Μπορώ να διεκδικήσω τα χρήματα που έδωσα στον πρώην σύζυγο μου, πριν παντρευτούμε για να φτιάξει το σπίτι του;

Σύμφωνα με τo άρθρο 1400 του Αστικού Κώδικα: « Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης, το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός εάν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. 

Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ο, τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομιά, ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες».

Οι προϋποθέσεις για τη γέννηση αξίωσης συμμετοχής στα κοινά αποκτήματα του γάμου είναι: 1. η λύση, ακύρωση του γάμου ή συμπλήρωση τριετούς διάστασης των συζύγων, 2. η αύξηση της περιουσίας του συζύγου κατά τη διάρκεια του γάμου και η συνεπεία αυτής υποχρέωση προς απόδοση και 3) η συμβολή του  συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου με οποιονδήποτε τρόπο.

Για τον υπολογισμό της επαύξησης της περιουσίας, υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στην τελική και αρχική περιουσία των συζύγων, συγκρίνεται δηλαδή, η περιουσία κάθε συζύγου κατά την τέλεση του γάμου με την περιουσία, που έχει κατά τη λύση του γάμου, την ακύρωση του, ή την συμπλήρωση της τριετούς διάστασης. Ως αύξηση της περιουσίας νοείται κάθε οικονομική ωφέλεια, που προκύπτει από τη σύγκριση της συνολικής περιουσιακής κατάστασης του κάθε συζύγου σε δύο χρονικά σημεία, αφενός τη στιγμή της τέλεσης του γάμου (αρχική περιουσία) και αφετέρου τη στιγμή που σταματά η συμβολή του άλλου συζύγου και γεννιέται η αξίωση στα αποκτήματα (τελική περιουσία). Από τη σύγκριση της αξίας αυτών, θα κριθεί αν υπάρχει περιουσιακή αύξηση του ενός συζύγου, που να δικαιολογεί την αξίωση του άλλου για συμμετοχή στα αποκτήματα. Στη σχετική αγωγή είναι αναγκαίο να προσδιορίζεται το είδος της συμβολής, η αξία της και ο αιτιώδης σύνδεσμος αυτής με την αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου.

Εξάλλου, η συμβολή ενός συζύγου μπορεί να συνίσταται όχι μόνο στην παροχή κεφαλαίου με οποιαδήποτε μορφή, αλλά και στην παροχή υπηρεσιών, αποτιμωμένων σε χρήμα, ακόμη και υπηρεσιών οι οποίες παρέχονται στο συζυγικό οίκο για την επιμέλεια και ανατροφή των τέκνων, όταν και κατά το μέτρο που αυτές δεν επιβάλλονται από την, κατά τα άρθρα 1389 και 1390 του ΑΚ, διότι ο άλλος σύζυγος έμεινε απερίσπαστος από την εκπλήρωση της αντίστοιχης υποχρέωσής του σε συνεισφορά στην αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και έτσι εξοικονόμησε δαπάνες και δυνάμεις, που συνέβαλαν στην επαύξηση της περιουσίας του. Η αποτίμηση των υπηρεσιών του ενάγοντος με τις οποίες αυτός συνέβαλε στην επελθούσα αύξηση της περιουσίας του εναγομένου συζύγου του, δεν είναι αναγκαία για το ορισμένο και νόμιμο της αγωγής, όταν αυτή ερείδεται επί της εξ 1/3 τεκμαρτής συμβολής του στα αποκτήματα του συζύγου του, ή σε μικρότερο ποσοστό, όπως αντιθέτως απαιτείται όταν η αγωγή στηρίζεται επί της πραγματικής συμβολής.

Από τα όσα μας αναφέρετε συμβάλατε στην ανακαίνιση της οικίας του πρώην συζύγου σας πριν τον γάμο και ως εκ τούτου, με βάση τα όσα προαναφέραμε, δεν πληροίτε τις προϋποθέσεις για να γεννηθεί αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα.  Κρίσιμος χρόνος υπολογισμού είναι το παραπάνω διάστημα, δηλαδή ήτοι κατά την τέλεση του γάμου και κατά το χρόνο που γεννιέται η αξίωση για συμμετοχή στα αποκτήματα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν έχετε το δικαίωμα να διεκδικήσετε τα χρήματα, που δώσατε στον πρώην σύζυγο σας, στηρίζοντας την ενοχική σας αξίωση σε άλλη νομική διάταξη πχ αυτή του δανείου ή της διατάξεις περί μνηστείας και αδικαιολόγητου πλουτισμού, διότι ο πρώην σύζυγος σας πλούτισε αδικαιολόγητα εις βάρος της δικής σας περιουσίας.

Κωνσταντίνα Αθανασίου
Δικηγόρος
Πατησίων 154, Αθήνα
Τ.Κ 11257
Τηλ: 210 – 8675160
Κινητό: 6944 620176
Fax: 210 – 8676521
Email: konathanasiou00@gmail.com
Web: http://avlawyers.gr/