Αν ο/η σύζυγος φύγει από το σπίτι, μπορεί ο άλλος να απαγορεύσει την είσοδο ή να αλλάξει κλειδαριά;

Καταρχήν, θα ήθελα να ευχαριστήσω εσάς και τους επαγγελματίες που απαντούν, για όλες τις χρήσιμες πληροφορίες που παρέχετε. Θα ήθελα κι εγώ να ρωτήσω κάτι (ξέρω ότι υπήρξε κάποιο παρόμοιο ερώτημα στο παρελθόν, αλλά θα ήθελα να μου επιβεβαιώσετε αν ισχύει κάτι που άκουσα): σε περίπτωση που ένας από τους συζύγους φύγει από το σπίτι και ο άλλος τον “κατηγορήσει” για εγκατάλειψη, είναι αλήθεια ότι αυτός που μένει πίσω, μπορεί να απαγορεύσει την είσοδο ή και να αλλάξει κλειδαριά, λόγω εγκατάλειψης – διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης, άρα μη συζυγικής-οικογενειακής πλέον στέγης . Αν υπάρχουν πράγματα δικά του πίσω και ο άλλος αρνηθεί να τα παραδώσει (εσένα δεν σε αφήνει να μπεις) ο μόνος τρόπος να τα πάρεις πίσω, είναι μέσω δικαστικής οδού;

Απαντά ο δικηγόρος κύριος Ελευθέριος Μ. Κρέμερ

Είναι γεγονός ότι κάποιες φορές μια έγγαμη συμβίωση δεν καταφέρνει να εξελιχθεί ομαλά, με αποτέλεσμα η συμβίωση των συζύγων να καθίσταται αφόρητη για καθέναν από αυτούς. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η αμοιβαία υποχρέωση του άρ. 1386 ΑΚ για συμβίωση των συζύγων, που παράγει ο γάμος, υποχωρεί.

Σύνηθες είναι, λοιπόν, ο ένας από τους δύο συζύγους να αποχωρεί από την οικογενειακή στέγη. Έτσι, επέρχεται διακοπή της συμβίωσης και περαιτέρω διάσταση. Μάλιστα, η εγκατάλειψη συνιστά και μαχητό τεκμήριο ισχυρού κλονισμού των συζυγικών σχέσεων, εφόσον δεν αποδεικνύεται το αντίθετο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενδεχόμενη αγωγή διαζυγίου, κατά άρ. 1439 παρ. 2 ΑΚ.

Προκειμένου να μην μπορεί η αποχώρηση του συζύγου από την οικογενειακή στέγη να λειτουργήσει σαν τεκμήριο κλονισμού, άρα προκειμένου ο αποχωρών σύζυγος να μπορεί να αποδείξει τα αντίθετα και να μην «κατηγορηθεί» για αναιτιολόγητη εγκατάλειψη, θα πρέπει να κοινοποιήσει στον άλλο σύζυγο Εξώδικη Δήλωση, στην οποία θα δηλώνει τη διεύθυνση της νέας κατοικίας του, το λόγο για τον οποίο διέσπασε την έγγαμη συμβίωση κλπ.

Ως προς την τύχη της οικογενειακής στέγης ισχύουν τα εξής:

Α) Άρ. 1393 ΑΚ: Σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των συζύγων, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας ενόψει των ειδικών συνθηκών του καθενός από τους συζύγους και του συμφέροντος των τέκνων, να παραχωρήσει στον ένα σύζυγο την αποκλειστική χρήση ολόκληρου ή τμήματος του ακινήτου που χρησιμεύει για κύρια διανομή των ίδιων (οικογενειακή στέγη), ανεξάρτητα από το ποιος από αυτούς είναι κύριος ή έχει απέναντι στον κύριο το δικαίωμα της χρήσης του.

Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του άρθρου, για την περίπτωση που οι δύο σύζυγοι δεν κατορθώνουν να λάβουν κοινή απόφαση για τη χρήση της οικογενειακής στέγης στο μέλλον, δίνεται η δυνατότητα αγωγής για τη ρύθμιση της οικογενειακής στέγης. Δηλαδή, ο ένας σύζυγος έχει αξίωση κατά του άλλου συζύγου, για παραχώρηση της χρήσεως της οικογενειακής στέγης και επομένως η ρύθμιση της χρήσεως της οικογενειακής στέγης θα γίνει με απόφαση του δικαστηρίου.

Το κριτήριο του δικαστηρίου είναι οι λόγοι επιείκειας, προσδιοριζόμενοι με βάση τις ειδικές συνθήκες (οικονομικές κυρίως του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα των τέκνων, επαγγελματικές, σωματική και ψυχική υγεία κ.λπ.) του κάθε συζύγου και το συμφέρον των τέκνων. Το συμφέρον των τέκνων συνήθως είναι να παραμείνουν στην οικογενειακή στέγη, όπου έχουν μεγαλώσει και όπου νιώθουν σιγουριά και ασφάλεια, έχουν αναπτύξει συναισθηματικούς δεσμούς με τη γειτονιά και τους οικείους του και έχουν συνηθίσει. Σε περίπτωση, λοιπόν, που αναλάβει ο ένας εκ των δύο γονέων την επιμέλεια τους, αυτός θα πρέπει να παραμείνει στην οικογενειακή στέγη μαζί τους μέχρι την ενηλικίωση τους.

Το εύλογο ή μη της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης του ενός συζύγου και η τυχόν υπαιτιότητα δεν αποτελούν κριτήρια από το νόμο για την παραχώρηση της χρήσης της οικογενειακής στέγης, συνεκτιμούνται όμως έμμεσα μαζί με τα άλλα στοιχεία από το δικαστήριο.

Η απόφαση του δικαστηρίου με την οποία ρυθμίζεται η χρήση της οικογενειακής στέγης είναι προσωρινή και διαρκεί όσο η διάσταση των συζύγων και μένουν αμετάβλητα τα πραγματικά περιστατικά που την υπαγόρευσαν.

Η απόφαση αυτή παύει να ισχύει αυτοδικαίως μετά την αμετάκλητη απόφαση διαζυγίου, οπότε οι σχέσεις των συζύγων αναφορικά με τη χρήση του ακινήτου, που χρησίμευε για οικογενειακή στέγη, ρυθμίζονται πλέον με βάση το ποιος έχει την κυριότητα.

Β) Εφόσον υπάρχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος, ο σύζυγος μπορεί να καταφύγει στην προσωρινή προστασία των ασφαλιστικών μέτρων.

Άρ. 735 ΚΠολΔ: Το δικαστήριο έχει δικαίωμα να διατάξει κάθε πρόσφορο ασφαλιστικό μέτρο που υπαγορεύεται από τις περιστάσεις, για τη ρύθμιση των σχέσεων των συζύγων από το γάμο […] ιδίως να διατάξει τη μετοίκηση ενός από τους συζύγους… να καθορίσει τον τρόπο, με τον οποίο ο κάθε σύζυγος θα χρησιμοποιήσει το ακίνητο όπου διαμένουν….

Το ασφαλιστικό μέτρο της μετοίκησης, της απομάκρυνσης δηλαδή συζύγου από την οικογενειακή στέγη, διατάσσεται και αυτό όταν συντρέχει ουσιαστική διακοπή της συμβίωσης και σκοπό έχει, όχι να ρυθμίσει τη χρήση της συζυγικής στέγης, αλλά να ρυθμίσει τις σχέσεις των συζύγων που έχουν διαταραχθεί. Δηλαδή, προς το σκοπό διατήρησης της ειρήνης και τάξης στη συζυγική οικία, διατάσσεται η μετοίκηση ενός από τους συζύγους ως μέσο πρόνοιας, εφόσον κρίνεται ότι η εξακολούθηση της συμβίωσης μόνο σε περαιτέρω εκτράχυνση των ήδη τεταμένων συζυγικών σχέσεων οδηγεί.

Όταν το δικαστήριο διατάσσει το ασφαλιστικό μέτρο της μετοίκησης ενός από τους δύο συζύγους, παράλληλα μπορεί να ορίσει ποια πράγματα δικαιούται αυτός να παραλάβει για τη χωριστή του εγκατάσταση.

Σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, ειδικότερα, μπορεί να διατάσσεται επιπλέον η απαγόρευση για τον σύζυγο που μετοικεί να προσεγγίζει τους χώρους κατοικίας ή και εργασίας του αιτούντος, κατοικίες στενών συγγενών του, τα εκπαιδευτήρια των παιδιών και ξενώνες φιλοξενίας.

Συνεπώς, ο σύζυγος που μένει πίσω, όπως αναφέρετε και στο ερώτημά σας, έχει όσα δικαιώματα και ευχέρειες του αναγνωρίζει η δικαστική απόφαση είτε των ασφαλιστικών μέτρων είτε της αγωγής. Το αν έχει δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης, αν ο άλλος σύζυγος είναι υποχρεωμένος να μετοικήσει, αν και ποια κινητά πράγματα μπορεί να πάρει μαζί του για τη χωριστή εγκατάστασή του, όλα αυτά τα θέματα και άλλα παρεμφερή ρυθμίζονται από το δικαστήριο.

Τέλος, αν ο σύζυγος που έχει δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης της οικογενειακής στέγης αρνείται να παραδώσει τα πράγματα στον σύζυγο που έχει αποχωρήσει, ενώ αυτός τα δικαιούται με βάση τη δικαστική απόφαση, τότε ναι, ο τελευταίος μπορεί να τα διεκδικήσει διά της δικαστικής οδού.

Ελευθέριος Μ. Κρέμερ
Δικηγόρος
Τήνου 51, Τ.Κ. 11631
Αθήνα
Τηλ: 210 8232157,  210 8232167
Fax:  210 8232431
Web: http://www.cremer–law.com
Email: emcremer@cremer-law.com & info@cremer-law.com

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!