Μετά το διαζύγιο μένω στο σπίτι του πεθερού που όμως απεβίωσε. Πώς μπορώ να εξασφαλίσω τη διαμονή μου;

Αγαπητή αναγνώστρια,

Η ρύθμιση της ΑΚ 1393, σύμφωνα με την οποία το Δικαστήριο μπορεί να
παραχωρήσει την χρήση της οικογενειακής στέγης στον έναν σύζυγο,
ανεξαρτήτως εάν εκείνος έχει οποιοδήποτε δικαίωμα πάνω σε αυτήν, είναι
προσωρινή, αφού συναρτάται με την ύπαρξη του γάμου και την υποχρέωση των
συζύγων σε παροχή σύγχρησης οικογενειακής στέγης, με την έννοια της
στέγασης και της οίκησης. Η προστασία αναφέρεται μόνο στη διάρκεια της
διακοπής της συμβίωσης και όχι μετά τη λύση του γάμου, με την οποία
παύει αυτή η υποχρέωση.

Αν η ρύθμιση της χρήσης της οικογενειακής στέγης έχει γίνει με δικαστική
απόφαση και επακολούθησε αμετάκλητη λύση του γάμου, η αναγκαστικού
χαρακτήρα υποχρέωση, που θεσπίζει η ως άνω διάταξη, παύει αυτοδικαίως,
με άμεση συνέπεια την αναβίωση όλων των δικαιωμάτων του συζύγου, κυρίου
ή νομέα – μισθωτή, και την ταυτόχρονη κατάλυση του δικαιώματος χρήσης
της οικογενειακής στέγης του άλλου συζύγου κατόχου.

Όμως, ακόμη κι αν, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, ήθελε θεωρηθεί ότι μετά
την αμετάκλητη λύση του γάμου με διαζύγιο καταλύεται το δικαίωμα της
χρήσης της οικογενειακής στέγης του μη κυρίου συζύγου, είναι
υποστηρίξιμο ότι στις αγωγές από το εμπράγματο ή ενοχικό δίκαιο, που θα
εγείρει ο παραχωρήσας πρώην σύζυγος, θα μπορεί ο/η εναγόμενος,
επικαλούμενος την από τη γενική ρήτρα της καλής πίστης απορρέουσα αρχή
της επιείκειας, να αμυνθεί, προτείνοντας ενδεχομένως την ένσταση
καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος (άρθρο 281 ΑΚ).

Σε αυτήν την
περίπτωση και με δεδομένο, όπως προκύπτει και από το γράμμα της διάταξης
του άρθρου 281 ΑΚ, ότι τα καθιερούμενα σε αυτήν κριτήρια για την
κατάφαση της καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος (υπέρβαση των ορίων είτε
της καλής πίστης, είτε των χρηστών ηθών, είτε του κοινωνικοοικονομικού
σκοπού του δικαιώματος) είναι διαζευκτικά, είναι προφανές ότι ο/η
εναγόμενος πρώην σύζυγος θα στηρίξει την ένστασή του κατά του ενάγοντος
– παραχωρήσαντος την οικογενειακή στέγη στην υπέρβαση των ορίων της
καλής πίστης, με την έννοια της υπέρβασης της αρχής της επιείκειας, όπως
αυτή συγκεκριμενοποιείται κατά τα προεκτεθέντα, και στο πλαίσιο
εφαρμογής του άρθρου 1393 ΑΚ .

Σύμφωνα με το άρθρ. 281 ΑΚ, για να θεωρηθεί η άσκηση δικαιώματος ως
καταχρηστική θα πρέπει η προφανής υπέρβαση των διαγραφομένων ορίων που
επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο οικονομικός ή κοινωνικός
σκοπός του δικαιώματος, δηλαδή καθαρά αντικειμενικά κριτήρια, να
προκύπτει από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου ή από την
πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε ή τις περιστάσεις που μεσολάβησαν
από άλλα περιστατικά που καθιστούν μη ανεκτή την άσκησή του κατά τις
περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου.

Συνεπώς, το δικαίωμα ασκείται καταχρηστικά όταν από τη συμπεριφορά του
δικαιούχου, που προηγήθηκε της άσκησης του δικαιώματος, σε συνδυασμό με
την πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε στο μεσοδιάστημα ή τις
περιστάσεις που μεσολάβησαν, δημιουργήθηκε στον οφειλέτη η εύλογη
πεποίθηση ότι τελικά δεν θα ασκηθεί το δικαίωμα, με αποτέλεσμα η
μεταγενέστερη άσκησή του να προκαλεί επαχθείς συνέπειες για αυτόν
(οφειλέτη) και να εμφανίζεται έτσι αδικαιολόγητη ως υπερβαίνουσα
προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη, τα χρηστά ήθη και ο
κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος.

Η δε μακροχρόνια
αδράνεια του δικαιούχου μπορεί να οδηγήσει στην αποδυνάμωση του
δικαιώματος, ώστε η μετά ταύτα άσκησή του να αποβαίνει καταχρηστική,
μόνο όταν συνδυάζεται με πρόσθετα περιστατικά, τα οποία ήταν δυνατό να
δημιουργήσουν στον υπόχρεο και, σε συγκεκριμένη περίπτωση, πράγματι
δημιούργησαν, την πεποίθηση ότι το δικαίωμα δεν θα ασκηθεί. Στην
περίπτωση αυτή η όψιμη άσκηση του δικαιώματος επιφέρει τόσο έντονη
ανατροπή της κατάστασης που παγιώθηκε, προς διατήρηση της οποίας και
προς διασφάλιση της κοινωνικής και οικονομικής ειρήνης είναι προτιμότερη
η “θυσία” του δικαιώματος.

Σημειωτέον ότι στην δική σας περίπτωση, όταν και εάν σας ζητηθεί να
εγκαταλείψετε την οικογενειακή σας στέγη, θα πρέπει να διαπιστώσετε την
νομιμοποίηση του αιτούντα, ήτοι να προκύπτει ότι ο συγκεκριμένος αιτών,
νομιμοποιείται να προβεί στην συγκεκριμένη ενέργεια ως καθολικός
διάδοχος του θανόντος πατέρα του πρώην συζύγου σας, είτε από διαθήκη
είτε εξ αδιαθέτου, προσκομίζοντας σε εσάς όλα τα νομιμοποιητικά του
έγγραφα.

Επιπλέον, στην περίπτωση που εξαναγκαστείτε να εγκαταλείψετε την οικία
σας, ενδεχομένως να χρειαστεί να γίνει αναπροσαρμογή της ήδη
παρασχεθείσας προς εσάς διατροφής, προκειμένου αυτή να αυξηθεί, καθότι
ενδέχεται να ήταν μειωμένη λόγω της παραχώρησης σε εσάς της ανωτέρω
οικίας και της οικονομικής σας ελάφρυνσης, συνεπεία της μη καταβολής
μισθώματος.

Βέβαια, όλα τα ανωτέρω είναι εντελώς ενδεικτικά, καθότι δεν γνωρίζουμε
εάν προβλέπεται στο συμφωνητικό του συναινετικού σας κάποια ειδική
ρύθμιση αναφορικά με την οικογενειακή στέγη, όπως ενδεχόμενος χρονικός
περιορισμός ή οποιαδήποτε άλλη ρύθμιση που να ενισχύει, να περιορίζει ή
και να αποκλείει εντελώς όλα τα ανωτέρω αναφερθέντα.

Εν κατακλείδι, ο κανόνας είναι ότι μετά την αμετάκλητη λύση του γάμου, η
στέγη επανέρχεται στον νόμιμο κύριο ή νομέα αυτής, εκτός και εάν αυτό
αντιβαίνει στην καλή πίστη, λόγω δημιουργίας σε εσάς της έντονης
πεποίθησης ότι δικαιούστε να παραμείνετε στην οικογενειακή στέγη ακόμη
και μετά την αμετάκλητη λύση του γάμου, συνδυαζόμενης της ενδεχόμενης
χαμηλής διατροφής, βάσει όλων των ανωτέρω προαναφερθέντων. Ενδεχομένως,
εάν κληρονόμος του πρώην πεθερού σας, είναι πρόσωπο έτερο του πρώην
συζύγου σας, πιθανή ένσταση του 281 Α.Κ. να μην ευδοκιμήσει.

Ειρήνη Καψάλη
Δικηγόρος
Βασιλέως Ηρακλείου 25
Θεσσαλονίκη Τ.Κ. 54624
Τηλέφωνο: 2310-225738
Web: http://ekapsali.gr/

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!