Μαμά, μπαμπά από εδώ ο φανταστικός μου φίλος!

Πολλές φορές παρατηρείται ένα παιδί να συστήνει στους γονείς του τον νέο αόρατο και φανταστικό του φίλο και οι γονείς να ανησυχούν τι συμβαίνει στο παιδί τους κι αν αυτό είναι κάτι φυσιολογικό. Τι είναι λοιπόν στην πραγματικότητα οι φανταστικοί φίλοι, για ποιο λόγο ένα παιδί τους επινοεί και κατά πόσο πρέπει να μας προβληματίζουν;

Μέχρι την ηλικία των 6 ετών περίπου, δηλαδή κυρίως κατά την προσχολική ηλικία (3-5 ετών), η φαντασία του παιδιού είναι ιδιαίτερα ενεργή σε σημείο που να μην μπορεί να διαχωρίσει ακόμα τον πραγματικό κόσμο από τον κόσμο της φαντασίας. Το παιχνίδι αναμφίβολα διαδραματίζει έναν πρωταγωνιστικό και αναντικατάστατο ρόλο στην ανάπτυξή του, με αποτέλεσμα πολλές φορές να δημιουργεί και φανταστικούς φίλους στα πλαίσια του φανταστικού του παιχνιδιού.

Ο φανταστικός φίλος, ειδικά σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, δεν είναι ένδειξη κάποιας παθολογίας, όπως πολλοί γονείς ενδεχομένως να φοβούνται. Τα παιδιά που έχουν φανταστικούς φίλους δε σημαίνει αυτόματα πως έχουν προβλήματα κοινωνικοποίησης ή ντροπαλότητας. Αντιθέτως, πολλές έρευνες υποδεικνύουν πως αυτή η συμπεριφορά μπορεί να συμβάλλει σημαντικά και θετικά στην ανάπτυξη του γνωστικού αλλά και του συναισθηματικού τμήματος της προσωπικότητας του παιδιού. Μέσα από τον φανταστικό φίλο, ο οποίος μπορεί να είναι κάποιο αντικείμενο ή πιο συνηθισμένα κάποιος άνθρωπος, το παιδί έχει τη δυνατότητα να εξωτερικεύει ελεύθερα τα συναισθήματα και τις επιθυμίες του, να μοιράζεται τα μυστικά και τους φόβους του ή ακόμα και να καλύπτει τις σκανταλιές και τις ζημιές του.

Πολλές φορές βέβαια συμβαίνει το παιδί να επινοεί έναν φανταστικό φίλο, όταν βιώνει μια τραυματική εμπειρία ή μια περίοδο άγχους. Αυτό μπορεί να παρατηρηθεί κυρίως σε περιόδους πένθους, διαζυγίου ή ακόμα και κατά τον ερχομό ενός νέου μέλους μέσα στην οικογένεια ή μιας μετακόμισης.

Με αυτό τον τρόπο το παιδί προστατεύει τον συναισθηματικό του κόσμο από την πραγματικότητα των ενηλίκων και έχει δίπλα του ένα «πρόσωπο» που λειτουργεί ως παρηγορητής, που το βοηθά να διαχειρίζεται το άγχος, το θυμό, τους φόβους ή ακόμα και τις ενοχές του. Ο φανταστικός φίλος προσφέρει στο παιδί αισθήματα ανακούφισης, κουράγιου ενώ ταυτόχρονα το βοηθά να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί όσα συμβαίνουν γύρω του. Το παιδί μέσα από τον κόσμο της φαντασίας έχει τη δυνατότητα να εκφράσει στους γονείς όσα το απασχολούν, χωρίς να φοβάται ότι θα το κατακρίνουν ή θα το μαλώσουν και ο φανταστικός φίλος ουσιαστικά λειτουργεί ως μια προστατευτική «ομπρέλα» ανάμεσα στο παιδί και την εξωτερική πραγματικότητα.

Οι γονείς, λοιπόν, δεν πρέπει να αναστατώνονται όταν το παιδί τους παρουσιάζει μια τέτοια συμπεριφορά. Οι φανταστικοί φίλοι συνήθως εξαφανίζονται μετά την ηλικία των έξι ετών περίπου, αφού το παιδί όσο μεγαλώνει στρέφεται σταδιακά προς το ομαδικό παιχνίδι με παιδιά της ηλικίας του και είναι πλέον σε θέση να διαχωρίσει τον πραγματικό από τον φανταστικό κόσμο.

Αυτό όμως που θα ήταν ωφέλιμο να κάνει ένας γονέας που το παιδί του, του συστήνει τον νέο του φίλο θα ήταν, με ψυχραιμία, να μπορέσει να καταλάβει τι νιώθει το παιδί του και τι φοβάται ή επιθυμεί, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τον φανταστικό φίλο που παίζει μαζί του, ειδικά όταν η οικογένεια περνά μια δύσκολη περίοδο άγχους, αναστάτωσης ή ψυχικού πόνου. Οι γονείς ταυτόχρονα μπορούν να ενισχύουν την κοινωνικοποίηση του παιδιού μέσα από εξωτερικές δραστηριότητες με άλλα παιδιά, παρόλα αυτά, αν το παιδί συνεχίζει και μετά την ηλικία των 6-7 ετών να έχει φανταστικό φίλο, καλό θα ήταν οι γονείς να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό, παρότι αυτό δεν αποτελεί πάντα ένδειξη συναισθηματικής διαταραχής.

Ιουλία Κατσαΐτη
Ψυχολόγος
Τηλέφωνο:6973 042957
E-mail:iouliaka@yahoo.gr

Μπορείς να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!