Όταν οι γονείς μαλώνουν μέσω των παιδιών

Ένα από τα πιο συνηθισμένα θέματα που έχω δει στην οικογενειακή θεραπεία είναι το πως γονείς που έχουν καλές προθέσεις, συνήθως καταλήγουν να μαλώνουν μέσα από τα παιδιά τους.

Πρέπει πρώτα να σημειώσω ότι αυτό συμβαίνει με “καλούς ανθρώπους”, που έχουν, τουλάχιστον φαινομενικά, ένα “καλό” γάμο. Πολλές φορές οι γονείς αυτοί δεν καταλαβαίνουν ότι κάνουν κάτι τέτοιο. Συνήθως συμβαίνει ασυνείδητα. Μια ένδειξη για μια τέτοια κατάσταση είναι ότι το παιδί έχει αρχίσει να έχει “προβλήματα συμπεριφοράς”. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι περιπτώσεις όπου συμπεραίνεται ότι το παιδί έχει το πρόβλημα και όχι οι γονείς.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Συνήθως αντικατοπτρίζει το αδιέξοδο στο οποίο έχουν φτάσει οι γονείς επειδή δεν μπορούν πλέον να επιλύσουν τα θέματα που τους οδηγούν σε σύγκρουση. Ο γάμος, στο κάτω-κάτω, δεν είναι κάτι απλό. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για μια βιώσιμη και καλή σχέση είναι η δυνατότητα των συζύγων να κοιτάξουν τον εαυτό τους, να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, να έρθουν αντιμέτωποι με απροσδόκητες αλήθειες για τον εαυτό τους και να αλλάξουν. Αυτό είναι απαραίτητο για να ωριμάσει σωστά το ζευγάρι. Κάποιες φορές, εξαιτίας της υπερηφάνειας ενός από τους δυο συζύγους, της πικρίας ή άλλων παραγόντων, ο γάμος καταλήγει να παραλύσει – πράγμα που μπορεί εύκολα να προξενήσει προβλήματα στα παιδιά.

Μια πρόσφατη περίπτωση που είχα να αντιμετωπίσω δείχνει πως ακριβώς μπορεί κάτι τέτοιο να συμβεί.

Ο Φώτης και η Μίνα, ήταν παντρεμένοι για σχεδόν 15 χρόνια. Είχαν δυο παιδιά, μια κόρη 13 ετών και ένα γιο 11 ετών. Ο Φώτης, ήταν ένας αξιοσέβαστος διευθυντής σε μια τεχνική εταιρία και φαινομενικά ένας “καλός άντρας”: Όλοι τον αγαπούσαν, ήταν ένας άνθρωπος στον οποίο όλοι στρέφονταν για βοήθεια. Όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος, δεν του άρεσαν οι συγκρούσεις. Η γυναίκα του, η Μίνα, είχε μεταναστεύσει από την Ιταλία 20 χρόνια πριν και δούλευε part-time ως μεταφράστρια. Η κύρια ασχολία της ήταν η ανατροφή των παιδιών.

Οι δυο τους είχαν έρθει να με δουν επειδή η Μίνα είχε έντονες συγκρούσεις με την κόρη τους και της φαινόταν ότι συνήθως η κόρη τους νικούσε σε αυτές τις αναμετρήσεις τους. Ήταν έξαλλη.

Ήταν εμφανές ότι η οικογένεια αυτή, βρισκόταν σε αδιέξοδο. Η μαμά φερόταν στην κόρη της λες και ήταν αντίπαλος της, αντιδρούσε στα πάντα επιθετικά, λες και όλα ήταν μια μάχη. Η κόρη της συμπεριφερόταν με αγένεια, την κορόιδευε και την μείωνε. Κατά βάθος όμως η κόρη της, ήθελε την αγάπη της μητέρας της αλλά η Μίνα δεν μπορούσε να “ενδώσει” όσο η κόρη της, της συμπεριφερόταν με αγένεια. Η Μίνα είχε μεγαλώσει σε ένα σπίτι με παραδοσιακές αξίες, όπου τα παιδιά έδειχναν σεβασμό στους γονείς τους ότι και να συνέβαινε.

Η κόρη της Μίνας και του Φώτη, μου μίλησε ανοικτά για το πως έβλεπε τον γάμο των γονιών της. Το καλό με το να συμμετέχουν και τα παιδιά στην συνεδρία είναι ότι έχουν παρατηρήσει πολύ προσεκτικά τη δυναμική της σχέσης των γονιών τους και μπορούν να μιλήσουν για αυτή. Μου περιέγραψε την συμπεριφορά των γονιών της κατά τη διάρκεια των καβγάδων, το πώς η μητέρα της έκανε λεκτικές επιθέσεις στον πατέρα της που όμως δεν αντιδρούσε, διότι δεν ήθελε να τσακωθεί. Από τα λόγια της φαινόταν ότι ήθελε οι γονείς της να τα βρουν. Πιστεύω ότι προσπαθούσε, με τον τρόπο της, να δείξει στον μπαμπά της πως να τσακωθεί.

Ο Φώτης έβλεπε τον εαυτό του σαν διαιτητή μεταξύ της γυναίκας και της κόρης του. Η αλήθεια όμως ήταν ότι συνήθως έπαιρνε το μέρος της κόρης του. Το έκανε έμμεσα, επειδή δεν μάλωνε την κόρη του για την αγενή συμπεριφορά της και άμεσα επειδή κατέκρινε την γυναίκα του για την συμπεριφορά της απέναντι στην κόρη τους.

Αυτό άρχισε να δημιουργεί εντάσεις και μεταξύ των συζύγων. Μια μέρα, κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η Μίνα συνειδητοποίησε ότι αρκετό από τον θυμό που έβγαζε στην κόρη της ήταν στην πραγματικότητα θυμός που αισθανόταν για τον σύζυγο της.

Το ζευγάρι, άρχισε λοιπόν να αναλύει τα θέματα και τις εντάσεις που υπήρχαν. Ο Φώτης θεωρούσε ότι η γυναίκα του ήταν πολύ αυστηρή σαν γονιός και πίστευε ότι έπρεπε εκείνος να είναι πιο διαλλακτικός. Αυτό όμως που τον ενοχλούσε περισσότερο ήταν ότι αντιλαμβανόταν πως η γυναίκα του ήταν αμετακίνητη, ότι δεν ήταν πρόθυμη να συμβιβαστεί. Και κάποια προβλήματα που είχαν με τα πεθερικά, απλά προσέθεταν στην όλη ένταση.

Η Μίνα από την άλλη, πίστευε ότι ο Φώτης δεν εκπλήρωνε αρκετά καλά τον ρόλο του ως γονιός, καθώς απέφευγε τις συγκρούσεις με τα παιδιά, όπως έκανε και με την ίδια. Αυτό την ενοχλούσε πολύ. Δεν τσακωνόταν μαζί της ακόμα και όταν έπρεπε, πράγμα που την έκανε να νιώθει ότι δεν νοιαζόταν και ότι την αγνοούσε. Ως συνήθως και οι δυο πλευρές είχαν ένα δίκιο. Η κρίση με την κόρη τους ήταν αφορμή για να εξερευνήσουν αυτά τα προβλήματα. Και οι δυο αυτοί άνθρωποι έδειξαν κουράγιο επειδή ήταν πρόθυμοι να κοιτάξουν τον εαυτό τους και την σχέση τους με ειλικρίνεια.

Το να βγουν στην επιφάνεια αυτά τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που είχαν μείνει κρυμμένες για χρόνια – ή που είχαν αγνοηθεί – επέτρεψε στο ζευγάρι να ξεκλειδώσει αυτά τα καταστρεπτικά μοτίβα. Έτσι άρχισε η θεραπευτική διαδικασία. Και συνεχίζει. Κάποιες φορές υπάρχουν εμπόδια και προκλήσεις για το ζευγάρι αλλά με επιμονή και υπομονή θα καταφέρουν να τα ξεπεράσουν.

Και ενώ η κάθε οικογένεια έχει τη δική της ξεχωριστή ιστορία, υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι κοινά σε όλες. Ένα πράγμα που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι τα παιδιά είναι μικροί γιατροί. Παρατηρούν στενά τους ενήλικες στη ζωή τους, νιώθουν τον πόνο και την αναστάτωση τους (ακόμα και όταν οι ενήλικες δεν τα εκφράζουν) και προσπαθούν να βοηθήσουν. Τα παιδιά, με την μαγική τους σκέψη, φαίνεται να πιστεύουν στην δύναμή τους να αλλάξουν τα πράγματα και σύμφωνα με την εμπειρία μου, παίρνουν πολύ σοβαρά αυτή τους την ευθύνη. Φυσικά, επειδή δεν έχουν τα προσόντα για να το κάνουν αυτό, οι προσπάθειες τους συνήθως έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Ωστόσο, όταν οι γονείς λαμβάνουν υπόψιν την κραυγή τους για βοήθεια, είναι μια καλή αρχή!

Πηγή: http://www.huffingtonpost.com/