“Μαμά, τί είναι Ραμαζάνι;” Τί να πεις στο παιδί και πώς να το μάθεις να σέβεται τη θρησκεία των άλλων

Κακά τα ψέματα, τα παιδιά μας πλέον, συναναστρέφονται με παιδιά που φέρουν διαφορετική κουλτούρα, νοοτροπία, θρησκεία με τα οποία όμως έχουν πολλά κοινά, το πιο βασικό; Το παιχνίδι! Αν λοιπόν το παιδί αρχίζει να σε ρωτάει για το χρώμα, τη φυλή, το φαγητό, τη θρησκεία, δεν σημαίνει πως θα επηρεαστεί ή θα αλλάξει ολόκληρη η κοσμοθεωρία του από αυτό. Ένα παιδάκι είναι λογικό να θέλει να ξέρει τα πάντα για τον κόσμο κι αυτό εκτός από υγιές, είναι και μια εξαιρετική ευκαιρία να τα μάθουμε εμείς οι γονείς να σέβονται τη διαφορετικότητα των άλλων.

“Τί είναι Ραμαζάνι, μαμά;”

Με απλά και κατανοητά-για την ηλικία του λόγια-θα του εξηγήσετε ότι είναι ο ισλαμικός ιερός μήνας των Μουσουλμάνων, το λεγόμενο Ραμαζάνι (στα τουρκικά Ραμαζάν ή Ραμαντάν στα αραβικά) ξεκίνησε το ηλιοβασίλεμα της 15^ης Μαΐου, που είναι η αρχή του ένατου μήνα του ισλαμικού ημερολογίου και που συμπίπτει με την περίοδο που δόθηκε το Κοράνι στους ανθρώπους, σύμφωνα με τη μουσουλμανική παράδοση. Σηματοδοτεί τη διακοπή της κάθε «παράβασης-αμαρτίας» και πρέπει να τηρείται αυστηρά από την ανατολή του ήλιου μέχρι το ηλιοβασίλεμα.

Είναι μια περίοδος έντονης νηστείας, προσευχής και προσφοράς προς το συνάνθρωπο, αλλά το Ραμαζάνι δεν είναι μόνο αυτό. Οι Μουσουλμάνοι χρησιμοποιούν τη νηστεία ως τρόπο να απέχουν από τις κοσμικές απολαύσεις και να έρθουν πιο κοντά στον Αλλάχ. Είναι η εποχή που τα μέλη μιας οικογένειας έρχονται ακόμη πιο κοντά μεταξύ τους και κάνουν δωρεές και φιλανθρωπίες ή προσφέρουν φαγητό στους λιγότερο προνομιούχους δείχνοντας με αυτό τον τρόπο ότι είναι κοντά στους μη έχοντες.

Είναι σημαντικό να γαλουχήσουμε τα παιδιά μας, ώστε να σέβονται τις παραδόσεις και τα έθιμα των άλλων λαών. Όπως νηστεύουμε και εμείς το Πάσχα ή λέμε τα κάλαντα Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά, έτσι και οι Μουσουλμάνοι νηστεύουν και γιορτάζουν το Ραμαζάνι.

Είναι μια περίοδος άσκησης και εγκράτειας. Οι Μουσουλμάνοι απέχουν από καθημερινές τους συνήθειες, όπως ο καφές, το κάπνισμα και άλλα. Από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου δεν επιτρέπεται να πιούν ούτε μια σταγόνα νερό, γιατί υποτίθεται ότι με αυτό τον τρόπο “ακυρώνουν” τη νηστεία.

Ο τρόπος που γιορτάζεται το Ραμαζάνι ποικίλλει από χώρα σε χώρα και από πολιτισμό σε πολιτισμό. Πολλές οικογένειες ξυπνούν στη μέση της νύχτας, πριν καν ο ήλιος ανατείλει, για να φάνε ένα καλό πρωινό (το “Σουχούρ”, που αποτελείται κυρίως από χουρμάδες, που εξασφαλίζουν την απαιτούμενη ενέργεια) που θα τους κρατήσει μέχρι το ηλιοβασίλεμα. Άλλοι μένουν παρέα ξύπνιοι μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες ή κοιμούνται για λίγο πριν ξυπνήσουν να πάνε στις δουλειές τους.

Όπου κι αν βρίσκονται ανά τον κόσμο, οι πιστοί Μουσουλμάνοι νηστεύουν κατά μέσο όρο 17 ώρες τη μέρα για έναν ολόκληρο μήνα, όσο διαρκεί το Ραμαζάνι δηλαδή. Η νηστεία ωστόσο δεν αφορά μόνο την τροφή, αλλά και τις αρνητικές – αμαρτωλές σκέψεις και συνήθειες.

Μόλις ο ήλιος δύσει, οικογένεια και φίλοι μαζεύονται, για να χορτάσουν φαγητό και νερό, που το στερούνται όλη τη μέρα. Μετά την προσευχή ακολουθεί το Iftar, που είναι το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας. Αποτελείται από «γκουρμέ», θα λέγαμε μεταφορικά, πιάτα, όπως samosas πατάτας, πικάντικο μοσχάρι με κάρυ, γλυκά ταψιού εξτρά μελωμένα και άφθονο χυμό και νερό για να βοηθήσουν την ενυδάτωση του σώματος. Για τους άπορους Μουσουλμάνους, που είναι όμως πιστοί στο Ραμαζάνι, αλλά και για τους λιγότερο πιστούς Μουσουλμάνους, πολλά τζαμιά και φιλανθρωπικές οργανώσεις διοργανώνουν δωρεάν γεύματα.

Η πιο σημαντική νύχτα είναι προς το τέλος του μήνα, λίγο πριν τελειώσει το Ραμαζάνι και λέγεται “Λεϊλάτ αλ-Καντρ” (Η Νύχτα του Πεπρωμένου). Σύμφωνα με την παράδοση, είναι η νύχτα που ο αρχάγγελος Γαβριήλ αποκάλυψε τους πρώτους στίχους από το Κοράνι στο Μωάμεθ. Για τους φανατικούς Μουσουλμάνους η “Λεϊλάτ αλ-Καντρ” είναι η κορυφαία στιγμή του Ραμαζανιού, το οποίο «κλείνει» με μια τριήμερη γιορτή, την “Αίντ αλ Φιτρ” (Γιορτή της διακοπής της νηστείας). Είναι όπως η Ημέρα του Πάσχα για εμάς.

Η γιορτή ξεκινά το πρωί της πρώτης ημέρας με προσευχή και συνεχίζεται με φαγητό, εορταστικές εκδηλώσεις και ανταλλαγή δώρων. Φίλοι και συγγενείς μαζεύονται στα σπίτια ή ξεχύνονται στους δρόμους και το κλίμα είναι ιδιαίτερο εορταστικό. Στα παιδιά προσφέρονται δώρα και καινούργια ρούχα και οι μεγαλύτεροι τους δίνουν χρήματα. Επίσης γίνονται δωρεές σε φτωχούς και απόρους.

Τα παιδιά γενικά δεν συμμετέχουν στο Ραμαζάνι (όπως και σε εμάς στην αντίστοιχη νηστεία), παρά μόνο όταν φτάσουν στην εφηβεία. Από τη νηστεία εξαιρούνται επίσης οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς και οι οδοιπόροι, καθώς και οι έγκυες ή οι γυναίκες που έχουν περίοδο. Σημειώνεται ότι οι ασθενείς, οι έγκυες, οι οδοιπόροι και οι γυναίκες με περίοδο οφείλουν να συμπληρώσουν τις “χαμένες” μέρες μόλις γίνουν καλά ή φτάσουν στον προορισμό τους.

Όλοι οι υπόλοιποι (ακόμα και εκείνοι που δεν είναι Μουσουλμάνοι), σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία) μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με φυλάκιση ή χρηματικό πρόστιμο, αν “συλληφθούν” να τρώνε στη διάρκεια της ημέρας.

Τα παιδιά συμμετέχουν στους εορτασμούς του Ραμαζανιού με πολλούς τρόπους. Διακοσμούν τα σπίτια τους με μπαλόνια, κορδέλες και σημαίες. Κάποια κρεμούν έξω από τα σπίτια τους ακόμα και φωτάκια, σαν τα χριστουγεννιάτικα λαμπάκια. Πολλοί γονείς διαβάζουν στα παιδιά τους βιβλία για το Ραμαζάνι, ώστε να μάθουν τί ακριβώς είναι αυτός ο ιερός για τους Μουσουλμάνους μήνας ή φτιάχνουν “Ramadan kareem” (κάρτες σαν αυτές που δίνουμε σε γενέθλια και επετείους) και τις δωρίζουν σε φίλους και γείτονες.

Πολλές οικογένειες εμπλέκουν και τα παιδιά τους στις φιλανθρωπικές τους δραστηριότητες. Μαζεύουν παρέα παλιά η καινούργια παιχνίδια, που τα παιδιά δεν θέλουν και τα προσφέρουν στους τοπικούς οργανισμούς. Άλλοι πάλι πηγαίνουν γλυκά, φαγητά, χυμούς και διάφορα άλλα στα τζαμιά της γειτονιάς τους και τα μοιράζουν παρέα με τα παιδιά τους στους πιστούς, για να τα χαρούν την ώρα του Iftar. Άλλες οικογένειες προσφέρουν χρήματα σε φιλανθρωπικά ιδρύματα και ενθαρρύνουν όσο μπορούν τα παιδιά τους να προβαίνουν σε παρόμοιες πράξεις. Είτε είναι μικρά ηλικιακά είτε πιο μεγάλα σημασία έχει να μάθουν ότι πρέπει να προσφέρουμε χωρίς να περιμένουμε τίποτα σε αντάλλαγμα.

Ένας άλλος πολύ καλός τρόπος να έρθουν σε επαφή τα παιδιά με το Ραμαζάνι είναι να βοηθήσουν στην προετοιμασία του Iftar. Ανάλογα με την ηλικία τους μπορούν να στρώσουν το γιορτινό τραπέζι, να γεμίσουν τα ποτήρια με νερό ή και να βοηθήσουν στο μαγείρεμα.

Αν δεν είσαι εξοικειωμένη με το Ραμαζάνι, μπορεί να είσαι κάπως νευρική στην αρχή, γιατί δεν ξέρεις πώς να φερθείς, τί να κάνεις κ.α.

Πρώτον δεν υπάρχει κανένα θέμα να φας μπροστά σε κάποιον Μουσουλμάνο που νηστεύει. Μη φοβάσαι, δεν ζηλεύει. Ξέρει πως δεν νηστεύουν όλοι και ότι είναι προσωπική υπόθεση του καθενός το πώς θα αντιμετωπίσει το Ραμαζάνι. Εξάλλου, δεν ακολουθούν όλοι οι Μουσουλμάνοι το Ραμαζάνι και υπάρχουν και άνθρωποι που δεν είναι Μουσουλμάνοι. Οπότε φάε άφοβα.

Εάν σε προσκαλέσουν σε ένα Iftar, προσπάθησε από ευγένεια και μόνο να κρατηθείς μέχρι το ηλιοβασίλεμα, ώστε να φάτε όλοι μαζί. Μόλις ο ήλιος σας «χαιρετήσει», ετοιμάσου να τους δεις όλους να πέφτουν με τα μούτρα. Η πείνα όλη μέρα και η δίψα τους θέρισαν.

Αν σε καλέσουν σε μια γιορτή “Αίντ αλ Φιτρ” στο τέλος του Ραμαζανιού, θα δεις ότι δεν απέχει και πολύ από μια δική μας χριστουγεννιάτικη γιορτή. Μαζεύονται οικογένειες και φίλοι και τα τραπέζια γεμίζουν ασφυκτικά από φαγητά. Εάν θες να φέρεις κάτι για να γιορτάσεις με τους φίλους ή τους γείτονες σου, μπορείς να φέρεις γλυκά, λουλούδια ή κάτι για το σπίτι. Μακριά από το αλκοόλ. Μην ξεχαστείς. Οι Μουσουλμάνοι δεν καταναλώνουν αλκοόλ. “Eid mubarak” σημαίνει “ευλογημένη γιορτή” και είναι η ευχή που ακούς παντού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Μπορεί το Ραμαζάνι να είναι περίοδος εσωτερικού προβληματισμού και αναζήτησης, φέρνει ωστόσο τους ανθρώπους κοντά. Είτε σηκωθούν νωρίς για να φάνε, είτε βρεθούν μετά το ηλιοβασίλεμα, οι Μουσουλμάνοι σε όλο τον κόσμο αγαπούν να γιορτάζουν τον ιερό αυτό μήνα κάθε χρόνο.

*Photo credit: http://www.bilkulonline.com/