Παιδί μονογονεϊκής οικογένειας και ρατσισμός στο σχολικό περιβάλλον

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η µονογονεϊκή οικογένεια δημιουργείται µε το θάνατο ενός εκ των δυο γονιών, µε την τυπική λύση του γάμου (διαζύγιο), µε άτυπη λύση του γάμου (εγκατάλειψη από τον ένα σύζυγο) και τέλος µε την εκούσια ή ακούσια απόκτηση παιδιών χωρίς να έχει προηγηθεί γάμος. Σε κάθε περίπτωση η ψυχολογία του παιδιού μίας μονογονεϊκής οικογένειας, ανάλογα με τον χρόνο και τον τρόπο, επηρεάζεται άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο.

Ένας χώρος που αδιαμφισβήτητα το παιδί θα εκδηλώσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του ή θα αναφέρει λεπτομέρειες σχετικά με την μονογονεϊκή του ζωή είναι το σχολείο. Η διαφορετικότητα της ζωής αυτού του παιδιού, σε σχέση με την πυρηνική μορφή οικογένειας, πολλές φορές καθίσταται εμπόδιο στην ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό σύνολο. Το παιδί ενδέχεται να βιώσει τον κοινωνικό ρατσισμό και μία υποτιμητική στάση από τους συμμαθητές του. Συνήθως, η στάση αυτή εκφράζεται μέσω χλευασμών και κακεντρεχών σχολίων προς το μονογονεϊκό παιδί και σπανίως με τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Δείτε σχετικά: Εγκύκλιος και δικαιώματα μαθητών, με γονείς διαζευγμένους ή σε διάσταση

Δείγματα που αναδύουν στην επιφάνεια πως το παιδί βιώνει ρατσισμό στο σχολικό περιβάλλον του είναι η απουσία ενδιαφέροντος για το σχολείο, η άρνηση να κάνει παρέα με τους συμμαθητές του ή να αναφέρεται σε αυτούς. Εάν το παιδί μοιάζει εσωστρεφές, θλιμμένο, χωρίς όρεξη για να έρθει η επόμενη μέρα για το σχολείο και εάν αποφεύγει να συζητήσει τους λόγους της συναισθηματικής του κατάστασης, τότε ο γονέας πρέπει να προβληματιστεί και να δράσει αναλόγως.

Υπάρχει η τάση της συγκάλυψης από γονείς και εκπαιδευτικούς της κατάστασης ενός παιδιού από μονογονεϊκή οικογένεια. Οι συνέπειες αυτής της αδρανούς στάσης, είτε του γονέα είτε του εκπαιδευτικού, καθίστανται αρνητικές για την ψυχολογία του παιδιού και εν συνεχεία για την μετέπειτα σχολική του πορεία. Για αυτό κρίνεται αναγκαίο ο γονέας να προσπεράσει τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις και να συζητήσει το πρόβλημα που υπάρχει με το ίδιο το παιδί αλλά και με τους εκπαιδευτικούς στο σχολείο απενοχοποιώντας την κατάσταση. Μία ήρεμη συζήτηση χωρίς πιέσεις και απειλές θα βοηθήσει το παιδί να εκφραστεί και να καταθέσει τις σκέψεις του και τα τυχόν άσχημα συμβάντα που έχει βιώσει.

Για ακόμη καλύτερη αντιμετώπιση της κατάστασης, προτείνεται η επικοινωνία με τους γονείς των μαθητών που επηρέασαν τη ψυχολογία του παιδιού μέσω της συμπεριφοράς τους. Ο γονέας πρέπει να χειριστεί ευγενικά και με διακριτικότητα την κατάσταση και να μη παρασυρθεί από τα συναισθήματά του. Ο σκοπός είναι να δοθεί λύση και όχι να αμβλυνθεί το πρόβλημα.

Αρωγός στην προσπάθεια επίλυσης τους προβλήματος χαρακτηρίζεται το σχολείο. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να μεταδίδουν το μήνυμα πως η διαφορετικότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται φυσιολογικά και όχι με σκεπτικισμό. Πρέπει να αφιερώνουν επαρκές χρόνο να συζητήσουν με τους μαθητές τους για κοινωνικά θέματα και να προβάλλουν πρότυπα συμπεριφοράς που αγκαλιάζουν την διαφορετικότητα και αποδέχονται όλα τα μέλη της κοινωνίας με ίσα, δίκαια κριτήρια και χωρίς διακρίσεις. Σε ενδεχόμενο κρούσμα ρατσισμού προς το παιδί μονογονεϊκής οικογένειας, ο εκπαιδευτικός οφείλει να αναζητήσει τις αιτίες συζητώντας με τους μαθητές και να αποδοκιμάσει τη λάθος συμπεριφορά. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αδιαφορήσει γιατί το αποτέλεσμα θα είναι η επιδοκιμασία της συμπεριφοράς και η επανάληψή της στο μέλλον.

Στην περίπτωση που ο γονέας ενημερωθεί από το παιδί πως βίωσε ρατσισμό από τον ίδιο του τον δάσκαλο, πρέπει ο γονέας να συζητήσει με τον εκπαιδευτικό, να επιβεβαιώσει το γεγονός και στη συνέχεια να αναζητήσει τις αιτίες της συμπεριφοράς του. Επίσης, ο γονέας πρέπει να ζητήσει τη συμβολή του δασκάλου στο να στηρίξει το παιδί για να ξανανιώσει άνετα απέναντι σε αυτόν αλλά και τους συμμαθητές του. Εάν ο εκπαιδευτικός αρνηθεί να βοηθήσει στην εξομάλυνση της κατάστασης ή αποφύγει την αντιμετώπιση του θέματος, τότε ο γονέας μπορεί να απευθυνθεί στον διευθυντή του σχολείου προκειμένου να διευθετηθεί το ζήτημα. Η αντιμετώπιση των ρατσιστικών φαινομένων πρέπει να ξεκινά από την καλλιέργεια προτύπων συμπεριφοράς από τους ίδιους τους δασκάλους έτσι ώστε να παραδειγματιστούν οι μαθητές.

Ανακεφαλαιώνοντας, το παιδί μονογονεϊκής οικογένειας πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ισότιμο μέλος που δεν διαφέρει από τους υπόλοιπους και δεν υστερεί σε κάτι. Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού και η σχολική κοινότητα μέσω της τακτικής επικοινωνίας τους και της ορθής διαχείρισης ενδεχόμενων κρουσμάτων για την εξάλειψη παρόμοιων φαινομένων ρατσισμού.

Χριστίνα Μπέσιου
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
E-mail: xrist.bessiou@gmail.com
Web: www.thrania.com