Αλλαγή επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονιό, μπορεί να ζητήσει και ο έχων την επιμέλεια

Όσον αφορά τη μεταρρύθμιση δικαστικής απόφασης, που ρυθμίζει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με το τέκνο (από την 1.1.2018 η λύση του γάμου με συναινετικό διαζύγιο γίνεται ενώπιον συμβολαιογράφου και όχι κατόπιν έκδοσης δικαστικής απόφασης), το νομικό της πλαίσιο αναλύεται παρακάτω.

Σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ ο γονέας, μετά του οποίου δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο του, για οποιοδήποτε λόγο, διατηρεί το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας μετά του τελευταίου, σε περίπτωση δε διαφωνίας των γονέων του ανηλίκου, ως προς την άσκηση του δικαιώματος αυτού, το Δικαστήριο καθορίζει τον τρόπο κατά τον οποίο θα γίνεται η επικοινωνία.

Το άκρως αυτό προσωπικό δικαίωμα του γονέα για επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο του απορρέει από το φυσικό δεσμό αίματος και του αισθήματος στοργής προς αυτό, συντελεί δε στην ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου του τέκνου και της εν γένει προσωπικότητάς του, αφού σκοπός του δικαιώματος επικοινωνίας είναι η διατήρηση του ψυχικού δεσμού γονέα και τέκνου, η δυνατότητα άμεσης γνώσης του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο για την ανάπτυξη της προσωπικότητας και γενικά την όλη κατάσταση του τέκνου και η άμβλυνση των συνεπειών της ανώμαλης εξέλιξης της έγγαμης συμβίωσης.

Η ρύθμιση του παραπάνω δικαιώματος γίνεται πάντως με γνώμονα το καλώς εννοούμενο συμφέρον του ανηλίκου. Είναι αδιάφορο για ποιο λόγο οι γονείς δεν ζουν πια μαζί, ποιος από τους δύο έχει την επιμέλεια του τέκνου και αν αυτός που αξιώνει την επικοινωνία είναι υπαίτιος για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης.

Επομένως, το δικαστήριο πρέπει να προβαίνει πάντοτε στη ρύθμιση της προσωπικής επικοινωνίας, λαμβάνοντας υπόψη του τις προκύπτουσες συντρέχουσες συνθήκες και περιστάσεις, κάτω από τις οποίες θα ασκείται το δικαίωμα αυτό εκ μέρους του γονέα, το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί, μόνο να περιοριστεί, όταν τίθεται σε κίνδυνο η ανατροφή του ανηλίκου.

Το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει το ανήλικο τέκνο, λειτουργεί μέσα στη φύση των οικογενειακών δικαιωμάτων, πλην όμως αυτό δεν αποτελεί παράλληλα και καθήκον, όπως συμβαίνει με τη γονική μέριμνα, εντεύθεν δε δεν μπορεί να εξαναγκαστεί η επικοινωνία του γονέα με το ανήλικο τέκνο του, με αγωγή στρεφόμενη εναντίον του. Συνεπώς, δεν νομιμοποιείται ενεργητικά ο γονέας, που ασκεί τη γονική μέριμνα ή επιμέλεια ή διαμένει μαζί του το τέκνο να καταθέσει αίτηση προσωρινής ρύθμισης του δικαιώματος επικοινωνίας κατά του άλλου γονέα.

Με τον τρόπο αυτό, όμως, δεν παρέχεται η δυνατότητα δικαστικής προστασίας στο γονέα, που ασκεί τη γονική μέριμνα, να μεταρρυθμίσει τη δικαστική απόφαση που ρύθμισε το δικαίωμα επικοινωνίας, όταν οι συνθήκες μεταβληθούν ή το εν λόγω δικαίωμα ασκείται καταχρηστικά ή το αληθές συμφέρον του ανηλίκου επιβάλλει διαφορετική ρύθμιση. Λύση στο πρόβλημα αυτό δίνει η διάταξη του 1536 ΑΚ, η οποία ορίζει ότι οι αποφάσεις που είναι σχετικές με τη γονική μέριμνα και το δικαίωμα επικοινωνίας, στο μέτρο που περιλαμβάνουν ρύθμιση για μελλοντικό χρόνο, υπόκεινται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση, αν μεταβληθούν οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες εκδόθηκαν, μετά από αίτηση του γονέα ή πλησιέστερου συγγενούς.

Προσφάτως, μάλιστα, απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Σερρών (22/2018) δικαίωσε μητέρα, η οποία ζήτησε τη μεταρρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα που είχε ρυθμιστεί με μεταξύ τους συμφωνητικό, το οποίο είχε επικυρωθεί από το δικαστήριο στα πλαίσια έκδοσης δικαστικής απόφασης συναινετικού διαζυγίου.

Προϋποθέσεις ευδοκίμησης της παραπάνω αίτησης μεταρρύθμισης αποτελούν η μεταβολή των συνθηκών μετά την τελεσιδικία της απόφασης. Οι συνθήκες μπορεί να αφορούν το πρόσωπο του τέκνου, των γονέων του ή γενικά του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Παραδείγματα μπορεί να αποτελέσουν ενδεικτικά η ενηλικίωση του ανήλικου τέκνου, ο νέος γάμος του γονέα, σοβαρό πρόβλημα υγείας, η ανήθικη συμπεριφορά, η αδιαφορία ή η βάναυση συμπεριφορά του γονέα.

Ζωή Παυλίδου
Δικηγορικό Γραφείο
Ζωής Παυλίδου & Συνεργατών
Δικηγόρος παρ’ Εφέταις
Μητροπόλεως 47, Τ.Κ. 54623
Θεσσαλονίκη.
Τηλέφωνο: 2310 275465
Fax : 2310 271191
E-mail: pzoi@hotmail.com