Κι αν ξαναχωρίσω;

Πολλοί άνθρωποι που έχουν βιώσει έναν χωρισμό, νιώθουν μεγάλη επιφύλαξη στο ξεκίνημα μιας άλλης σχέσης. Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχει ένα παιδί ή παιδιά από αυτή τη σχέση, ή όταν ο χωρισμός ήταν «δύσκολος». Συναισθήματα όπως άγχος, στρες, αγωνία, θυμός κλπ είναι παρόντα και επηρεάζουν τη συμπεριφορά του γονέα. Σε τέτοιες περιπτώσεις η διαδικασία του χωρισμού μπορεί να ήταν πολύ επίπονη και το βίωμα έως και τραυματικό. Χιλιάδες σκέψεις κατακλύζουν το μυαλό της μαμάς ή του μπαμπά και η αμφιβολία για το «επόμενο βήμα» γίνεται πολύ έντονη.

Αξίζει εδώ να αναγνωρίσουμε δύο πτυχές του θέματος. Η μία έχει να κάνει με το παρελθόν και τη διαχείρισή του και η άλλη με το μέλλον και επίσης με τη στάση που θα επιλέξουμε να εφαρμόσουμε. Ας δούμε με τη σειρά όμως, τα δύο αυτά στοιχεία που μόλις υποδείξαμε.

Είναι διευκολυντικό να γνωρίζουμε πως είμαστε «καλά» και έτοιμοι για οποιοδήποτε «επόμενο βήμα», όταν ο απόηχος της προηγούμενης σχέσης δεν μας επηρεάζει πια. Τι σημαίνει αυτό; Ένας χωρισμός έχει να κάνει με μία μη αναστρέψιμη αλλαγή, μία απώλεια.  Ένα διαζύγιο είναι τεράστια αλλαγή, όχι μόνο της προσωπικής, αλλά και όλης της ύπαρξής μας. Αξίζει να θυμόμαστε πως το πένθος δεν έχει να κάνει με την απώλεια μόνο φυσικών προσώπων, αλλά και με την απώλεια μίας κατάστασης που ζούσαμε, μίας γειτονιάς για παράδειγμα, ενός μέρους από τη ζωή μας, της ψυχής μας, ή μίας πραγματικότητας και καθημερινότητας που έχει χαθεί ή μετουσιωθεί ανεπιστρεπτί. Και κάτι που κάνουμε συχνά είναι να παραγνωρίζουμε τα συναισθήματα του πένθους που αναδύονται από μία τέτοια κατάσταση.

Αναφέρουμε ενδεικτικά πως έχουν αναγνωριστεί στο επιστημονικό πεδίο πέντε συναισθηματικές καταστάσεις, γνωστές και ως στάδια του πένθους: άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Θεωρείται, βέβαια, πως κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μοναδικό μονοπάτι που πενθεί, που σημαίνει πως δεν περνάνε όλοι από τα στάδια αυτά ή δεν τα περνάνε όλοι με τη συγκεκριμένη σειρά. Και φυσικά κάθε άνθρωπος επεξεργάζεται αυτές τις πολύ «ευαίσθητες» διαδικασίες με τον δικό του μοναδικό τρόπο και ρυθμό, κάθε στιγμή. 

Δεν χρειάζεται, με άλλα λόγια, να βιαζόμαστε να ξεπεράσουμε το πένθος από έναν χωρισμό, πριν να είμαστε έτοιμοι, επειδή μας το λέει η «κολλητή» μας ή επειδή νιώθουμε τύψεις ή ενοχές που έχει διαρκέσει «τόσο» ή επειδή δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε μπροστά στα παιδιά μας. Δεν υπάρχει, με άλλα λόγια, ένας διακόπτης εντός μας, που να μας κάνει να μην πονάμε, για παράδειγμα, να μην είμαστε θυμωμένοι ή να αποδεχόμαστε την κάθε νέα πραγματικότητα άμεσα και με μηδενική δυσκολία. Όλη αυτή η εμπειρία ωστόσο, εάν μπορέσουμε και τη διαχειριστούμε με δημιουργικό τρόπο θα «μας κάνει» πιο πλούσιους σε ψυχικά εφόδια και χαρίσματα.

Το δεύτερο στοιχείο που διακρίνουμε και αναγνωρίζουμε ως σημαντική πηγή πληροφοριών για εμάς τους ίδιους είναι το ρίσκο που ενυπάρχει μπροστά σε μια απόφαση για μελλοντική σχέση, όντας μονογονέας. Πιο συγκεκριμένα, η επιφυλακτικότητα που μπορεί να νιώθει  ένας μονογονέας μπροστά σε μια καινούρια αρχή, ακουμπάει στο συναίσθημα του φόβου. Φόβος μήπως ξαναβιώσει παρόμοια δυσάρεστη κατάσταση, αλλά και φόβος για το άγνωστο. Μαθαίνουμε όμως να προφυλάσσουμε τον εαυτό μας από δυσάρεστες καταστάσεις, σιγά- σιγά, εφόσον το θέλουμε και με τον καιρό. Επίσης, πολλές φορές  ο φόβος έχει να κάνει με την ανασφάλεια, που προκύπτει ως ακολουθία μέσα μας, αναφορικά με τις αποφάσεις και επιλογές μας. Τι σημαίνει αυτό;

Μπροστά σε μια καθοριστική απόφαση για τη ζωή και την εξέλιξή μας ίσως νιώθουμε μία ενδοψυχική πίεση, στρες και άγχος ή και νευρικότητα. Καμιά φορά επίσης, συμβαίνει να σωματοποιούνται αυτά τα συναισθήματα. Πολλοί άνθρωποι για παράδειγμα νιώθουν έναν «κόμπο στο στομάχι» ή εκδηλώνεται έντονη ημικρανία ή ακόμα υπάρχει ένα «πλάκωμα στο στήθος». Στην περίπτωση ενός μονογονέα μάλιστα, που προσπαθεί να προχωρήσει στην προσωπική του ζωή και να «αλλάξει σελίδα», όπως χαρακτηριστικά λέει ο λαός, τέτοια συναισθήματα φόβου και άγχους είναι πολύ χαρακτηριστικά. Αξίζει λοιπόν, να έχουμε όλοι κατά νου πως απόφαση που θα εγγυάται 100% επιτυχή έκβαση δεν υπάρχει. Όλοι κάνουν και κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε σε κάθε δεδομένη στιγμή στη ζωή μας, υπό συγκεκριμένες συνθήκες. «Λάθη» θα κάνουμε πάντα. Όμως ας μαθαίνουμε από αυτές τις εμπειρίες. Εάν επιλέξουμε να αποτελέσουν οι προηγούμενες εμπειρίες εφαλτήριο για την αυτογνωσία μας, αντί για αφορμή προς την καταδίκη ή την υποτίμησή μας, επιλέγουμε με κάποιον τρόπο μια πιο ώριμη διαχείριση του εαυτού μας. Και κάθε επιλογή στάσης προς τον εαυτό μας έχει και τις αντίστοιχες συνέπειες. Εμείς πρώτοι θα αγαπήσουμε και θα εκτιμήσουμε τον εαυτό μας και έπειτα θα αναζητήσουμε την ίδια μεταχείριση και από άλλον και άλλους.

Εξάλλου, κάθε φορά που παίρνουμε μία απόφαση, επηρεαζόμαστε από πάρα πολλά ερεθίσματα και μάλιστα, από πολλά περισσότερα από όσα μπορούμε να αντιληφθούμε. Ερεθίσματα συμβαίνουν μέσα μας, εντός μας, αλλά και έξω από εμάς. Για παράδειγμα μας επηρεάζει συνειδητά ή ασυνείδητα η σχέση μας με τον χρόνο, τον τόπο που βρισκόμαστε, η σχέση μας με την ηλικία μας, με την αυτοεικόνα μας, τις κοινωνικοπολιτικές-οικονομικές και άλλες ζυμώσεις που τυχόν λαμβάνουν χώρα τριγύρω μας κλπ. Ας έχουμε υπόψιν μας λοιπόν, πως δεν μπορούμε να μαντέψουμε ή να προδιαγράψουμε την πορεία της σχέσης με κάθε νέο πρόσωπο που μπαίνει στη ζωή μας. Οι αποφάσεις μας αξίζουν να γίνουν με άξονα το «εδώ και τώρα» των συναισθηματικών αναγκών μας, των αντοχών, των πιο προσωπικών μας επιθυμιών, των επιδιώξεών μας κλπ. Έτσι επιλέγουμε και δίνουμε προτεραιότητες. Και αυτό είναι το ανθρωπίνως δυνατό.

Όταν αποδεχτούμε τις δυνατότητες και τα όριά μας, τότε νιώθουμε σίγουροι και ασφαλείς με τον εαυτό μας. Και βέβαια δεν υποστηρίζουμε πως κάτι τέτοιο είναι εύκολο, αυτή η αποδοχή όμως, αξίζει κάθε προσπάθειά μας προς την ικανοποίηση και πραγμάτωση βαθύτερων αποχρώσεων του «είναι» μας.

Σπυριδούλα Σταμπολάκη
Ψυχολόγος
Πάροδος Αριστοτέλους, Κουνουπιδιανά
Κρήτη
Κινητό: 6997068640
Email: stampolaki@yahoo.gr