή νοοτροπία.

«Κάντε το όσο πιο απλά μπορείτε. Μιλήστε τους ήρεμα και σταθερά. Ο τόνος της φωνής παίζει πολύ μεγάλο ρόλο».

Το θετικό σε όλο αυτό είναι ότι μπορεί να μην γνωρίζουμε πότε θα τελειώσει αυτή η κρίση, ξέρουμε όμως σίγουρα ούτε κάποια στιγμή θα τελειώσει.

«Καθησυχάστε τα παιδιά σας ότι πρόκειται για μία προσωρινή κατάσταση, ότι δεν πρόκειται να συνεχιστεί για πάντα και ότι κάποια στιγμή όλοι θα επιστρέψουμε στην κανονική μας ζωή», δήλωσε η Von Lob. «Εστιάστε στα θετικά και υπενθυμίστε τους ότι από τις δυσκολίες και τις αναποδιές, στο τέλος κάτι καλό θα βγει. Επικεντρωθείτε στα θετικά και στους τρόπους εκείνους με τους οποίους θα βοηθήσετε ανθρώπους που σας έχουν ανάγκη. Όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε».

Πηγή: huffpost.com