Η αρνητική αντίδραση του εφήβου στη νέα σχέση του γονιού

Η απόφαση ενός γονιού να μπει σε μια συντροφική σχέση ή να ξαναπαντρευτεί μπορεί να εγείρει σκέψεις ή λόγια του εφήβου, όπως: «Ποιος ή ποια ξένη θα μπει ανάμεσα μας; Γιατί να αλλάξουν τα πράγματα; Πάλι σε μπελάδες θα μπούμε;»

Μπορεί ακόμη να φοβάται ότι η σχέση του με το γονιό θα αλλάξει, οι κοινές συνήθειες τους θα διακοπούν. Το παιδί αναρωτιέται: « Ο τρίτος άνθρωπος πώς θα είναι; Θα με δεχτεί, θα με θέλει? κι αν τον /την αγαπήσω και χωρίσουν; Πάλι θα χάσω κάποιον; Πάλι θα πληγωθώ;»

Μπροστά σε μία τέτοια αντίδραση του έφηβου στην υποψία ή στο άκουσμα μιας νέας σχέσης, πολλές φορές οι γονείς φοβούνται να προχωρήσουν τη ζωή τους.

Τι μπορεί να έχει συμβεί; Είναι ο έφηβος που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη νέα συνθήκη ή είναι ο γονιός που τα έχει μπλέξει; Τις περισσότερες φορές είναι και τα δύο. Ας τα βάλουμε σε μια σειρά.

Αρχικά, είναι ανάγκη να πούμε δυο λόγια για την περίοδο της εφηβείας.

Στην εφηβεία, η έντονη αφύπνιση της σεξουαλικότητας οδηγεί τον έφηβο να ψάχνει να βρει απαντήσεις στο ζήτημα του φύλου του, στην λειτουργία του σώματος του και στη σχέση του με το άλλο φύλο. Σε αυτή τη φάση επανέρχονται στο προσκήνιο οιδιπόδεια ζητήματα της παιδικής ηλικίας που αφορούν στην διεκδίκηση και αργότερα στην παραίτηση από τη μητέρα ή τον πατέρα ως σύντροφο. Η εμφάνιση ενός νέου συντρόφου του γονιού έρχεται να πυροδοτήσει πιθανά το άγχος του παιδιού που «αφήνει» το γονιό του και να ενεργοποιήσει την διαδικασία πένθους που ακολουθεί μια τέτοια παραίτηση. Αυτό το πένθος πολλές φορές δεν είναι διόλου εύκολο ή αναμενόμενο. Συναντά εμπόδια και δυσκολίες που μπορεί να φέρουν τα πράγματα σε κρίση.

Όταν ο έφηβος θεωρήσει πως μπορεί να ορίσει τις ερωτικές σχέσεις των γονιών του, τα πράγματα έχουν στραβώσει. Αυτή η παρανόηση θα τον κάνει τύραννο και θύμα. Θα σταθεί εμπόδιο στο δρόμο και τις επιλογές του γονιού ενώ ταυτόχρονα θα υψώσει ένα τείχος στη δική του ανεξαρτησία. Νιώθει πως χάνει κάτι δικό του- μπορεί όμως πλέον να του ανήκει ο γονιός του;

Σε αυτό το σημείο η στάση του γονιού μπορεί να γίνει καθοριστική. Το βασικό ζήτημα αφορά στον ίδιο και έχει να κάνει με τη δική του κατανόηση και αποδοχή ότι το παιδί του χρειάζεται να προχωρήσει στη ζωή του. Οφείλει δηλαδή να το βοηθήσει να «απογαλακτιστεί» από τον ίδιο και να το διευκολύνει στην ερωτική αναζήτηση του με το να ξεκαθαρίσει πως ο ίδιος δεν είναι διαθέσιμος για τίποτα άλλο πέρα από το να το στηρίζει και το φροντίζει σαν παιδί του. Δεν το αφορά το πότε και πώς και με ποιόν ο γονιός θα βρεθεί και θα κάνει σχέση. Η ερωτική-συναισθηματική ζωή του γονιού είναι και θα πρέπει να παραμείνει αυστηρά προσωπική.

Όταν ο γονιός έχει αφήσει στον εαυτό του το ψυχικό περιθώριο να απολαμβάνει συντροφικές στιγμές με το παιδί του για μεγάλα χρονικά διαστήματα και να λέει με περηφάνια «εγώ ζω για το παιδί μου, είναι η ζωή μου, δεν έχω ανάγκη τίποτα άλλο, μαζί τα περνάμε περίφημα» τότε έχει δημιουργήσει τη συνθήκη η οποία θα δυσκολέψει την ανεξαρτησία και των δυο.

Πώς μπορούν τα πράγματα να μπουν στη θέση τους;
Οι γονείς είναι απαραίτητο να μείνουν γονείς που, σταθεροί στη λειτουργία και το ρόλο τους αναλαμβάνουν να γνωρίζουν τις δικές τους ανάγκες αποδεσμεύοντας τα παιδιά τους από ρόλους που δεν τους αφορούν. Όσο αφήνουν ασάφειες να πλανώνται, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα τα παιδιά τους να μπλέκονται και να ταλαιπωρούνται. Ειδικά στην εφηβεία που ούτως ή άλλως τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία, οι γονείς οφείλουν να διευκολύνουν όσο γίνεται τα παιδιά τους με το να είναι σταθεροί και σαφείς.

Αυτό δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να «παγώσουν» τη δική τους ζωή. Με σεβασμό και αναγνώριση της δύσκολης φάσης των παιδιών τους είναι ελεύθεροι να αγαπήσουν και να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους με ανθρώπους που επίσης θα σεβαστούν τη ζωή των παιδιών τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να εκθέτουν σε κάθε εφήμερη σχέση τους τα παιδιά τους. Δεν είναι ούτε οι κολλητοί, ούτε φίλοι τους, ούτε τα αφορούν οι ερωτικές περιπέτειες των γονιών τους. Όταν όμως οι γονείς κρίνουν πως η νέα σχέση τους είναι μία σοβαρή σχέση αγάπης και συντροφιάς, τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην το ανακοινώσουν και να μην προχωρήσουν στη ζωή τους. Φροντίζοντας εκείνοι τη ζωή τους, δίνουν το χώρο στα παιδιά τους να σκεφτούν τη δική τους ζωή, να μην ανησυχούν γι ’αυτούς και να μην νιώθουν υπεύθυνοι να είναι «εκεί» για εκείνους.

Νεφέλη Ταμπάκη
Ψυχοθεραπεία-Ψυχανάλυση
Ξενίας 5, Αθήνα
Tηλέφωνο: 2106443708
Email: nefelitabaki@gmail.com
Web: http://nefelitabaki.gr