Ο γιος μου με χτυπάει και με απειλεί με μαχαίρι. Τί να κάνω;

“Γεια σας. Ήθελα να ρωτήσω το εξής: Ο γιος μου είναι 11 χρονών και έχει επιθετική συμπεριφορά προς εμένα και τα αδέλφια του (13 και 5 χρόνων). Κάθε φορά που του αρνούμαι κάτι π.χ να δει τηλεόραση ενώ έχει περάσει κατά πολύ η ώρα ή όταν του λέω να πάει για ύπνο ή δεν τον αφήνω να χτυπήσει τα αδέλφια του που ο ίδιος ενοχλεί, με χτυπάει, και με γεμίζει μώλωπες και εκδορές σε όλο μου το σώμα, με απειλεί με μαχαίρι, και καταστρέφει το σπίτι προκαλώντας φθορές στα έπιπλα,ρούχα κ.λ.π.

Πήγα στην αστυνομία λέγοντας τι συμβαίνει και δείχνοντας το σώμα μου και τι μου προκαλεί θέλοντας να καταγγείλω τη συμπεριφορά του, αφού ήδη προσπάθησα 2 χρόνια μήπως και καταφέρω με την υπομονή να αλλάξω την κατάσταση πιστεύοντας πως οφείλεται στο γεγονός ότι είμαστε σε διάσταση με τον πατέρα του. Η ειρωνική απάντηση της αξιωματικού ήταν: “που ακούστηκε μητέρα να καταγγείλει το παιδί της;”. Μπορείτε να με απαντήσετε τι πρέπει να κάνω γιατί δεν μπορώ να καλύπτω πλέον αυτά που με συμβαίνουν; Να σημειωθεί ότι ο πατέρας του θεωρεί αυτή τη συμπεριφορά του φυσιολογική, την επικροτεί και εμποδίζει την κάθε προσπάθεια που κάνω με ψυχολόγους και παιδοψυχιάτρους”.

Απαντάει η  Ψυχολόγος, MSc-Υποψήφια Δρ. του ΑΠΘ κυρία Στέλλα Καραπά

Αγαπητή φίλη,

η κατάσταση που περιγράφεις αντανακλά στοιχεία τα οποία υπερβαίνουν σημαντικά την αναμενόμενη και φυσιολογική επιθετικότητα που επιδεικνύουν όλα τα παιδιά σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και μέσα από μία ποικιλία συμπεριφορών. Ξεκινώντας από την απάντηση που έλαβες από την Αξιωματικό Υπηρεσίας, έχω να σου πω πως δεν είναι αυτή που θα έπρεπε ή που θα μπορούσε να ήταν, καθώς δεν υπάρχει ούτε η σχετική εκπαίδευση ούτε το σχετικό πλαίσιο ώστε να είναι σε θέση οι αστυνομικοί να παρεμβαίνουν εποικοδομητικά σε τέτοιες περιπτώσεις. Ταυτόχρονα, φυσικά αναγνωρίζω ότι ο σκοπός σου δεν ήταν να καταγγείλεις το παιδί ώστε να υπάρξουν νομικές ή άλλες συνέπειες, σκέφτομαι πως πιθανόν θεώρησες πως μία παρέμβαση από μία μορφή εξουσίας μπορεί να είχε αποτελέσματα, σε επίπεδο καλύτερης συνειδητοποίησης των συνεπειών που βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα θα έχουν οι συμπεριφορές που το παιδί σου παρουσιάζει. Μάλιστα, σε χώρες του εξωτερικού υπάρχουν διαθέσιμοι αστυνομικοί οι οποίοι έχουν τέτοιο ρόλο και συμμετέχουν σε σχετικά προγράμματα που απευθύνονται σε ανηλίκους με επιθετικές και παραβατικές συμπεριφορές.

Επιπρόσθετα, από αυτά που μου περιγράφεις θεωρώ ότι πρόκειται για ιδιαίτερα ανησυχητικές συμπεριφορές, οι οποίες όταν εμφανίζονται σε τέτοιο βαθμό και σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο, λειτουργούν ως παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση σοβαρότερων επιθετικών και παραβατικών συμπεριφορών κατά την διάρκεια της εφηβείας και στη νεανική ζωή. Τα παραπάνω πρέπει να τα γνωστοποιήσεις στον πατέρα προκειμένου να υιοθετήσει μία πιο υπεύθυνη στάση απέναντι στο ζήτημα, το οποίο δεν πρέπει να υποβαθμίζεται ούτε να παραβλέπεται. Όταν αυτό συμβαίνει και μάλιστα από ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του παιδιού όπως ο πατέρας, λειτουργεί ενθαρρυντικά για την επανεμφάνιση αλλά και επιδείνωσή τους.

Αυτό το οποίο σίγουρα θα συστήσω είναι το παιδί να λάβει στήριξη προκειμένου να μάθει να ελέγχει και να εκφράζει το θυμό του με άλλους τρόπους αλλά και να συνειδητοποιήσει τις συνέπειες που αυτές οι συμπεριφορές έχουν στους άλλους. Μάλιστα, είναι αναγκαίο στο συγκεκριμένο πρόγραμμα να εμπλακούν και οι δύο γονείς ώστε να υπάρχει μία ενιαία αντιμετώπιση του ζητήματος. Παρόλα αυτά σε γενικές γραμμές υπάρχουν μία σειρά από στοιχεία τα οποία μπορείτε να εισάγετε στην καθημερινότητά σας προκειμένου να μπορέσετε να διαχειριστείτε καλύτερα το πρόβλημα.

Αρχικά, είναι καλό να δίνετε έμφαση όχι μόνο στις μη αποδεκτές συμπεριφορές που παρουσιάζει το παιδί, αλλά να ενισχύετε τις θετικές συμπεριφορές που επιδεικνύει ώστε να νιώσει πως οι δεύτερες είναι περισσότερο προτιμητέες και επικροτούνται σημαντικά από τους γύρω. Πάντα να δείχνετε στο παιδί ότι το σέβεστε και ότι δεν απορρίπτετε το ίδιο συνολικά αλλά αυτές τις επιθετικές συμπεριφορές, οι οποίες δεν είναι επιθυμητές από κανέναν.

Όσο είναι δυνατόν μείνετε ήρεμη όταν φέρεται με αυτόν τον τρόπο και αποτελέστε το μοντέλο για την θετική επίλυση των όποιων προβλημάτων αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του, σε καμία περίπτωση μην αντιδράτε με θυμό στο θυμό του παιδιού.  Εγκαθιδρύστε ένα συμπεριφορικό συμβόλαιο με το παιδί, στην βάση του οποίου θα είναι ξεκάθαρες οι συμπεριφορές που είναι αποδεκτές στο σπίτι και οι συνέπειες που οι αντίθετες συμπεριφορές θα έχουν, εάν και όταν εμφανίζονται. Τέλος, προσπαθήστε να ενισχύσετε την επικοινωνία με το παιδί, ιδιαίτερα όταν αυτό είναι ήρεμο και σε διάφορα σημεία της καθημερινότητάς του.

Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίο να ξεκινήσετε μία ολοκληρωμένη παρέμβαση για  το παιδί, στην οποία θα συμμετέχετε ενεργά και εσείς και ο πατέρας καθώς μόνο στα πλαίσια μίας συνεκτικής, συνεργατικής και ολοκληρωμένης προσπάθειας θα μπορέσετε να δείτε σημαντική και σταθερή διαφοροποίηση στη συμπεριφορά του παιδιού.

Στέλλα Καραπά
Ψυχολόγος, MSc-Υποψήφια Δρ. του ΑΠΘ
Εξειδικευμένη στην Εφαρμοσμένη Εγκληματολογική και Δικαστική Ψυχολογία
Μητροπόλεως 26, Θεσσαλονίκη
Τηλέφωνο: 2313 006461
Κινητό: 6948 303940
Web: www.stellakarapa.gr
Email: stellakarapa@gmail.com
Facebook: Στέλλα Καραπά-Ψυχολόγος 

Μπορείς να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!

*Η κεντρική φωτογραφία του άρθρου δεν απεικονίζει τα πραγματικά πρόσωπα.