Πώς εξηγούμε στο παιδί την εγκατάλειψη από τον γονιό που δεν γνώρισε

Σε αρκετές περιπτώσεις μονογονεϊκών οικογενειών υπάρχει η εκδοχή της εγκατάλειψης από τον έναν γονέα. Για κάποιους λόγους ο ένας γονέας αποχώρησε από τη σχέση, συντροφική και γονεϊκή, με αποτέλεσμα το παιδί να μην τον γνώρισε ποτέ.

Αυτή η περίπτωση διαφέρει από την περίπτωση κατά την οποία το παιδί δε γνωρίζει τον γονέα λόγω θανάτου, καθώς είναι αρκετά δύσκολο να διαχειριστεί το παιδί το γεγονός ότι κάπου υπάρχει ο γονιός του, αλλά επιλέγει να μην το δει.  Όταν έρθει η ώρα το παιδί να ρωτήσει σχετικά με την έλλειψη του γονέα, χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί. Όσο επώδυνο και αν είναι για τον γονιό που πρέπει να εξηγήσει, είναι καλό να έχουμε στο νου μας ότι εκείνη τη στιγμή συμβάλλουμε στο να δημιουργήσει την εικόνα που θα έχει το παιδί για τον γονέα που έφυγε. Η διαμόρφωση της εικόνας-πρότυπο είναι πολύ σημαντική για την εξέλιξη της προσωπικότητάς του και για την αναζήτηση των δεσμών στην ενηλίκη ζωή. Δεν χρειάζεται να μεταφέρουμε μίσος και θυμό στο παιδί για κάποιον που δεν έχει καν γνωρίσει. Μπορούμε να εξηγήσουμε ότι είναι θέμα επιλογών και οφείλουμε να τις σεβόμαστε όσο και αν μας στεναχωρούν.

Και εδώ οι αντιδράσεις μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και την συναισθηματική και πνευματική ωριμότητα. Το παιδί προσχολικής ηλικίας είναι πιθανό να θεωρήσει τον εαυτό του υπεύθυνο για αυτό που συμβαίνει. Το παιδί σχολικής ηλικίας θα διατυπώνει περισσότερες απορίες και θα ζητάει να μάθει λεπτομέρειες. Ο έφηβος είναι πιθανό να εκφράσει θυμό και οργή για το γονέα που έφυγε. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ξεκαθαρίζει και το ρόλο του κάθε γονέα και φτιάχνει τη δική του ερμηνεία για την πραγματικότητα.

Ο γονιός που είναι στη δυσάρεστη θέση να εξηγήσει στο παιδί, καλείται να δείξει ψυχραιμία και ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις του παιδιού. Τα συναισθήματα που θα προκληθούν στο παιδί δεν μπορούμε να τα ελέγξουμε, μπορούμε όμως να τα αποδεχθούμε και να βοηθήσουμε το παιδί να τα διαχειριστεί. Το περιβάλλον του παιδιού πρέπει να είναι γεμάτο αγάπη και κατανόηση για ό,τι του συμβαίνει και σκέφτεται. Η υποστήριξη που προσφέρει ο γονιός στο παιδί είναι ανιδιοτελής και συνεχόμενη, ώστε το παιδί βιώνοντας τα συναισθήματα που του έχει προκαλέσει η εγκατάλειψη, να μάθει να τα διαχειρίζεται και να ζει με αυτά.

Υπάρχει περίπτωση το παιδί να ζητήσει να επικοινωνήσει με τον γονιό που λείπει. Ο χειρισμός εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού και τη σχέση που μπορεί να υπάρχει με τον γονέα. Είναι καλό να ακολουθούμε το νομικό πλαίσιο που υπάρχει σε κάθε περίπτωση και το σημαντικότερο από όλα να σκεφτόμαστε τις επιπτώσεις στον ψυχισμό του παιδιού.  Μια συνάντηση ενός παιδιού σχολικής ηλικίας , με αυτόν τον γονέα, μπορεί να του δημιουργήσει ελπίδες και αργότερα ματαίωση. Ωστόσο, σε έναν έφηβο δύσκολα μπορούμε να αρνηθούμε, εφόσον υπάρχει επιθυμία και από την άλλη πλευρά. Ο έφηβος ίσως να έχει βαθύτερη ανάγκη να δει από κοντά τον γονέα που λείπει και να του θέσει ερωτήματα. Είναι σημαντικό να ξέρουμε τις προθέσεις του άλλου γονέα για την ξαφνική παρουσία του στη ζωή του παιδιού. Η σταθερότητα και η συναισθηματική ασφάλεια είναι επιθυμητή για την προσαρμογή του παιδιού στην καθημερινότητά του.

Συνοψίζοντας, είναι καλό να λαμβάνουμε πάντα υπόψη την ψυχολογική κατάσταση του παιδιού και να το υποστηρίζουμε διαρκώς σε όλα τα συναισθήματά του.  Η αποδοχή και ο σεβασμός σε ό,τι νιώθει το παιδί συμβάλλουν στην δημιουργία μιας ισορροπημένης προσωπικότητας. Αν νιώσουμε ότι χρειαζόμαστε βοήθεια για αυτούς του λεπτούς χειρισμούς καλό είναι να συμβουλευτούμε κάποιον ειδικό.

Βασιλική Τσούτσου
Ψυχολόγος, M.Sc. Παιδαγωγική Ψυχολογία
Περικλέους 11 , 15122, Μαρούσι
Τηλέφωνο: 216 7001793
Web: www.psychology4kids.gr

Αν έχεις οποιαδήποτε απορία για το θέμα, μπορείς να στείλεις το ερώτημά σου εδώ ενώ αν σου άρεσε αυτό το άρθρο, συμπλήρωσε την ηλεκτρονική σου διεύθυνση για να λαμβάνεις περισσότερα, στο email σου!