fbpx

Όταν το παιδί αναφέρει κάτι σοβαρό: Πώς θα καταλάβουμε αν λέει αλήθεια ή το φαντάστηκε;

| 14 Μαρτίου 2018
ADVERTISEMENT

Τα παιδιά εξερευνούν τον κόσμο της φαντασίας ήδη από την ηλικία των δύο ετών, όταν αρχίζουν να υποδύονται απλές δραστηριότητες σε παιχνίδια, το οποίο στη συνέχεια γίνεται πιο περίπλοκο που πολλές φορές μπορεί να περιλαμβάνει κάποιο φανταστικό φίλο ή ακόμη και τη ζωή σε έναν παράλληλο κόσμο. Ακόμη, τα παιδιά ακούνε και εφευρίσκουν ιστορίες από την προσχολική ηλικία και έπειτα. Παρόλο που τα παραπάνω στοιχεία υποδεικνύουν μία πρώιμη ικανότητα ναυπήγησης του παιδιού μεταξύ της πραγματικότητας και της φαντασίας, αυτό δε σημαίνει ότι αυτός ο διαχωρισμός είναι πάντα επιτυχής καθώς πολλές φορές τα παιδιά θεωρούν πως κάποια ή ακόμη και όλα τα κομμάτια της φαντασίας είναι προεκτάσεις της πραγματικότητας.

Σχετικές έρευνες προτείνουν πως ήδη από την ηλικία των τριών τα παιδιά είναι σε θέση να διακρίνουν τον πραγματικό ή φανταστικό χαρακτήρα μίας απλής πράξης, ικανότητα την οποία μπορεί να αρχίσουν να αναπτύσσουν από την ηλικία των 15 μηνών. Ωστόσο, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, και άλλα περιβαλλοντικά ερεθίσματα, όπως για παράδειγμα ο τόνος στη φωνή των γονιών σε κάθε περίπτωση, αποτελούν μία ένδειξη για το αν το αντικείμενο είναι πραγματικό ή φανταστικό.

Ακόμη ένα άλλο σημαντικό σημείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το κομμάτι της έκφρασης στα παιδιά. Υπάρχουν ευρήματα τα οποία υπογραμμίζουν πως τα παιδιά πολλές φορές ιδιαίτερα στις ηλικίες κοντά στα τρία έτη, μπορεί να διακρίνουν τις φανταστικές από τις πραγματικές ιδιότητες ενός ατόμου ή αντικειμένου αλλά να μην μπορούν να τις εκφράσουν συγκεκριμένα και περιγραφικά. Αντίθετα, θα δούμε ότι η συμπεριφορά τους προσαρμόζεται σε κάθε περίπτωση παρουσιάζοντας συμπεριφορές προσποίησης όταν έχουν να κάνουν με φανταστικές διαστάσεις.


ADVERTISEMENT

Μάλιστα, είναι ενδιαφέρον πως ακόμη και στις περιπτώσεις των παιδιών που δημιουργούν και επενδύουν συναίσθημα και ενέργεια σε έναν φανταστικό φίλο, γνωρίζουν μέσα τους τη φανταστική υπόσταση αυτής της μορφής.

Ερευνητές εξέτασαν 86 περιπτώσεις παιδιών που είχαν δημιουργήσει και ασχολούνταν σταθερά στην καθημερινότητά τους με φανταστικούς φίλους, εκ των οποίων μόνο δύο περιπτώσεις δεν είχαν συναίσθηση της φανταστικής υπόστασης των φίλων τους. Στη μία περίπτωση το παιδί πίστευε ότι αυτός ο φίλος είναι αόρατος περισσότερο παρά φανταστικός και στην άλλη το παιδί εμφάνιζε μία γενικευμένη σύγχυση για τους δύο κόσμους.

Τι γίνεται όμως όταν το παιδί περιγράψει κάτι ιδιαίτερα σοβαρό; Πώς μπορούμε να καταλάβουμε εάν λέει αλήθεια ή αν φαντάστηκε κάτι τέτοιο; Σίγουρα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η φαντασία είναι δείγμα μάθησης. Τα παιδιά δέχονται ερεθίσματα και τα ενσωματώνουν τόσο στον πραγματικό όσο και στο φανταστικό κόσμο. Μπορεί λοιπόν να είχε κάποιο σχετικό ερέθισμα, το οποίο να μπόρεσε να το χρησιμοποιήσει για να πλάσει μία ιστορία;

Έπειτα, συχνά οι ενήλικες σε τέτοιες περιπτώσεις λειτουργούν κατευθυντικά και ρωτούν τα παιδιά με τρόπους που τα προϊδεάζουν για την επιθυμητή απάντηση. Ακόμη, οι λεπτομέρειες τις οποίες παρέχουν τα παιδιά, ο τρόπος έκφρασης (χρησιμοποιούν λέξεις που μπορεί να έχουν διδαχθεί από έναν ενήλικα) είναι σημεία εστίασης. Τέλος, πάντα σε ιδιαίτερα σοβαρές και ευαίσθητες περιπτώσεις είναι καλό να συμβουλευόμαστε απευθείας ειδικούς τις πρώτες ώρες ώστε με τη χρήση και άλλων μεθόδων και δραστηριοτήτων να βεβαιωθούμε για την ακρίβεια των λεγομένων τους.

Πάντα άλλωστε λέμε πως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προτιμότερο να έχουμε κάποιο προσωρινό λανθασμένο θετικό (το παιδί δεν μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις να συντηρήσει σταθερά ένα ψέμα από μόνο του), παρά μία ιστορία ενός παιδιού που νοείται για φανταστική και είναι πέρα για πέρα αληθινή.


ADVERTISEMENT

Δρ. Στέλλα Καραπά 
Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος, MSc, PhD
Λέκτορας στο City College, Διεθνές Τμήμα του Πανεπιστημίου του Sheffield
Μητροπόλεως 26, Θεσσαλονίκη
Τ:6948303940, 2313006461

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!

Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ