Οι κρίσεις πανικού στο πένθος και στο διαζύγιο

Η απώλεια του άλλου, καθώς και της μέχρι τώρα ζωής δε διαφέρει πολύ από την πραγματική απώλεια κάποιου προσώπου που έφυγε από τη ζωή. Έτσι και στο διαζύγιο όπως και στο θάνατο, ακολουθεί μια μορφή πένθους.

Παίρνοντας κάποιος διαζύγιο ή χάνοντας τον/ την σύντροφο του έχει να αντιμετωπίσει πλήθος ζητημάτων όπως το να αντιμετωπίσει τα συναισθήματα των παιδιών, να αναλάβει αποκλειστικά πλέον την ανατροφή τους, να ενημερώσει τον περίγυρο (όπως γονείς όπου έχει να αντιμετωπίσει τα συναισθήματα τους), να αλλάξει πιθανά σπίτι, να χειριστεί περιουσιακά στοιχεία (είτε μοίρασμα σε περίπτωση διαζυγίου είτε διαδικαστικά ζητήματα σε περίπτωση θανάτου) και να καταφέρει να συνεχίσει τη δουλειά του χωρίς προβλήματα.

Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε πλήθος φυσικών και σωματικών προβλημάτων. Και ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα συνιστά η κρίση πανικού. Η κρίση πανικού δεν «απευθύνεται» μόνο στο/στη σύζυγο που αναλαμβάνει το μεγάλο ρόλο της ανατροφής αλλά και στα παιδιά. Έτσι λοιπόν και κάποιο παιδί μπορεί να βιώσει μια μορφή κρίσεων πανικού μετά την απώλεια. Αν και οι πραγματικές κρίσεις δεν αφορούν συνήθως παιδιά, συναισθηματική φόρτιση σε μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά, τα οδηγεί σε πλήθος προβλημάτων.

Μια κρίση πανικού ορίζεται από τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Αίσθημα παλμών, ή ταχυκαρδία
• Εφίδρωση
• Τρόμος
• Αναπνευστικά προβλήματα, όπως δύσπνοια
• Αίσθημα πνιγμού
• Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
• Κοιλιακή δυσφορία, στομαχική διαταραχή ή ναυτία
• Αίσθημα λιποθυμίας, ζάλη, ή αστάθεια
• Αίσθημα εξωπραγματικό ή αποσπάται από τον εαυτό σας
• Φόβος απώλειας του ελέγχου
• Φόβος θανάτου
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια, τα πόδια ή άλλα μέρη του σώματος
• Ρίγη ή εξάψεις

Που οφείλεται η κρίση πανικού;

Η απώλεια κάποιου οδηγεί στη θλίψη η οποία περνάει από 5 στάδια (Elisabeth Kübler-Ross, 1969),

• άρνηση
• θυμός
• διαπραγμάτευση
• κατάθλιψη
• αποδοχή

Δεν περνάει κάθε άτομο αυτά τα στάδια, ούτε με την ίδια σειρά ούτε με την ίδια ένταση και διάρκεια. Για το καθένα τα στάδια που ακολουθούν την απώλεια διαφέρουν. Ωστόσο πολλές φορές, δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να περάσει κανένα από τα παραπάνω στάδια με αποτέλεσμα την εμφάνιση σε μερικούς των κρίσεων πανικού. Όταν αποφεύγουμε να ζήσουμε το πένθος και τη θλίψη μιας απώλειας, δημιουργούμε κάποιου είδους συναισθηματική αναταραχή. Το μυαλό μας δεν είναι σίγουρο πως πρέπει πλέον να αντιδράσει κι έτσι αντιδρά με φόβο. Για αυτούς που θα ζήσουν τις κρίσεις πανικού, δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος ούτε διάρκεια. Για τον καθένα διαφέρει.

Επιπλέον, δεν είναι όλοι επιρρεπείς στο να ζήσουν κρίσεις πανικού. Η επιστήμη δεν έχει ανακαλύψει ακόμη πως πυροδοτούνται οι κρίσεις, αλλά υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ότι το στρες που εμφανίζεται νωρίς στη ζωή κάποιου, τον κάνει πιο επιρρεπή.

Οφείλουμε λοιπόν να ζήσουμε τον πόνο και τη θλίψη που ακολουθεί μια απώλεια για να μπορέσουμε να οδηγηθούμε στο επόμενο στάδιο που είναι η αρχή μίας νέας διαφορετικής ζωής. Οφείλουμε να δεχτούμε τη νέα κατάσταση, να την επεξεργαστούμε, να ζήσουμε και να διαχειριστούμε τα συναισθήματα μας, να δεχτούμε βοήθεια (είτε φίλων και συγγενών είτε επαγγελματική αν θεωρηθεί απαραίτητο), να βάλουμε στη σειρά πρακτικά ζητήματα (όπως οικονομικά) και κυρίως να θέσουμε στόχους για το μέλλον.

Η απώλεια είναι σίγουρα μία επώδυνη κατάσταση και ως τέτοια οφείλουμε να τη ζήσουμε. Ζώντας τον πόνο και τη θλίψη και αντιμετωπίζοντας όλα τα ζητήματα που προκύπτουν, οφείλουμε να πούμε στον εαυτό μας ότι σήμερα είναι η πρώτη μέρα του υπολοίπου της ζωής μας, μιας ζωής που εμείς θα καθορίσουμε!

Γιούλη Μπαλίκου
Υποψήφια Διδάκτωρ Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Email: psychologiapaidiou@gmail.com
Web: http://psychologiapaidiou.blogspot.gr/