Η μάνα μου χαστούκισε τη νύφη μου και από τότε δεν μας αφήνουν να δούμε τα παιδιά. Μπορούμε νομικά να κάνουμε κάτι;

Η ιστορία μου έχει να κάνει με το ότι δεν βλέπω τα ανίψια μου. Έχω έναν αδελφό και πριν από 8 χρόνια ήμουν στο σπίτι του με τη μητέρα μου, η οποία σε μια συζήτηση με τη νύφη μου παρεξηγήθηκαν, η νύφη μου έκανε μια άσχημη χειρονομία και η μητέρα μου της έδωσε ένα χαστούκι γιατί την προσέβαλε με τη χειρονομία της.

Μας έδιωξε από το σπίτι και από τότε δεν έχουμε επαφή με τα ανίψια μου. Δεν τα βλέπουμε, μόνο ο αδελφός μου έρχεται σπίτι. Να σας εξηγήσω ότι δεν υπάρχει γάμος, αλλά τα παιδιά είναι αναγνωρισμένα από τον αδελφό μου. Μπορούμε να κάνουμε νομικά κάτι για να έχουμε επικοινωνία με τα ανίψια μου;

Απαντάει η δικηγόρος κυρία Κωνσταντίνα Αθανασίου

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1515 παρ. 1 και 2 του Αστικού Κώδικα «η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου, που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του. Σε περίπτωση αναγνώρισης του, αποκτά γονική μέριμνα και ο πατέρας, που όμως την ασκεί, αν υπάρχει συμφωνία των γονέων κατά το άρθρο 1513 ή αν έπαυσε η γονική μέριμνα της μητέρας, ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους».

Κατά τη διατύπωση του άρθρου 1520 παρ. 2 Α.Κ, οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, οι απώτεροι ανιόντες του ανήλικου τέκνου (παππούς και γιαγιά) έχουν ίδιο και αυτοτελές δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με το τέκνο (εγγονό), που πηγάζει ευθέως από τον νόμο. Σκοπός του δικαιώματος επικοινωνίας του απώτερου ανιόντος, όπως άλλωστε και του ίδιου του γονέα με το ανήλικο τέκνο, είναι η ικανοποίηση του φυσικού αισθήματος αγάπης μεταξύ αυτών και η αποτροπή της αμοιβαίας αποξένωσης τους, η οποία θα ασκούσε βλαπτική επίδραση στο συμφέρον του παιδιού.

Επομένως, μπορεί να προσφύγει η γιαγιά ή ο παππούς στο δικαστήριο, το οποίο μπορεί να ρυθμίσει την άσκηση της προσωπικής επικοινωνίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν του τις προκύπτουσες συντρέχουσες συνθήκες και περιστάσεις, κάτω από τις οποίες θα ασκείται η προσωπική αυτή επικοινωνία στη συγκεκριμένη περίπτωση. Κατά κανόνα η επικοινωνία του τέκνου με τον παππού του ή τη γιαγιά του έχει επωφελή για την ανάπτυξη του αποτελέσματα. Η επικοινωνία του ανηλίκου με τους απώτερους ανιόντες του συνδέεται άμεσα με την άσκηση της γονικής μέριμνας και ειδικότερα την επιμέλεια του προσώπου του τέκνου.

Όταν η συμπεριφορά των γονέων εμφανίζεται ως καταχρηστική (ΟλΑΠ 1179/78 ΝοΒ 27.911) και βλάπτει τα συμφέροντα του τέκνου, τότε το δικαστήριο, είτε κατ` εφαρμογή της ΑΚ 1520 παρ. 2 και 3 είτε με τη λήψη “πρόσφορων μέτρων”, σύμφωνα με την ΑΚ 1532, θα επιβάλει στους γονείς να ανεχθούν την επικοινωνία και θα προβαίνει στην ειδικότερη ρύθμιση της.
Γίνεται δεκτό και από τη θεωρία του οικογενειακού δικαίου, ότι οι οικογενειακές σχέσεις, συμβάλλουν ποικιλοτρόπως στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου. Το να είναι κανείς μέλος μια συγκεκριμένης οικογένειας αποτελεί στοιχείο της προσωπικότητάς του, που προστατεύεται από το άρθρο 57 ΑΚ. Το δικαίωμα επικοινωνίας συμβάλλει στην ομαλή ψυχική και πνευματική διάπλαση της προσωπικότητας του ανήλικου τέκνου.

Η αναγνώριση της υποχρέωσης μη παρεμπόδισης της επικοινωνίας των απώτερων ανιόντων έχει ως θεμέλιο την προσωπικότητα, τόσο των ίδιων, όσο και του τέκνου. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα αναγνωρίζεται από το δίκαιο και τα οικογενειακά δικαιώματα θεμελιώνονται εκεί, με συνέπεια να ενδυναμώνεται και η τεκμηρίωση του δικαιώματος επικοινωνίας με το τέκνο των αδελφών, ορισμένων συγγενών και άλλων προσώπων, που συνδέονται στενά με το τέκνο, όπως των συντρόφων των γονέων του (υπό προϋποθέσεις), καθώς και το αντίστοιχο δικαίωμα του τέκνου με τα πιο πάνω πρόσωπα. Μάλιστα, επειδή, γνώμονας του οικογενειακού δικαίου και των δικαστικών αποφάσεων είναι το συμφέρον του τέκνου, ο γονέας που ασκεί τη γονική μέριμνα θα πρέπει να ασκεί τα καθήκοντά του με τρόπο, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.

Αν μάλιστα ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την Επιμέλεια του προσώπου του τέκνου ή τη διοίκηση της περιουσίας του ή αν ασκούν το λειτούργημα αυτό καταχρηστικά ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σ` αυτό, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσουν ο άλλος γονέας, οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου, ο εισαγγελέας ή και αυτεπαγγέλτως, να διατάξεις οποιοδήποτε πρόσφορο μέτρο. Το δικαστήριο μπορεί ιδίως να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας ολικά ή μερικά και να την αναθέσει αποκλειστικά στον άλλο.

Συνεπώς αυτοτελές δικαίωμα αναγνωρίζεται μόνο στους απώτερους ανιόντες, πλην, όμως, εάν καταχρηστικά και αναιτιολόγητα ο γονέας εμποδίζει την επαφή του τέκνου με τους συγγενείς αυτού, μπορεί να δικαιολογηθεί, υπό ορισμένες, όμως, προϋποθέσεις η άσκηση ενδίκων βοηθημάτων για διαφορετική ρύθμιση της γονικής μέριμνας λόγω κακής άσκησής της.

Κωνσταντίνα Αθανασίου
Δικηγόρος
Πατησίων 154, Αθήνα
Τ.Κ 11257
Τηλ: 210 – 8675160
Κινητό: 6944 620176
Fax: 210 – 8676521
Email: konathanasiou00@gmail.com
Web: http://avlawyers.gr/

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει απιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!