Αυξάνονται και πληθύνονται οι μονογονεϊκές οικογένειες

Της Παυλίνας Εξαδάκτυλου

Μια νέα κοινωνική πραγματικότητα δημιουργείται τα τελευταία χρόνια με την αύξηση που σημειώνεται στον αριθμό των μονογονεϊκών οικογενειών. Στη χώρα μας το θέμα παίρνει άλλες διαστάσεις, καθώς λείπουν οι δομές υποστήριξης και ενίσχυσης τους γονέα που καλείται να παίξει διπλό ρόλο στο μεγάλωμα των παιδιών. Το θέμα συζητήθηκε  στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μονογονεϊκών Οικογενειών που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη.

Οι μονογονεϊκές οικογένειες αποτελούν μια πραγματικότητα η οποία γίνεται όλο και πιο ορατή στατιστικά και αποκτά όλο και μεγαλύτερη κοινωνική σημασία στην Ελλάδα, σύμφωνα με τη Δήμητρα Κογκίδου, κοσμητόρισσα της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ. Οι οικογένειες με ένα γονιό κινδυνεύουν πολύ περισσότερο τόσο από τον κοινωνικό αποκλεισμό όσο και από τη φτώχεια. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει ραγδαίες αλλαγές στη δομή, το μέγεθος αλλά και τη σύνθεση των οικογενειών και των νοικοκυριών στις χώρες – μέλη της ΕΕ. Μάλιστα, σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική κατάσταση στην ΕΕ για το 2003, σταδιακά αυξάνονται οι γεννήσεις εκτός γάμου, τα διαζύγια και κατ΄επέκταση οι μονογονεϊκές οικογένειες.

Πιο συγκεκριμένα, το 2000 το 10% των παιδιών έως 14 ετών στην ΕΕ ζούσαν σε μονογονεϊκή οικογένεια -κυρίως με τη μητέρα-, ενώ το ίδιο ποσοστό δέκα χρόνια πριν, δηλαδή το 1990, ήταν γύρω στο 6%. Αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα λειτουργούν δεκαοκτώ σύλλογοι μονογονεϊκών οικογενειών, οι οποίοι θα συμμετάσχουν και στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο στις αρχές Νοεμβρίου. «Κάποιοι από αυτούς τους συλλόγους, δυστυχώς, έχουν ατονήσει, γιατί τα μέλη τους, δηλαδή οι μόνοι γονείς, ζητούν παροχές που οι σύλλογοι αδυνατούν να προσφέρουν», επισημαίνει ο Ζήσης Ναλμπάντης, πρόεδρος του Συλλόγου Μονογονεϊκών Οικογενειών του νομού Εβρου. Στον κ. Ναλμπάντη, που μεγαλώνει μόνος του τα δίδυμα αγόρια του, ανήκει και η πρωτοβουλία διοργάνωσης του συνεδρίου. Τα εγγεγραμμένα μέλη σε κάθε σύλλογο μονογονεϊκών οικογενειών συνήθως δεν ξεπερνούν τα 150, ενώ αριθμητικά οι γυναίκες υπερισχύουν. Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι γονείς που μεγαλώνουν μόνοι τα παιδιά τους είτε δεν έχουν το χρόνο να δραστηριοποιηθούν σε ένα σύλλογο, είτε είναι τόσο απελπισμένοι που δεν περιμένουν βοήθεια από πουθενά. «Είναι αμέτρητες οι μονογονεϊκές οικογένειες σε όλη τη χώρα. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, μόνο στο νομό Εβρου είχαμε 4.500 μονογονεϊκές οικογένειες», τονίζει ο κ. Ναλμπάντης.

Οι οικογένειες
Οι μονογονεϊκές οικογένειες προκύπτουν κυρίως είτε μετά από θάνατο και διαζύγιο, ενώ η τρίτη κατηγορία αποτελείται από τις ανύπαντρες μητέρες. Ο κ. Ναλμπάντης τονίζει πως οι ανύπαντρες μητέρες δεν αντιμετωπίζονται πλέον με την ίδια επιφυλακτικότητα σε σχέση με το παρελθόν. «Παρ’ όλα αυτά παραμένουν με έναν τρόπο στιγματισμένες και αυτό πρέπει να αλλάξει», επισημαίνει. Υπάρχουν όμως και άλλες μορφές που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στις μονογονεϊκές οικογένειες, όπως στις περιπτώσεις όπου ο ένας γονιός είναι μακροχρόνια άρρωστος ή φυλακισμένος. «Ακόμη και τα παιδιά των ναυτικών θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν», επισημαίνει η Λία Κεσίσογλου, πρόεδρος του ενός από τους δυο συλλόγους που εδρεύουν στη Θεσσαλονίκη. Βασική προϋπόθεση για να γίνει κάποιος μέλος σε έναν από αυτούς τους συλλόγους στην περίπτωση που είναι διαζευγμένος, είναι να έχει την επιμέλεια των παιδιών. «Συνήθως οι άνδρες δε διεκδικούν την επιμέλεια των παιδιών τους. Εγώ είχα τη θέληση να μεγαλώσω δυο αγόρια μόνος μου. Ανήκω στους πιο τυχερούς γιατί αφενός εργάζομαι στο Δημόσιο και αφετέρου με βοηθούν στο μεγάλωμα οι δικοί μου», εξηγεί ο κ. Ναλμπάντης.

Σεξουαλική ταυτότητα
Ένα διαζύγιο επιδρά σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας των παιδιών αλλά και στη σεξουαλική εξέλιξη των γονιών, σύμφωνα με την καθηγήτρια και σύμβουλο οικογενειακού προγραμματισμού, Καλλιόπη Τσεμπέρη. «Το διαζύγιο δεν είναι απαραίτητο ότι θα προκαλέσει ψυχοπαθολογία ή προβλήματα στη σεξουαλική ταυτότητα των παιδιών. Ομως, το παιδί οι γονείς του οποίου έχουν χωρίσει, έχει περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει κάποιες δυσκολίες», εξηγεί η κ. Τσεμπέρη. Η ενδεχόμενη απουσία της μητέρας, η οποία έτσι αποστασιοποιείται συναισθηματικά, προκαλεί στο παιδί συναισθηματική ρηχότητα. Επίσης, η απουσία του πατέρα οδηγεί το κορίτσι στη λεγόμενη «σεξουαλική παραπτωματικότητα». Αυτό σημαίνει πως πιθανόν να μη διαχειρίζεται τη σεξουαλικότητά του με ασφαλή και υπεύθυνο τρόπο. «Είναι γεγονός ότι ένα διαζύγιο επιδρά άμεσα στην ανάπτυξη της στερεοτυπικής συμπεριφοράς τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια και προκαλεί αρνητικές συνέπειες και στην ψυχολογική ανάπτυξή τους», επισημαίνει η κ. Τσεμπέρη. Τα παιδιά πενθούν για το χωρισμό των γονιών τους ενώ ταυτόχρονα βιώνουν εντάσεις και καβγάδες. Λιγότερο επηρεάζονται τα παιδιά στις περιπτώσεις που η μονογονεϊκή οικογένεια δεν έχει προκύψει από διαζύγιο αλλά από άλλη αιτία. «Πρόβλημα με την ταυτότητά τους έχουν όμως και τα παιδιά που ζουν σε ένταση και όχι τόσο τα παιδιά που ζουν σε μονογονεϊκή οικογένεια, εφόσον νιώθουν ότι τα αγαπούν», εξηγεί η ίδια. Δεν είναι όμως μόνο τα παιδιά που επηρεάζονται αλλά και ο γονιός που έμεινε μόνος, αφού είναι εξαιρετικά δύσκολο για εκείνον να αναλαμβάνει τόσους ρόλους ταυτόχρονα. «Είναι τρομακτικά δύσκολο για μια μητέρα να αναλάβει ταυτόχρονα και το ρόλο του πατέρα», τονίζει.

Πηγή: aggelioforos.gr