Ο γονιός που έχει την επιμέλεια δεν μπορεί να εξαναγκάσει νομικά τον άλλο γονιό να επικοινωνεί με το παιδί

Το δικαίωμα επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο δεν καθιερώνεται για πρώτη φορά στο άρθρο 1520 του Αστικού Κώδικα αλλά περιλαμβανόταν και στο πριν την αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου, το έτος 1983, άρθρο 1504 ΑΚ. Εξαιτίας του ότι σύμφωνα με το νέο Οικογενειακό Δίκαιο η επιμέλεια του παιδιού μπορεί και μετά το διαζύγιο να ανήκει και στους δύο γονείς από κοινού κατ’ άρθρο 1513 ΑΚ το δικαίωμα επικοινωνίας διατηρεί σήμερα όχι ο γονέας που στερείται μετά το διαζύγιο την επιμέλεια του παιδιού, όπως οριζόταν στο παλαιό άρθρο 1504 αλλά ο γονέας που απλώς δεν διαμένει με το παιδί ανεξάρτητα ποιος έχει την επιμέλεια του.

Ποίος όμως είναι φορέας του δικαιώματος επικοινωνίας;

Φορέας του δικαιώματος της επικοινωνίας ο οποίος και νομιμοποιείται ενεργητικά να ασκήσει τη σχετική αγωγή για την ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας είναι ο γονέας που δεν συγκατοικεί με το τέκνο (άρθρο 1520 παρ. 1 ΑΚ) και διατηρεί το δικαίωμα επικοινωνίας με αυτό. Είναι νομικά αδιάφορο αν έχει η όχι την επιμέλεια και για ποιο λόγο. Ενεργητική νομιμοποίηση έχει και ο πατέρας που έχει αναγνωρίσει το τέκνο του με εκούσια ( συμβολαιογραφική) αναγνώριση όχι όμως και ο βιολογικός αλλά μη συνδεόμενος νομικά με το τέκνο του πατέρας. (Αυτός δηλαδή που δεν έχει προβεί στην αναγνώριση του).

Ο γονέας όμως που ασκεί την επιμέλεια και διαμένει με το τέκνο κατά την κρατούσα στη νομολογία άποψη δεν νομιμοποιείται ενεργητικά να ζητήσει τη ρύθμιση της επικοινωνίας του άλλου γονέα με το τέκνο, διότι δεν έχει κατ’ αυτού τη σχετική αξίωση.

Έαν ασκηθεί αγωγή ή αίτηση ασφαλιστικών μέτρων με αυτό το περιεχόμενο θα απορριφθεί ως απαράδεκτη λόγω έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης.

Υπάρχει βέβαια μέρος της νομικής επιστήμης που υποστηρίζει ότι ανακύπτουν προβλήματα στην πραγματική άσκηση της επικοινωνίας από την κρατούσα άποψη που δεν αναγνωρίζει ενεργητική νομιμοποίηση στον γονέα που διαμένει με το παιδί.

Οι θεωρητικοί αυτοί της Νομικής και του Οικογενειακού Δικαίου όπως για παράδειγμα ο Π. Νικολόπουλος θεωρούν ότι «θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι και ο γονέας που διαμένει με το τέκνο μπορεί για λογαριασμό του τέκνου, ως ασκών δηλαδή την επιμέλεια του, να ζητήσει την ρύθμιση της επικοινωνίας, όχι όμως και τον εξαναγκασμό του άλλου γονέα προς επικοινωνία.».

Είναι δεδομένο ότι παρότι δεν μπορεί ο γονέας που έχει την επιμέλεια των τέκνων να ζητήσει τον εξαναγκασμό του άλλου γονέα σε επικοινωνία η μεταρρύθμιση αποφάσεων επικοινωνίας που εμφανίζουν προβληματική στην πρακτική εφαρμογή τους θα έπρεπε να μπορούν να μεταρρυθμιστούν πρωτοβουλία του ασκούντος την επιμέλεια γονέα. Η κρατούσα σήμερα νομολογία πάντως δεν φαίνεται να το επιτρέπει. (Ενδεικτικά βλ. Εφ Αθ 6763/2008, Εφ Αθ. 400/2007 Εφ Αθ. 7073/2003 ΜΠρΘες 9398/2014, ΜΠΑ 4033/2012, ΜΠρΠειρ 1673/2014)

Όπως και άλλα ζητήματα ίσως και αυτό θα πρέπει να τύχει Νομοθετικής και Νομολογιακής προσαρμογής.

Δημήτριος Β. Δουλιώτης
Δικηγόρος LLB London
Δημοκρίτου 32 Κολωνάκι, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210-3627672
Web: http://douliotis-law.com/