Αλεξάνδρα Καππάτου: Προστατέψτε τα παιδιά σας

Τις τελευταίες μέρες έχουμε γίνει κοινωνοί μιας σειράς τραγικών περιστατικών με θύματα παιδιά που έχουν συγκλονίσει το Πανελλήνιο.

Πριν μερικές μέρες ένας πατέρας  κακοποίησε ακραία μέχρι θανάτου τη κόρη  του που είχε  κινητικά προβλήματα, επειδή τον ενοχλούσε και αντιδρούσε. Έτσι εύκολα αφαιρέθηκε η ζωή από ένα μικρό κοριτσάκι γιατί κούραζε και ταλαιπωρούσε το γονιό του. Δίπλα ήταν το άλλο μεγάλο θύμα, το αδελφάκι της. Ένας άλλος πατέρας έκαψε με πούρο το μικρό του αγοράκι.

Θα σταθώ όμως ιδιαίτερα σε ένα  πρωτοφανές για τη χώρα μας περιστατικό, που μας παραπέμπει σε άλλες χώρες, όπου η βία ασκείται απροκάλυπτα . Την  τελευταία εβδομάδα ένας πατέρας,  συνοδεύοντας το παιδί του στο σχολείο, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ μπροστά στα μάτια του 11χρονου γιου του ενώ είχε σταθμεύσει έξω από το σχολείο. Η απόλυτη φρίκη. Τα παιδιά του σχολείου άκουγαν τον διαπεραστικό ήχο από τις σφαίρες, μια μητέρα που είχε την ατυχία να περνά εκείνη τη στιγμή από το σημείο αυτό τραυματίστηκε από μια σφαίρα που εξοστρακίστηκε. Το παιδί του, το μεγάλο θύμα αυτής της κατάστασης, που έχασε τον μπαμπά του ζητούσε πανικόβλητο βοήθεια από τους δασκάλους.

Περιστατικά ακραία που δεν περνούν καν από τη σκέψη του μέσου Έλληνα και θύμισαν αστυνομικές ταινίες, που ίσως σε άλλες χώρες μπορεί να είναι συνηθισμένα, όχι όμως στη δική μας.

Στην μικρή Ελλάδα η οικογένεια είναι παιδοκεντρική και  οι γονείς, παρά την ψυχική εξουθένωση από την οικονομική κρίση, δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό για να φροντίζουν τα παιδιά τους.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Κυρίως για το 11χρονο αγόρι, το γιο του θύματος, που άθελα του βρέθηκε στη δίνη μιας  αρνητικής δημοσιότητας. Ποιος θα του δώσει απαντήσεις γι’ αυτό που συνέβη στον πατέρα του, ποιος θα το βοηθήσει να απαλύνει τις ενοχές του ότι δεν κατάφερε να τον σώσει, πώς θα συνεχίσει τη ζωή του χωρίς να το βάλουν στο περιθώριο, κολλώντας του την ετικέτα: «ο γιός του νονού της νύκτας». Τι ευθύνη όμως έχει ένα παιδί για τις επιλογές της ζωής των γονιών του; Γιατί θα πρέπει να κρύβεται; Πόσο θα πληρώσει; Το παιδί αυτό ενηλικιώθηκε  βάναυσα εκείνο το πρωινό, έχασε για πάντα την αθωότητα, την ανεμελιά και την παδικότητά του.  Στη ζωή του έχει να ανέβει ανηφόρες. Τα ερωτηματικά, το άγχος, ο  φόβος, ο θυμός  θα το συνοδεύουν. Έμαθε ή θα μάθει με τραυματικό τρόπο ότι ο αγαπημένος του πατέρας  είχε έκνομες δραστηριότητες που του στέρησαν τη ζωή,  φρικιαστικές λεπτομέρειες που θα σημαδέψουν τον ψυχισμό του. Πώς  θα μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του, το σχολείο του χωρίς να περιθωριοποιηθεί, χωρίς να τον βλέπουν με καχυποψία.

Χρειάζεται να σκύψουμε όλοι πάνω από αυτό το παιδί, αθώο θύμα μιας τραγωδίας, να φροντίσουμε να του δοθεί η ευκαιρία να συνεχίσει τη ζωή του, στοχεύοντας να επανέλθει κάποια στιγμή το χαμόγελο στα χείλη του.

Έρχομαι τώρα στα παιδιά του συγκεκριμένου σχολείου. Ποιος αναρωτιέται πώς αισθάνονται που ηχούν ακόμη στα αυτιά τους οι σφαίρες. Ο φόβος, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, η αγωνία είναι τα συναισθήματα που τα κατακλύζουν. Ταλανίζονται από ερωτήματα: γιατί συνέβη αυτό; μήπως συμβεί κάτι παρόμοιο στο μπαμπά μου ή σ’ εμένα;  Ο χώρος του σχολείου τους από τόπος ασφάλειας τώρα γίνεται απειλητικός.

Οι δάσκαλοι έχουν βρεθεί σε δύσκολη θέση. Πώς θα απαλύνουν το φόβο των παιδιών; Τι θα τους πουν;

Οι γονείς οφείλουν να διαβεβαιώσουν τα παιδιά  τους ότι είναι ασφαλή, ότι είναι δίπλα τους, ότι αυτό ήταν ένα τραγικό, σπάνιο και πρωτοφανές περιστατικό, ότι οι άνθρωποι δεν σκοτώνουν στα καλά καθούμενα και ότι ούτε τα ίδια ούτε οι ίδιοι οι γονείς κινδυνεύουν. 

Είναι μια ευκαιρία να  δηλώσουν εξαρχής την απέχθεια και τον αποτροπιασμό τους γι’ αυτή την πράξη βίας και με αφορμή αυτό να συζητήσουν για τη βία και τις αρνητικές επιπτώσεις της σε συνεργασία με το σχολείο. Να τονίσουν  ότι ο συμμαθητής τους, γιος του θύματος δεν ευθύνεται γι’ αυτό που συνέβη. Να επανέλθουν  το συντομότερο στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Αν οι γονείς λειτουργήσουν με αγωνία, δυστυχώς δεν θα γίνουν πειστικοί, γιατί, ό,τι και να πουν στα παιδιά, τα μάτια τους άλλα θα δείχνουν.

Να έχουν υπόψη τους ότι το άγχος στα παιδιά μπορεί να εμφανιστεί μεταμφιεσμένο και οφείλουν να επαγρυπνούν. Κάθε αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού που διαρκεί πάνω από δυο εβδομάδες πρέπει να τους προβληματίσει, όπως δυσκολίες στον ύπνο, αγχώδη όνειρα, δυσκολία να τους αποχωριστούν ή να μείνουν μόνα τους, δυσκολία να συγκεντρωθούν κατά την ώρα του διαβάσματος κλπ.

Χρειάζεται άμεση διαχείριση της κατάστασης αυτής. Είναι σημαντικό να επισκεφθεί το σχολείο  κλιμάκιο ψυχολόγων από το υπουργείο ή την περιφέρεια που θα παραμείνει στο σχολείο οπωσδήποτε μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, προκειμένου να βοηθήσει στη σωστή διαχείριση αυτού του τραγικού συμβάντος. Να ενημερώσει τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Να συζητήσουν με τα παιδιά όχι μία αλλά αρκετές φορές μέσα στο πλαίσιο της τάξης, αλλά και να είναι διαθέσιμοι σε κάθε γονιό που κρίνει ότι το παιδί του πιθανά παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες στη συμπεριφορά του μετά το συμβάν.  Ο αγώνας είναι μακρύς: τα ερωτηματικά, οι αγωνίες και οι φόβοι των παιδιών μπορεί να εκδηλωθούν μελλοντικά.

Πολλές φορές τα παιδιά δεν αντιδρούν άμεσα σε ένα τραυματικό συμβάν. Μπορεί να εμφανιστούν τα συμπτώματα μετά από αρκετό διάστημα. Σε αυτή τη κατεύθυνση οι γονείς οφείλουν να προστατεύουν τα παιδιά από την επιβάρυνση της έκθεσής τους στα δελτία ειδήσεων, όταν προβάλλονται λεπτομέρειες, τις οποίες δεν μπορούν να αντιληφθούν ούτε να διαχειριστούν σωστά.

Αλεξάνδρα Καππάτου 
Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος-Συγγραφέας
Χατζηκώστα 5 & Βασ. Σοφίας
1ος όροφος
Πλ. Μαβίλη TK 115 21
Τηλέφωνο 1:(+30) 210 64 522 54
Τηλέφωνο 2: (+30) 210 64 557 51
Web: http://www.akappatou.gr/