fbpx

Όταν το παιδί πεθαίνει, παραμένουμε οικογένεια;

| 4 Ιανουαρίου 2017
ADVERTISEMENT

Δεν είναι τυχαίο που στην γλώσσα που χρησιμοποιούμε δεν υπάρχει καν λέξη που να ορίζει “τον γονιό που χάνει το παιδί του”. Το γεγονός αυτό είναι κάτι που εναντιώνεται στην φυσική ροή της ζωής, στο πως νιώθουμε ότι θα έπρεπε να είναι τα πράγματα “κανονικά”. Όταν οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με την απώλεια του παιδιού τους ξεκινάει μία πολύ δύσκολη, μπερδεμένη και επώδυνη περίοδος πένθους, που περνά από όλα τα γνωστά στάδια (άρνηση, θυμό, ενοχές, παζάρεμα, αποδοχή) και δεν είναι σίγουρο ότι μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί.

Μεγάλο ρόλο ενέχει στη διαδικασία αυτή ο τρόπος που το παιδί οδηγείται στο θάνατο, -δηλαδή αν είναι ένα γεγονός ξαφνικό, βίαιο και απότομο (όπως ένα τροχαίο) ή ένα γεγονός που έχει δώσει χρόνο στους γονείς να το προεργαστούν (όπως μία ασθένεια)- όπως επίσης και η ηλικία του παιδιού ή η ύπαρξη άλλων αδερφών.

Ο κάθε γονέας, όπως και ο κάθε άνθρωπος μπροστά σε κάτι τέτοιο, θα διαχειριστεί το πένθος με διαφορετικό τρόπο. Κάποιοι θα εκφράσουν την θλίψη, την απελπισία και όλα αυτά τα συναισθήματα πιο ανοιχτά και πιο εύκολα, ενώ άλλοι θα κρατήσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους μέσα τους, παίρνοντας μια πιο απόμακρη και συγκρατημένη στάση.


ADVERTISEMENT

Από τον θάνατο του παιδιού και μετά ξεκινά ένα μοναχικό και επίπονο ταξίδι για τον κάθε γονέα χωριστά αλλά και για τους δύο γονείς απέναντι στους υπόλοιπους ανθρώπους- την ευρύτερη οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο.

Ο γονιός από την φύση του ρόλου του, είναι υπεύθυνος για το μεγάλωμα, την ανάπτυξη και τη ζωή του παιδιού σίγουρα για τα πρώτα χρόνια. Επίσης, από την απόφαση του ζευγαριού να γίνει οικογένεια και να κάνει ένα παιδί μέχρι την γέννηση του παιδιού- και ίσως και για όλη τη ζωή του-  ξεκινάει μία περίοδος με όνειρα, προσδοκίες, φαντασιώσεις για τη ζωή του παιδιού και για την οικογένεια, μία περίοδος με προσπάθεια των γονιών να στέκονται στο κάθε βήμα του παιδιού, παρέχοντας όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες για το μεγάλωμα του.

Έτσι, με την απώλεια του παιδιού, τα συναισθήματα που κυριαρχούν είναι οι ενοχές και η ματαίωση. Είναι πιθανό οι γονείς μετά τον θάνατο του παιδιού να νιώθουν υπεύθυνοι γι αυτό ή “αποτυχημένοι” στα γονεϊκά τους καθήκοντα. Ο γονιός έχει να κάνει μία προσωπική δουλειά ώστε να καταφέρει να συγχωρέσει τον εαυτό του. Χρειάζεται να καταφέρει να δει ότι δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά ώστε να αποτραπεί το γεγονός.


ADVERTISEMENT

Ο θάνατος του παιδιού παίρνει κατά κάποιο τρόπο μαζί του και όλα τα όνειρα, τις προσδοκίες και τα θέλω των γονιών για την καινούρια ζωή. Σαν μαζί με το παιδί, να πεθαίνει και ο ρόλος του γονιού προς αυτό. Η δημιουργικότητα δίνει την θέση της στην θλίψη και την αίσθηση αποτυχίας. Εγκαθίσταται η διερώτηση τι έκανα λάθος, τι θα μπορούσα να κάνω αλλιώς.

Χωρίς το παιδί, δεν υπάρχει κανείς να επικαλεστεί το ρόλο αυτό, η λέξη μαμά ή μπαμπάς δεν ακούγεται πια- εκτός αν υπάρχουν και άλλα παιδιά. Είναι φυσιολογικό ο γονιός να αναρωτιέται, τι απομένει από τον ρόλο αυτόν, τι απομένει από τα όνειρα, από τη ζωή αυτή, από όσα έκανε το ζευγάρι να γίνει οικογένεια.

Στην πραγματικότητα, η οικογένεια είναι εκεί, η αίσθηση της παραμένει ακόμα κι αν οι γονείς δεν μπορούν να την πιάσουν. Όλα όσα δημιουργήσαν συνεχίζουν να υπάρχουν με ένα τρόπο, ακόμα κι αν είναι σαν αδιόρατοι κυματισμοί στις ζωές τους. Το παιδί συνεχίζει να ζει μέσα τους, στις αναμνήσεις τους, στα λόγια και τα συναισθήματά τους αλλά σε μία άλλη διάσταση πια, μη χειροπιαστή.

Είναι πολύ πιθανό μετά από μία τόσο βαριά και δύσκολη εμπειρία η οικογένεια να μην αντέξει. Το γεγονός είναι τόσο τραυματικό και χρειάζεται πολλή δουλειά, συνεργασία και προσπάθεια να χωρέσει στη ζωή που πολλά ζευγάρια δεν τα καταφέρνουν.

Το γεγονός ότι ο καθένας διαχειρίζεται και επεξεργάζεται διαφορετικά την απώλεια, μπορεί να φέρει συγκρούσεις και δυσκολία στην επικοινωνία. Ένας από τους δύο μπορεί να είναι έτοιμος να προχωρήσει πιο γρήγορα, ο άλλος μπορεί αυτό να το βιώνει ως προδοσία. Ταυτόχρονα ο περισσότερος χρόνος που ο ένας χρειάζεται μπορεί για τον άλλον να είναι πολύ επώδυνος.

Πολύ συχνά, η θλίψη μεταμορφώνεται σε άλλα συναισθήματα όπως οργή, θυμός ή ανταγωνισμός. Η προσπάθεια που ο καθένας κάνει να χωρέσει το γεγονός αυτό μέσα του, είναι πιθανό να περνάει μέσα από την αλληλοκατηγορία του ζευγαριού, για θέματα όπως το ποιός έφταιγε, ποιός ήταν καλύτερος γονιός, πιο στοργικός, πιο παρών ή ακόμα και το ποιός μένει πιο πιστός στη μνήμη του παιδιού.

Στο πένθος, είναι πολύ οικεία η αίσθηση ότι αν μείνουμε περισσότερο καιρό στα δύσκολα συναισθήματα, κρατάμε την μνήμα ζωντανή ή τον άνθρωπο που πέθανε πιο κοντά μας. Αυτό μπορεί εύκολα να μετατρέψει το πένθος σε χρόνιο και να εγκαταστήσει μία αίσθηση απελπισίας ή ότι η ζωή είναι αδύνατον να συνεχιστεί μετά από αυτό.

Η μοναξιά είναι μεγάλη, πολλές φορές φαντάζει αδύνατο να εκφραστεί ακόμα και στον άλλον γονέα που και αυτός την βιώνει με τον δικό του τρόπο. Και ταυτόχρονα με την ατομική μοναξιά, υπάρχει και η μοναξιά του ζευγαριού απέναντι στον περίγυρο. Πολύ λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να κατανοήσουν και να συνοδεύσουν αυτήν την τόσο δύσκολη περίοδο του ζευγαριού. Συχνά ο περιγύρος έχει προσδοκίες ή απαιτήσεις που τελικά πιέζουν περισσότερο το ζευγάρι.

Σε περίπτωση που η οικογένεια έχει κι άλλα παιδιά, τότε χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχει ακόμα ένα ή περισσότερα μέλη που πενθούν με τον δικό τους τρόπο από την δική τους θέση. Το άλλο παιδί πενθεί από τη θέση του αδερφού. Χάνει κάτι άλλο μέσα στο σύστημα, χάνει ένα στήριγμα, κάποιον που μαζί του ήταν ομάδα απέναντι στους γονείς, κάποιον που έβλεπε τα πράγματα από την ίδια οπτική γωνία. Με την θάνατο του, το παιδί που μένει πίσω, πενθεί την απώλεια και αγωνιά για τους γονείς οι οποίοι μπορεί να είναι αδύναμοι να σταθούν δίπλα του για ένα διάστημα. Η δυναμική αλλάζει και χρειάζεται χρόνος ώστε να γίνει η μετάβαση.

Είναι πολύ εύκολο, οι γονείς να μεταφέρουν ασυνείδητα και άθελα τους βάρος στο παιδί που μένει πίσω, ζητώντας του με ένα τρόπο να εκπληρώσει ή να ζήσει και τη ζωή του αδερφού του. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στα ασυνείδητα μηνύματα κυρίως των γονιών και εύκολα μπορεί να προσπαθήσουν να ανταποκριθούν σε τέτοιες προσδοκίες, κουβαλώντας ένα μεγάλο και πολύ μοναχικό βάρος.

Το σύστημα χρειάζεται να δουλέψει ώστε να βρει μία καινούρια ισορροπία και να μάθει να εκφράζει τα συναισθήματα και τις σκέψεις, σε μία ανοιχτή επικοινωνία. Είναι δύσκολη δουλειά και συχνά δεν είναι εύκολο να την κάνουμε μόνοι. Είναι σημαντικό να μπορούμε να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς, που μπορούν να μας καθοδηγήσουν, και να μας μάθουν να αναγνωρίζουμε τα δύσκολα αυτά συναισθήματα και να τα εκφράζουμε αναλαμβάνοντας τα.

Η ζωή έχει πάντα δύναμη προς τα μπροστά, σαν τα νερά ενός ποταμού. Συχνά σκοντάφτουμε σε εμπόδια, περνάμε από βάλτους, μεγάλα βάθη ή δίνες όμως μπορούμε αργά ή γρήγορα να ξαναβρούμε τον δρόμο μας προς την θάλασσα.

Ηλιάννα Πεσσάρη
Ψυχολόγος- Ψυχοδραματίστρια
Αλκμαιωνίδων 6, Καισαριανή, πλησίον μετρό Ευαγγελισμός
Τηλέφωνο: 2155159120
Κινητό: 6938165911
Website: http://www.prosopikianaptixi.gr/
Blog: http://iliannasol.blogspot.gr/

Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ