Όταν η μονογονεϊκή οικογένεια, γίνεται μικτή

Μια μονογονεϊκή οικογένεια,  από όπου και αν προέρχεται, αποτελεί μια δύσκολη και απαιτητική πραγματικότητα, αφού αλλάζουν ολοκληρωτικά οι ισορροπίες της οικογένειας και ο γονέας έρχεται αντιμέτωπος με την πρόκληση μιας νέας ζωής. Τα παιδιά αποτελούν ένα μεγάλο και ουσιαστικό, αν όχι το ουσιαστικότερο, κομμάτι της οικογένειας και η ευτυχία, αλλά και η ψυχική τους ασφάλεια και ανάπτυξη παίζουν πλέον τον πιο σημαντικό ρόλο για κάθε γονέα. Έτσι ο μονογονέας, πλέον, αφιερώνει όλο του το «είναι» στα παιδιά του και τις ανάγκες τους και, τον πρώτο καιρό τουλάχιστον, δεν μπορεί να αφιερωθεί στην προσωπική του ζωή και ευτυχία.

Πολλές φορές, όμως, καθώς η νέα μορφή οικογένειας βρίσκει τους ρυθμούς της και προσαρμόζεται στα δεδομένα της καθημερινής ζωής, ένας μονογονέας μπορεί να γνωρίσει ξανά την ευτυχία στα μάτια ενός νέου/μιας νέας συντρόφου. Αυτή η νέα σχέση πολλές φορές επισφραγίζεται και με την απόφαση ενός γάμου και τη δημιουργία μιας νέας οικογένειας. Αυτό το χαρούμενο γεγονός μπορεί να διαταράξει τις καθεστηκυίες σχέσεις της οικογένειας, καθώς ο νέος/η νέα σύντροφος ουσιαστικά στα μάτια των παιδιών φαίνεται πως εισβάλλει στη σχέση τους με το γονέα τους, κι όχι μόνο παίρνει μερίδιο από το ενδιαφέρον του, αλλά αποκλείει πλέον ολοκληρωτικά και το ενδεχόμενο μιας επανασύνδεσης με τον άλλο τους γονέα, σε περίπτωση που έχει προϋπάρξει διαζύγιο, ελπίδα που, όπως γνωρίζουμε, ελλοχεύει στο μυαλό των περισσότερων παιδιών. Τότε, δημιουργούνται συγκρούσεις ανάμεσα στα παιδιά και τον γονέα, ενώ ο νέος/η νέα σύντροφος συχνά αντιμετωπίζεται με επιθετικότητα και καθίσταται με κάθε τρόπο εμφανής η επιθυμία των παιδιών να απομακρυνθεί από τη ζωή τους.

Είναι πολύ σημαντικό ο γονέας να ξεκαθαρίσει στα παιδιά του πως η προσωπική του ζωή σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει το ρόλο του ως γονέα, αφού η αγάπη του και το ενδιαφέρον του θα είναι πάντα δεδομένα. Είναι απαραίτητο για τα παιδιά να νιώσουν τη διαβεβαίωση ότι δεν πρόκειται να παραγκωνιστούν μέσα στη νέα οικογένεια που πρόκειται να δημιουργηθεί και πως η αγάπη του γονέα τους για εκείνα είναι αμετάκλητη και αδιαμφισβήτητη. Επίσης, ο νέος/η νέα σύντροφος καλό θα ήταν να δείξει υπομονή σε τυχόν επιθετικότητα εκ μέρους των παιδιών και να τα προσεγγίσει διακριτικά και σταδιακά, για να μπορέσουν και εκείνα να συνηθίσουν και να δεχτούν την ύπαρξή του/της. Πολύ σημαντικό ρόλο, βέβαια, διαδραματίζει και ο ρόλος του άλλου γονέα, όταν εκείνος υπάρχει,  απέναντι στη νέα σχέση του πρώην συντρόφου του. Είναι απαραίτητο να υπάρχει επικοινωνία και συνεννόηση μεταξύ των δύο πρώην συζύγων και να λειτουργήσουν ομαδικά, ούτως ώστε να μπορέσουν τα παιδιά να δεχτούν την πραγματικότητα που συνεχώς αλλάζει. Το ιδανικό θα ήταν οι δύο γονείς να μιλήσουν από κοινού στα παιδιά τους και να τους εξηγήσουν ότι ακριβώς επειδή δεν είναι πλέον ζευγάρι, είναι φυσιολογικό να θέλουν να ξαναφτιάξουν την προσωπική τους ζωή, αλλά αυτό πρέπει να διαχωρίζεται από τον ρόλο τους ως γονείς, ένα ρόλο για τον οποίο θα είναι πάντα ενωμένοι.

Στην περίπτωση που ο άλλος γονέας έχει φύγει από τη ζωή, ο μονογονέας που μεγαλώνει μόνος του τα παιδιά του έχει άλλες προκλήσεις να διαχειριστεί. Τα παιδιά τείνουν να εξιδανικεύουν τον γονέα που έχει πεθάνει και το ενδεχόμενο του να δεχτούν κάποιον άλλο στη θέση του τους προκαλεί θυμό, αλλά και ενοχές. Ο γονέας σε αυτή την περίπτωση μπορεί να καταστήσει σαφές στα παιδιά ότι ο γονέας που έχει φύγει από τη ζωή δεν αντικαθίσταται σε καμία περίπτωση από το νέο πρόσωπο που μπαίνει στην οικογένειά τους και πως θα είναι πάντα  ο γονέας τους ακόμα κι αν δεν είναι κοντά τους.

Τα πράγματα γίνονται λίγο πιο δύσκολα όταν η νέος γάμος περιλαμβάνει και το γεγονός μιας εγκυμοσύνης. Η προσμονή ενός νέου παιδιού αναστατώνει τα παιδιά, τα κάνει να φοβούνται ότι θα παραμεληθούν ή ακόμα κι ότι θα χάσουν για πάντα την αγάπη του γονέα τους. Αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και πολλές φορές οι αντιδράσεις ζήλιας είναι αναμενόμενες και, ως ένα σημείο, φυσιολογικές. Απαιτείται υπομονή, κατανόηση και επένδυση χρόνου από την πλευρά του γονέα προκειμένου να νιώσουν τα παιδιά την ασφάλεια της αγάπης και του ενδιαφέροντός του. Όταν το νέο μέλος γεννηθεί μπορεί το ζευγάρι να εντάξει τα παιδιά από τον προηγούμενο γάμο στην διαπαιδαγώγηση και στο μεγάλωμα του νέου μέλους, επιβεβαιώνοντας εμπράκτως με αυτόν τον τρόπο ότι αποτελούν όλοι μαζί μια νέα οικογένεια στα οποία κι εκείνα παίζουν κεντρικό ρόλο. Επίσης, θα ήταν ωφέλιμο, ειδικά τον πρώτο καιρό, ο γονέας να εξασφαλίζει χρόνο για αποκλειστικές δραστηριότητες με τα παιδιά του για να είναι πιο ομαλή για εκείνα η μετάβαση στη νέα τους ζωή.

Σίγουρα κάθε είδους αλλαγή, ακόμα κι αν αυτή είναι ευχάριστη, προκαλεί αναστάτωση και αναταραχή στους κόλπους μιας οικογένειας, αλλά είναι απαραίτητο να θυμόμαστε πως όλες οι αλλαγές μπορούν να εξελιχθούν ομαλά, αρκεί να υπάρχει επικοινωνία και αλληλοκατανόηση ανάμεσα στους γονείς, τα παιδιά και τους νέους συντρόφους τους.

Ιουλία Κατσαΐτη
Ψυχολόγος
Τηλέφωνο:6973 042957
E-mail:iouliaka@yahoo.gr