Γιάννης Βαρουφάκης: Είχα μια οθόνη δίπλα στο κρεβάτι της κόρης μου και της διάβαζα παραμύθι μέσω Skype κάθε βράδυ

Ο Yanis Varoufakis μας περιγράφει, πώς ένιωσε, όταν γεννήθηκε η κόρη του, Ξένια. “Αυτό, που ένιωσα, ήταν ένα τεράστιο βάρος ευθύνης. Τυφλή αγάπη και μία αίσθηση, ότι πρέπει να επικεντρωθώ από δω και πέρα σε ένα μόνο άτομο, την κόρη μου. Η εμπειρία αυτή δεν άλλαξε τον εσωτερικό μου κόσμο ή τον τρόπο, που έβλεπα τον κόσμο”.

Ήταν μια περίεργη κατάσταση. Η Ξένια γεννήθηκε στην Αυστραλία, αλλά ο Varoufakis δεν ζούσε ακριβώς στην Αυστραλία. “Η κόρη μου ήρθε στη ζωή εν μέσω ενός διαλυμένου γάμου. Η πρώην σύζυγός μου και εγώ καταφέραμε να κάνουμε αυτό, που πάντα σιχαινόμουν, όταν έκαναν οι άλλοι. Κάναμε ένα παιδί, ενώ χωρίζαμε. Δεν ήταν και η καλύτερη ιδέα, αλλά στην πορεία αποδείχτηκε εξαιρετική”.

Ήταν 2004. “Δεκατρία χρόνια αργότερα, όλα είναι άψογα”. Αλλά τότε δεν το έβλεπε έτσι. Ένα διαζύγιο, ένα παιδί. Έπρεπε να είναι στην Ελλάδα, αλλά η ψυχή, το μυαλό και η καρδιά του ήταν στην Αυστραλία. Συναισθηματικά, είχε ξεριζωθεί. Προσπαθεί να το περιγράψει. “Μεγάλη τραγωδία”, λέει.

Είχε συναντήσει τη Μαργαρίτα, τη μητέρα της Ξένιας, στην Αυστραλία. Εκείνος, τότε, εργαζόταν στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ. Η Μαργαρίτα, που είναι Έλληνο-Αυστραλή, είναι επίσης ακαδημαϊκός, ιστορικός για την ακρίβεια. Ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν και μετακόμισαν στην Αθήνα. “Στην Ελλάδα χωρίσαμε, τα ξαναβρήκαμε, τα ξαναφτιάξαμε, τα ξαναχαλάσαμε. Στο τέλος, που αποφασίσαμε πια να χωρίσουμε οριστικά, ήρθε το παιδί”.

Η Μαργαρίτα επέστρεψε στην Αυστραλία, χωρίς να ξέρει, ότι ήταν έγκυος. Το ανακάλυψε στη συνέχεια. Μίλησαν στο τηλέφωνο και προσπαθούσαν να το «κανονίσουν», πώς θα γίνει. Ο Varoufakis πήγε «τρέχοντας» στη γέννηση της κόρης του. Αφού γεννήθηκε η Ξένια, έπεισε τη Μαργαρίτα να επιστρέψει στην Ελλάδα “για να δει, μήπως και μπορέσουν να τα ξαναβρουν”.

Κράτησε ένα χρόνο. “Ήταν φανταστικά. Άλλαζα πάνες ένα χρόνο … αδιάκοπα και αποκλειστικά, φοβούμενος, ότι η κάθε μέρα θα ήταν και η τελευταία μέρα, που είμαι με το παιδί. Η Μαργαρίτα πάντα ήθελε να επιστρέψει πίσω στην Αυστραλία. Η σχέση μας δεν πήγαινε καλά. Δεν ταιριάζαμε. Γύρισε πίσω στην Αυστραλία και για μένα ήταν ένας κανονικός εφιάλτης, γιατί μου έλειπε απίστευτα η κόρη μου”.

Δεν ήξερε, τί να κάνει. Τουλάχιστον, υπήρχε το Skype. “Είχα μια οθόνη Skype εγκατεστημένη δίπλα στο κρεβάτι της και της διάβαζα ένα παραμύθι κάθε βράδυ για ύπνο. Και κοιμόταν. Μέσω Skype και κοιμόταν”. Η Ξένια στην Αυστραλία έπεφτε για ύπνο στο τέλος της ημέρας και για τον Yani Varoufaki στην Αθήνα η μέρα μόλις ξεκινούσε.

Πολλά συνέβησαν από τη γέννηση της Ξένιας και μετά. Ξαναπαντρεύτηκε, εργάζεται στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, προσπάθησε και απέτυχε να πείσει τη γερμανική κυβέρνηση να σταματήσει να πιέζει την Ελλάδα οικονομικά και έγραψε πολλά βιβλία. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του απευθύνεται στην Ξένια. Λέγεται «Μιλώντας στην Κόρη μου για την Οικονομία».

«Κατά μία έννοια», λέει, «ένας από τους λόγους, που έγραψα το βιβλίο, ήταν επειδή μου επέτρεπε – τις ώρες, που φανταζόμουν, ότι την είχα μπροστά μου και της μίλαγα για την Οικονομία – να τη νιώθω κοντά μου”.

Στο βιβλίο εξηγεί την ιστορία του καπιταλισμού. Είναι πολύ σαφές και εύκολο στην κατανόηση. Στην αρχή, ήμασταν πίθηκοι, αλλά κατόπιν κατεβήκαμε από τα δέντρα, μάθαμε να μιλάμε, να κυνηγάμε, να καλλιεργούμε. Ξαφνικά, υπήρχε πλεόνασμα αγαθών, δηλαδή σιτηρών, τα οποία διατηρούσαμε σε κοινές αποθήκες. Ως εκ τούτου, εμφανίστηκε η ανάγκη για γραφή, για να υπάρχει ένας έλεγχος, ποιος χρωστάει σε ποιον. Γράφαμε πάνω σε κοχύλια, τα οποία έγιναν χρήματα. Στη συνέχεια, κόψαμε νόμισμα. Οι αγορές αναπτύχθηκαν. Οι λίγοι μορφωμένοι, που υπήρχαν εκείνη την εποχή, εφηύραν τη θρησκεία, για να δικαιολογήσουν τη δύναμή τους.

Για τον Varoufaki, ο κόσμος άλλαξε ριζικά τον 17ο αιώνα. Το παγκόσμιο εμπόριο είχε κάνει τους εμπόρους πλούσιους. Οι φεουδάρχες άρχοντες έμειναν πίσω και οι δουλοπάροικοι έγιναν επιχειρηματίες. Στην ουσία, αυτοί οι νέοι επιχειρηματίες δεν γλίτωσαν ποτέ από τα χρέη τους.

“Είναι η «Μεγάλη Αντιστροφή», όπως την αποκαλώ”, λέει ο Yanis Varoufakis. Αρχικά, η οικονομία καθοδηγείτο από αυτό, που οι άνθρωποι παρήγαγαν. Τώρα, καθοδηγείται από το χρέος.

Αυτό, που ακολούθησε, ήταν ο σύγχρονος κόσμος – η Βιομηχανική Επανάσταση, τα εργοστάσια, οι αυτοκρατορίες, η μεγάλη ανισότητα – και, τελικά, η τεράστια αντίδραση του κομμουνισμού.

Ο πατέρας του Yani Varoufaki, Γιώργος, είναι κομμουνιστής. Γεννημένος στη δεκαετία του 1920 από Έλληνες γονείς, μεγάλωσε στο Κάιρο, πριν έρθει στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, για να σπουδάσει χημεία. Αλλά τον πρόλαβε ο εμφύλιος πόλεμος. Όταν του ζητήθηκε από την αστυνομία να καταγγείλει τον κομμουνισμό, αρνήθηκε. Έμεινε φυλακισμένος σε φυλακή για κομμουνιστές για τέσσερα χρόνια, κάτι, που τον μετέτρεψε επί της ουσίας σε κομμουνιστή. Στη συνέχεια, όταν ο Γιώργος Βαρουφάκης πήρε το πτυχίο του, έβαλε στο μάτι μια γυναίκα δεξιών πεποιθήσεων. Αυτή η γυναίκα, η Ελένη, έμελλε να γίνει γυναίκα του και μητέρα του Yani Varoufaki.

Οι αριστερές ιδέες του Γιώργου επικράτησαν των συντηρητικών ιδεών της Ελένης και κατέληξαν και οι δύο προς την αριστερά. Ο Yanis Varoufakis λέει, ότι η οικογένειά του ήταν χαμηλών τόνων. Ο Γιώργος, χαλυβουργός στο επάγγελμα, αντιμετώπισε δυσκολίες να βρει ή να κρατήσει κάποια δουλειά κατά τη διάρκεια του ακροδεξιού καθεστώτος στη δεκαετία του ’50. Ως κομμουνιστής, απολυόταν συνέχεια. Τελικά, μια εταιρεία, η Χαλυβουργική, τον προσέλαβε ως προσωπικό βοηθό του αφεντικού.

Η ζωή του Yani Varoufaki ήταν και είναι γεμάτη σκαμπανεβάσματα. Είναι ένας άνθρωπος, όμως, που σφύζει από ενέργεια. Μας είπε για το θείο του, τον αδερφό της μητέρας του, που συνελήφθη και φυλακίστηκε. Ο νεαρός τότε Βαρουφάκης τον επισκεπτόταν στο κελί του. «Φαινόταν σαν μια μεγάλη περιπέτεια», λέει. Μετά την κατάρρευση του ακροδεξιού καθεστώτος, η τύχη της οικογένειας βελτιώθηκε. Ο Yanis στάλθηκε στην ιδιωτική Σχολή Μωραΐτη στην Αθήνα και αργότερα σπούδασε μαθηματικά και οικονομικά στα πανεπιστήμια του Έσσεξ και του Μπέρμιγχαμ. Μετά, έγινε ακαδημαϊκός. Εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, γνωρίστηκε με τη Μαργαρίτα και μετά από μερικά «τρελά» χρόνια, βρέθηκε πίσω στην Αθήνα να λέει παραμύθια μέσω Skype στην κόρη του.

Μια μέρα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πήγε σε μια γκαλερί στην Αθήνα και κάτι περίεργο συνέβη. Ανάμεσα στα εκθέματα, υπήρχε ένας ειδικός χώρος, ένας σκοτεινός διάδρομος, που οδηγούσε σε μια εγκατάσταση. “Ήταν σκοτεινά. Το δάπεδο καλυπτόταν από κοκκινόχωμα. Υπήρχε ένας προβολέας στη μέση του δωματίου δημιουργώντας ένα κόκκινο κύκλο στο πάτωμα και συν οι ήχοι, που ακούγονταν, έκαναν το θέαμα επιβλητικό”.

“Ολόκληρο το δάπεδο στη μέση κινούνταν πάνω-κάτω. Ολόκληρη η αίθουσα, το έδαφος, η γη, ανέπνεαν… και σκέφτηκα, ουάου”. Αυτό ήταν το Breathe, ένα έργο της Δανάης Στράτου, που είναι και το πρόσωπο, για το οποίο ο Jarvis Cocker έγραψε το τραγούδι του «Common People» (Ο Yanis Varoufakis δεν το έχει επιβεβαιώσει επίσημα). Λίγο αργότερα ο Yanis συναντήθηκε με τη Δανάη, η οποία κατάγεται από πολύ πλούσια οικογένεια, ερωτεύτηκαν και τώρα ζουν στην Αθήνα μαζί με τα δύο της παιδιά.

Εν τω μεταξύ, ο καπιταλισμός φαίνεται να γίνεται όλο και πιο «ανθυγιεινός» και αυτό προσπαθεί να το εξηγήσει στην Ξένια. «Προσπαθώ να μην είμαι αρνητικός στο βιβλίο», λέει. «Προσπαθώ να της εξηγήσω, τί είναι συναρπαστικό και τί είναι λάθος. Όλα σε ένα. Κανείς δεν θέλει να αφήσει ένα παιδί στο σκοτάδι και στη μοίρα του. Πιστεύετε, ότι το βιβλίο μου είναι μελαγχολικό και αγχωτικό; Αν είναι, απέτυχα”.

Η ζωή, λέει, ότι είναι “φανταστική”. Είναι σίγουρα καλύτερη απ’ ό, τι ήταν. Πέρασε τις διακοπές του στην Αίγινα με τη Δανάη, τα δύο της παιδιά, την Ξένια και τον πατέρα του, που είναι 93 ετών. Έχει ξεκινήσει το κίνημα της «Δημοκρατίας στην Ευρώπη», μια προσπάθεια μεταρρύθμισης της ΕΕ. Τα Χριστούγεννα θα πάει στο Σίδνεϊ, για να δει την Ξένια. «Είναι Αυστραλή, αλλά έχει και το ελληνικό στοιχείο μέσα της», λέει. «Πατάει καλά στη πόδια της και είναι βιβλιοφάγος. Διαβάζει πολύ. Είναι ένα χαρούμενο παιδί, πιστεύω”.

Πηγή: theguardian.com