Εκφοβισμός του παιδιού στο διαδίκτυο: Όσα πρέπει να ξέρεις

Τα περιστατικά εκφοβισμού δεν περιορίζονται πια μόνο στην αυλή του σχολείου ή στ’ αποδυτήρια. Ο διαδικτυακός εκφοβισμός, είναι η πιο πρόσφατη μορφή εκφοβισμού ενώ πολλά παιδιά, θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού που έχουν αυτοκτονήσει ή έχουν αποπειραθεί να το κάνουν, σίγουρα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Ενώ δεν μπορείς να ελέγξεις κάθε πτυχή της τεχνολογίας, και ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι λιγότερο ελεγχόμενος σε σχέση με άλλες μορφές εκφοβισμού, παρακάτω είναι μερικές ιδέες που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση του διαδικτυακού εκφοβισμού.

Τί είναι ο εκφοβισμός μέσω Διαδικτύου;
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι κάθε είδους παρενόχληση, χλευασμός ή απειλή που γίνεται μέσω διαφόρων μορφών κοινωνικών δικτύων. Με τόσες πολλές εφαρμογές και ιστοσελίδες διαθέσιμες με το πάτημα ενός κουμπιού, ένα ντροπιαστικό ή εξευτελιστικό μήνυμα μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε χιλιάδες, ακόμη και εκατομμύρια ανθρώπους. Τα παιδιά μπορούν να τραβήξουν φωτογραφίες και βίντεο από συμμαθητές τους, να τα επεξεργαστούν και να τα δημοσιεύσουν σε ιστότοπους που επιτρέπουν φίλους και αγνώστους να τα κρίνουν, μερικές φορές με τον πιο σκληρό τρόπο.

Πολύ συχνά, τα παιδιά θεωρούν ότι το να δημοσιεύσουν μια ντροπιαστική φωτογραφία κάποιου ή να κάνουν ένα ειρωνικό σχόλιο, είναι κάτι αστείο, χωρίς να σκεφτούν τις συνέπειες ή τα συναισθήματα ενός συμμαθητή/μιας συμμαθήτριας τους. Μπορεί μάλιστα να μην πιστεύουν καν ότι αυτό που κάνουν είναι εκφοβισμός.

Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό εκφοβισμό, ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, 24 ώρες το 24ωρό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ο αντίκτυπος και η πιθανότητα για επιβλαβείς συνέπειες να είναι πολύ μεγαλύτερες.

Τι μπορείς να κάνεις για να εμποδίσεις τα παιδιά σου να εκφοβίσουν άλλα παιδιά μέσω διαδικτύου:

1. Μην προδικάζεις τίποτα.
   Μην προδικάζεις ότι το παιδί σου δεν θα εκφοβίσει διαδικτυακά κάποιο άλλο παιδί ή ότι δεν θα σκεφτεί να γίνει ένα από “εκείνα τα κακά παιδιά”. Η αλήθεια είναι ότι όλα τα παιδιά, ακόμη και τα πιο ευγενικά, μπορεί να παρασυρθούν στιγμιαία πχ. όταν μια ομάδα βλέπει ένα απειλητικό βίντεο στο YouTube ή διαβάζει μια άσχημη δημοσίευση στο Facebook. Η διαφορά μεταξύ του εκφοβισμού στο διαδίκτυο και του παραδοσιακού εκφοβισμού είναι ότι ένα παιδί μπορεί να αισθάνεται μεγαλύτερη συμπάθεια ή αμηχανία αν δει κάποιον να πληγώνεται ακριβώς μπροστά του. Με τον εκφοβισμό στο διαδίκτυο, οι επιβλαβείς πράξεις μπορεί να μη φαίνονται “πραγματικές”, καθώς το παιδί είναι απομακρυσμένο από την πραγματική κατάσταση. Αυτό, μαζί με την παρορμητικότητα όλων των παιδιών, καθιστά πολύ πιο εύκολο για ακόμη και τα πιο ευγενικά παιδιά να πατήσουν το κουμπί της “αποστολής” και να στείλουν ή να μοιραστούν κάτι ντροπιαστικό για κάποιο άλλο παιδί.
2. Κάνε σαφές πως δεν θα ανεχθείς κάτι τέτοιο από το παιδί σου.
   Ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση του εκφοβισμού στο διαδίκτυο είναι να έχεις τακτικές συνομιλίες με το παιδί σου σχετικά με το θέμα αυτό και να συζητάτε συγκεκριμένα παραδείγματα. Πολύ συχνά, τα παιδιά νομίζουν ότι με το ν’ αναρτήσουν μια ντροπιαστική φωτογραφία κάποιου ή το να κάνουν ένα άσχημο σχόλιο είναι κάτι αστείο, χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες ή τα συναισθήματα του συμμαθητή/της συμμαθήτριας τους. Μπορεί να μην πιστεύουν ότι αυτό που κάνουν είναι εκφοβισμός. Κάνε τις προσδοκίες σου πολύ σαφείς. “Περιμένω από εσένα να μην συμμετέχεις αν οι φίλοι σου αναρτούν άσχημα πράγματα στο διαδίκτυο. Σε περίπτωση που εκφοβίζουν κάποιον στο Facebook, περιμένω να μου το πεις και ν’ αποφασίσουμε τι θα κάνουμε”. Λέγοντας στο παιδί σου ότι δεν θ’ ανεχθείς τη συμμετοχή του στον εκφοβισμό κάποιου, είναι μια σημαντική δεξιότητα στην ανατροφή των παιδιών.
3. Μην παραδίδεσαι λέγοντας το κλασσικό “έλα μωρέ παιδιά είναι!”
   Όπως και στα άλλα είδη εκφοβισμού, οι γονείς των παιδιών τα οποία εκφοβίζουν, το αποδίδουν στο κλασσικό και εύκολο “έλα μωρέ παιδιά είναι!” υπονοώντας ότι αυτό θα σκληραγωγήσει το θύμα και ότι το παιδί τους απλά αστειευόταν. Αυτός ο τρόπος σκέψης δεν είναι μόνο επικίνδυνος για το παιδί σου και για το θύμα, αλλά επίσης υπονοεί ότι υπάρχει έλλειψη υπεύθυνης ανατροφής και ελέγχου του παιδιού σου, από μέρους σου.
   Και αν δεν πείθεσαι, κάνε στον εαυτό σου την εξής ερώτηση:  Τι θα συνέβαινε αν το παιδί μου ήταν στο επίκεντρο όλων αυτών των ενοχλητικών-απειλητικών-εξευτελιστικών μηνυμάτων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης; Θα συνέχιζα να νιώθω ότι ήταν όλο αυτό “αθώο” και ότι “τα παιδιά είναι παιδιά”; Τι θα συνέβαινε αν ήμουν εγώ ο στόχος αυτών των μηνυμάτων; Τι θα γινόταν αν κάποιος έδειχνε αυτό το είδος επιθετικότητας απέναντί μου πρόσωπο με πρόσωπο; Θα θεωρούσα ότι είναι κάτι χιουμοριστικό και αθώο; Ο εκφοβισμός είναι ο εκφοβισμός, τελεία και παύλα. Εάν το παιδί σου συμμετέχει σε κάτι τέτοιο και εσύ κάνεις ότι δεν το βλέπεις, είσαι συνένοχος/συνένοχη στην κακή συμπεριφορά του και στις συνέπειες που απορρέουν από αυτή!

4. Μην αγνοείς την τεχνολογία επειδή δεν την κατανοείς.
   Πολλοί γονείς δεν βλέπουν το ρόλο που η τεχνολογία παίζει στη ζωή του παιδιού τους επειδή δεν την καταλαβαίνουν. Όσο δύσκολη μπορεί να βρίσκεις την τεχνολογία, αυτό δεν είναι δικαιολογία για να αφήσεις το παιδί σου χωρίς επίβλεψη στον κόσμο των κοινωνικών δικτύων. Αν δεν καταλαβαίνεις τις τελευταίες συσκευές ή δεν ξέρεις για τα κοινωνικά δίκτυα που τα παιδιά χρησιμοποιούν (Facebook, Instagram, Twitter, κλπ), βρες κάποιον που μπορεί να σε βοηθήσει. Αυτός ο κάποιος μπορεί να είναι το παιδί σου, ένας από τους φίλους του, ή κάποιος συγγενής ή ακόμη και δάσκαλος που να διδάσκει μαθήματα σχετικά με την τεχνολογία. Το πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά είναι πολύ προχωρημένα στον τομέα αυτό, γι ‘αυτό οι γονείς πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία για να μπορούν να επιβλέψουν τα παιδιά τους.

Εάν το παιδί σου είναι θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού:

Εάν το παιδί σου είναι ο στόχος του εκφοβισμού στο διαδίκτυο, να προσεγγίσεις το παιδί σου αμέσως. Το παιδί μπορεί να μη θέλει να σου μιλήσει, να αισθάνεται αμηχανία, ή να λέει ότι μπορεί να το χειριστεί, αλλά είναι επιτακτική η ανάγκη να συμμετάσχεις μέχρι να λυθεί το θέμα. Ένα πρώτο βήμα είναι να δεις ό, τι έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο και στη συνέχεια να το συζητήσεις μαζί του, παραμένοντας ήρεμος/η.

Τα παιδιά συχνά δεν αποκαλύπτουν τη διαδικτυακή παρενόχληση, επειδή οι γονείς έχουν την τάση ν’ αντιδρούν. Η σκέψη ότι οι γονείς θα κάνουν φασαρία, θα μιλήσουν με τους γονείς των άλλων παιδιών, ή θα του αφαιρέσουν την πρόσβαση στη τεχνολογία είναι τρομακτική, κι έτσι το παιδί επιλέγει να μείνει σιωπηλό.

Γι΄αυτό καλό είναι σε αυτή τη περίπτωση, να αντιδράσεις και να αντιμετωπίσεις το παιδί σου χωρίς να το επιπλήξεις και να ασκήσεις κριτική και χωρίς να επιχειρήσεις να διορθώσεις τη κατάσταση για λογαριασμό του. Αρκεί να αναγνωρίσεις πόσο οδυνηρό είναι όλο αυτό για το παιδί σου, να σκύψεις με συμπάθεια και κατανόηση στο πρόβλημά του και να το διαβεβαιώσεις πως αυτό που του συμβαίνει δεν είναι δικό του λάθος και πως έχει τη μέγιστη υποστήριξή σου.

Επίσης, και αυτό είναι απαραίτητο, καλό είναι να ρωτήσεις το παιδί σου, εάν έχει ανταποδώσει με οποιονδήποτε τρόπο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό  να έχεις πλήρη εικόνα του τί έχει συμβεί και να το ενημερώσεις πως, ενώ μπορεί να φαίνεται δελεαστική σαν ιδέα, το να επιδοθεί σε αντίποινα θα του προκαλέσει τα ίδια προβλήματα με τον δράστη. Το φρόνιμο είναι ως γονιός, να ενθαρρύνεις την πλήρη διαφάνεια των ενεργειών του παιδιού, κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης και τεταμένης περιόδου.

Αν ο εκφοβισμός δεν σταματά, μπορεί να χρειαστεί να επικοινωνήσεις με το σχολείο. Ειδοποίησε τον/τη διευθυντή/τρια  και τους εκπαιδευτικούς του παιδιού.  Εκτύπωσε όλες τις μορφές διαδικτυακής παρενόχλησης ή απειλές που έχει λάβει το παιδί σου. Μπορεί από το σχολείο να σου πούν, ότι δεν μπορούν να ασχοληθούν με το θέμα, διότι πρόκειται για εξωσχολικό γεγονός. Παρ’ όλα αυτά, το σχολείο οφείλει αφενός μεν να παρατηρεί τη συμπεριφορά του παιδιού μέσα στη τάξη ως συνέπεια του εκφοβισμού που έχει δεχτεί, να επιβλέπει πιο προσεκτικά για τυχόν επισκέψεις υπόπτων εξωσχολικών ατόμων που πιθανόν να συνδέονται με το περιστατικό αλλά και να έρθουν σε επαφή με το σχολείο των μαθητών που εκφοβίζουν μέσω του διαδικτύου και να τους αναφέρουν.

Τέλος, αν το παιδί σου βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο ή απειλείται σωματικά, επικοινώνησε αμέσως με την αστυνομία, δίνοντας τους όλα τα στοιχεία που έχεις στην κατοχή σου.

Πρόληψη

• Πρόσεξε τη δική σου χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Δυστυχώς, πολλοί γονείς προβαίνουν σε παρόμοιες τακτικές εκφοβισμού στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας τη τεχνολογία για να παρενοχλούν, να εκφοβίζουν, ή να φέρνουν σε δύσκολη θέση τους άλλους. Αν κάνεις ειρωνικά ή κακεντρεχή σχόλια στο Facebook ή δημοσιεύσεις κάτι που γνωρίζεις ότι θα φέρει σε δύσκολη θέση κάποιον, δίνεις το κακό παράδειγμα στο παιδί σου, το οποίο δεν θα πρέπει να απορήσεις αν πολύ σύντομα σε μιμηθεί. Η άσκηση του αυτοελέγχου και της σκέψης πριν από τη δημοσίευση ή την απάντηση σε ένα σχόλιο θα βοηθήσει -εσένα και το παιδί σου- να είστε καλύτεροι χρήστες της τεχνολογίας.
• Βάλε όρια. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν όρια στη χρήση της τεχνολογίας. Για παράδειγμα, οι γονείς θα πρέπει να επιβάλουν ένα κανόνα  του τύπου “όχι ηλεκτρονικά στα υπνοδωμάτια κατά τη διάρκεια των ωρών του ύπνου, μετά τις 22:00 (νωρίτερα για τα παιδιά του Γυμνασίου) και περιορισμένη χρήση τα Σαββατοκύριακα”. Καθιέρωσε χρόνο στον οποίο να μπορούν τα παιδιά σου, να χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι: “Αφού κάνεις τα μαθήματα σου, μπορείς να μπείς στο Facebook για 15 λεπτά”. Ωστόσο, πολλοί γονείς μεγαλύτερων παιδιών δεν το βλέπουν ως αναγκαίο, δεδομένου ότι το παιδί τους θα είναι ενήλικο σύντομα ούτως ή άλλως, οπότε γιατί να επιβάλλουν κάτι που θα προκαλέσει απλώς ένα καβγά; Όμως τα παιδιά που δεν έχουν όρια είναι πιο πιθανό να μπουν σε ακατάλληλες ιστοσελίδες, να αισθάνονται πιο δεμένα με τα ηλεκτρονικά τους, και να έχουν περισσότερο χρόνο για να εκφοβίζουν άλλους στο διαδίκτυο. Δεν είναι εύκολο να θέσεις όρια σε παιδιά στην εφηβική ηλικία, αλλά είναι απαραίτητο για να τα κρατήσεις ασφαλή.

• Έλεγξε και ξανα-έλεγξε
  Πολλοί γονείς δίνουν στο παιδί τους απόλυτη ελευθερία στη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνουν. Δυστυχώς όμως, κάπου στις μεσαίες τάξεις του Γυμνασίου είναι συνήθως το διάστημα που παρατηρείται ότι ξεκινάει ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου, στο σημείο που οι έφηβοι είναι πιο παρορμητικοί. Θυμήσου ότι ο εγκέφαλος ενός εφήβου είναι ακόμα υπό ανάπτυξη, πράγμα που καθιστά εύκολη την κακή λήψη αποφάσεων. Κάνε λοιπόν μια συμφωνία με το παιδί σου, ότι δηλαδή θα ελέγχεις τακτικά και χωρίς προειδοποίηση το ιστορικό του  προγράμματος περιήγησης του, όταν εσύ κρίνεις (και φρόντισε να το ελέγχεις συστηματικά). 

Όπως και οι περισσότερες εξελίξεις του 21ου αιώνα, η τεχνολογία έχει επιφέρει τεράστια οφέλη για όσους από εμάς τη χρησιμοποιούν τακτικά. Αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν και πολλά πιθανά προβλήματα, με τον εκφοβισμό μέσω του διαδικτύου να καταλαμβάνει την πρώτη θέση στη λίστα. Οι γονείς δεν μπορούν να ελέγξουν τα πάντα που εισέρχονται στο τεχνολογικό κόσμο του παιδιού τους, αλλά με το να είναι ανοιχτοί, διαθέσιμοι, ήρεμοι, και να συμμετέχουν στη ζωή του, το παιδί τους έχει τις καλύτερες πιθανότητες να παραμείνει ασφαλές και προστατευμένο.

Πηγή: http://www.empoweringparents.com/