Τέσσερα στα πέντε παιδιά με καρκίνο επιβιώνουν

Περίπου 350 νέες περιπτώσεις καρκίνου της παιδικής ηλικίας και των εφήβων διαγιγνώσκονται ετησίως στην Ελλάδα, ένας αριθμός που αντιστοιχεί περίπου σε μία διάγνωση ανά ημέρα. Νέα όπλα σε διαγνωστικό και σε θεραπευτικό επίπεδο έχουν αυξήσει τα ποσοστά επιβίωσης, που κυμαίνονται από 60% ως και 95% ανάλογα με τον τύπο. Στο γενικό σύνολο, τα 4 στα 5 παιδιά θα ιαθούν.

Ο κ. Αθανάσιος Τραγιαννίδης (φωτογραφία), αναπληρωτής καθηγητής Παιδιατρικής Αιματολογίας Ογκολογίας στο ΑΠΘ στη Β’ Παιδιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, μιλάει στο iatronet.gr για τους συνηθέστερους τύπους του παιδικού και εφηβικού καρκίνου, την κύρια αιτιολογία, την σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και τα ύποπτα συμπτώματα που πρέπει να κινητοποιήσουν τους γονείς.

Συχνότητα και τύποι κακοήθειας

Η Μονάδα Παιδικής και Εφηβικής Αιματολογίας – Ογκολογίας του ΑΧΕΠΑ, μια από τις επτά που λειτουργούν σε πανελλαδικό επίπεδο, δέχεται περίπου 45 νέες περιπτώσεις κατ΄έτος.

Όπως αναφέρει ο κ. Τραγιαννίδης, το ένα τρίτο των παιδιών – ποσοστό περίπου 30% με 35% – πάσχουν από οξείες λευχαιμίες. Ακολουθούν οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος, που αντιπροσωπεύουν το 20% με 25% και τα λεμφώματα με 12%. Σε μικρότερα ποσοστά υπάρχουν οι συμπαγείς όγκοι, όπως οι όγκοι των οστών, του νεφρού, του ήπατος, των μαλακών μορίων, με επιπτώσεις από 5% ως 7% περίπου.

“Η συνολική επιβίωση έχει βελτιωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να έχουμε νοσήματα όπως για παράδειγμα τα λεμφώματα Hodgkin, όπου η επιβίωση ξεπερνά το 95%, ενώ σε άλλα νοσήματα όπως η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, η επιβίωση αγγίζει το 90%”, σημειώνει, προσθέτοντας: “Το ίδιο δεν ισχύει για τον άλλο τύπο της οξείας λευχαιμίας, την οξεία μυελογενή λευχαιμία, όπου η επιβίωση είναι ακόμα χαμηλή, περίπου στο 60% με 65%. Σε γενικότερα πλαίσια μπορούμε να πούμε ότι 4 στα 5 παιδιά επιβιώνουν, στο σύνολο των τύπων”.

Στη βελτίωση της επιβίωσης έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο οι νέες εξειδικευμένες μοριακές τεχνικές διάγνωσης, οι στοχευμένες θεραπείες και τα μονοκλωνικά αντισώματα, που βοηθούν στην καλύτερη αντιμετώπιση, κυρίως στους μικρούς ασθενείς με με ανθεκτική ή υποτροπιάζουσα νόσο.

Αιτίες

Σε αντίθεση με τους ενήλικες, η αιτία της καρκινογένεσης στα παιδιά δεν μπορεί να είναι η έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και οι συνήθειες όπως το κάπνισμα και η διατροφή. Όπως επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής, στα παιδιά υπάρχει πάντα ένα γενετικό υπόστρωμα. “Εμείς οφείλουμε να το καταγράψουμε στη διάγνωση, ανεξάρτητα από τον τύπο καρκίνου, και με βάση αυτό να καθορίσουμε και τη θεραπευτική μας επιλογή, αλλά και να έχουμε μια εικόνα για την πρόγνωση και την επιβίωση”, σημειώνει.

Επιπλέον, συχνά έχει ενοχοποιηθεί για ορισμένους τύπους καρκίνου και ο παράγοντας λοίμωξη και ειδικότερα οι ιογενείς λοιμώξεις, που μπορεί να πυροδοτήσουν την εκδήλωση σε ένα παιδί που έχει γενετική προδιάθεση. “Δεν είναι αμιγώς τεκμηριωμένο, αλλά είναι μια θεωρία που έχει αρχίσει να επικρατεί, ότι υπάρχουν διάφορα ‘χτυπήματα’ που σε ένα παιδί με γενετικό υπόστρωμα πυροδοτείται το κακόηθες κύτταρο και στη συνέχεια έχουμε την οργάνωση σε γενικευμένη κακοήθεια”, αναφέρει.

Παρακολούθηση και “ύποπτα” συμπτώματα

Για τους ίδιους λόγους, δεν μπορούμε να μιλάμε για πρόληψη, όπως στον ενήλικο πληθυσμό, ούτε υπάρχουν αιματολογικές εξετάσεις που μπορεί να αποδείξουν αν υπάρχει γενετική προδιάθεση. “Καλύτερη πρόληψη είναι η καλή παρακολούθηση του παιδιού και η ενδελεχής εξέτασή του από τον παιδίατρο που εμπιστεύεται ο γονιός”, υπογραμμίζει ο κ. Τραγιαννίδης.

Μεταξύ των συμπτωμάτων που μπορεί να προβληματίσουν τον γονέα, ώστε να τα αναφέρει στον γιατρό περιλαμβάνονται η αδυναμία, η καταβολή, η κόπωση, η ωχρότητα δηλαδή η παρουσία αναιμίας, η παρουσία μελανιών στο σώμα, ο πυρετός που παρατείνεται και δεν είναι ο φυσιολογικός πυρετός που σχετίζεται με ένα μικρόβιο ή μια ίωση.

“Από εκεί και πέρα ο γιατρός μπορεί να δει αν υπάρχει μια ψηλαφητή μάζα που μπορεί να τον υποψιάσει για έναν πιθανό όγκο νεφρού, επινεφριδίων ήπατος κλπ, ή να δει κάτι σε μια ακτινογραφία θώρακος. Η καλύτερη πρόληψη είναι να έχουμε έγκαιρη διάγνωση, η οποία σχετίζεται με χαμηλότερο στάδιο και σαφώς καλύτερη επιβίωση με λιγότερη θεραπεία”», τονίζει.

Παγκόσμια ημέρα

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου είναι και μια μέρα μνήμης για το 1 στα 5 παιδιά που δεν κατάφερε να επιβιώσει, επισημαίνει ο κ. Τραγιαννίδης. Παράλληλα, είναι μέρα τιμής προς τους συλλόγους που είναι αρωγοί στο έργο των κλινικών, όπως ο Σύλλογος Λάμψη στη Βόρεια Ελλάδα, προς το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, τους εθελοντές, τους ψυχολόγους και όλους όσους στηρίζουν τη μάχη κατά του καρκίνου της παιδικής ηλικίας.

Το μήνυμα, που πρέπει να είναι διαρκές, πρέπει παράλληλα να αυξήσει την ενημέρωση του κοινού με στόχο την αύξηση της δωρεάς μυελού των οστών