Αυτή είναι η πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου που διέταξε την άσκηση επιμέλειας και από τους δύο γονείς

Κατά το άρθρο 1518 ΑΚ «Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη την μόρφωση και την εκπαίδευση του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του». Η επιμέλεια λοιπόν του ανηλίκου τέκνου αποτελεί κομμάτι της γονικής μέριμνας η οποία περιλαμβάνει την επιμέλεια, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του ανηλίκου.

Σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο (αρθ. 1513 παρ. 1 και 1514 Α.Κ.) σε περίπτωση διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή διακοπής της συμβίωσης, το Δικαστήριο δύναται να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας σε έναν εκ των γονέων και στους δύο από κοινού ή να την κατανείμει λειτουργικά ή χρονικά μεταξύ τους.

Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξ αιτίας του φύλλου, της φυλής, της γλώσσας,…της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετικά με την γονική μέριμνα, εφ’ όσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντα του».

Η αρχή της ισότητας και της ισονομίας των φύλων τυγχάνει και συνταγματικά διασφαλισμένη από τα άρθρα 4 παρ.1,2 (ισονομία των φύλων) και 5 παρ.1 (ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας).

Παρότι η Νομική θεωρία και οι σύγχρονες παιδοψυχιατρικές απόψεις υπαγορεύουν πως οι γονείς, ιδίως μετά το στάδιο της νηπιακής ηλικίας θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ισότιμα κάτι τέτοιο δεν έχει υιοθετηθεί από τα Δικαστήρια της χώρας. Ιδίως σε επίπεδο πρωτοβάθμιων Δικαστηρίων (όπου οι υποθέσεις κρίνονται αρχικώς) αλλά και Ασφαλιστικών μέτρων (Προσωρινή Δικαστική Προστασία) τα ποσοστά της επιδίκασης της επιμέλειας των ανηλίκων υπέρ “της μητέρας” είναι ομολογουμένως συντριπτικά.

Από την άλλη η ύπαρξη πλέον Νομολογίας που δικαιώνει τον πατέρα και τον αποκαθιστά στην αυτονόητη θέση του ως ισότιμο άτομο και γονέα δίνει την δυνατότητα σε πατέρες που επιθυμούν ουσιαστικά να διεκδικήσουν την όχι μόνο ψυχική αλλά και φυσική κοντινότητα στα τέκνα τους να το πράξουν. Κύριος γνώμωνας φυσικά σε κάθε απόφαση θα πρέπει να είναι το απόλυτο συμφέρον του τέκνου και όχι αυτό του γονέα.

Φαίνεται ότι τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν αρχίζει να εξετάζουν πλέον και μια νέα προσέγγιση στο θέμα της επιμέλειας των τέκνων. Αντί λοιπόν της παραχώρησης της άσκησης της επιμέλειας στην μητέρα ή στον πατέρα αποκλειστικά, ο Δικαστής μπορεί να επιλέξει να διατάξει την ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΝ ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ/ΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΤΕΚΝΩΝ του διαζευγμένου ή εν διαστάσει ζεύγους.

Πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου της Αθήνας που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβρη του 2017 διέταξε την κατανομή χρονικά της άσκησης της επιμέλειας μεταξύ των γονέων ως έξης: «…κατά τους μήνες που λήγουν σε ζυγό αριθμό θα ασκεί την επιμέλεια ο αιτών πατέρας και κατά τους μήνες που θα λήγουν σε μονό αριθμό η καθ’ ής μητέρα του».

Παρατίθεται απόσπασμα από την απόφαση:

«Επιφυλάξεις διατυπώθηκαν από την Ελληνική θεωρία ως προς τη σκοπιμότητα αυτής της ρύθμισης καθόσον η παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής θεωρείται ότι δημιουργεί στο τέκνο έλλειψη σταθερότητας και ανασφάλειας, που αναστατώνουν και απορυθμίζουν τη ζωή του παιδιού. Επιπλέον προβλέπεται ότι θα δημιουργηθούν συνεχείς εντάσεις και τριβές μεταξύ των γονέων, καθόσον η εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί μια πραγματική συνεργασία μεταξύ τους στις επιλογές και στη διαχείριση του ανηλίκου κατά τρόπο παραγωγικό… Στο Διεθνή χώρο υποστηρίζεται σθεναρά ότι με την εναλλασσόμενη κατοικία κατοχυρώνεται μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στους γονείς, στη φροντίδα και ανατροφή των τέκνων προσφέροντας στον ανήλικο τη δυνατότητα να διαβιεί στην καθημερινή του ζωή τόσο με τον πατέρα όσο και με την μητέρα. Το παιδί έχει δύο λειτουργικά σπίτια, την πατρική και μητρική του κατοικία. Ενθαρρύνεται έτσι η ισόρροπη επαφή του παιδιού και με τους δύο γονείς. Επιπλέον σημειώνεται ότι η κοινωνία έχει αλλάξει, η γυναίκα λόγω της επαγγελματικής της απασχόλησης βρίσκεται πλέον σε δυσκολία να φροντίσει μόνη της τα τέκνα ενώ η σχέση των πατέρων με τα τέκνα τους δεν είναι η ίδια με αυτή που επικρατούσε παλαιότερα. Επιπλέον έχει παρατηρηθεί ότι δύο σαββατοκύριακα εναλλάξ το μήνα δεν επιτρέπουν στον γονέα που δεν διαμένει με το τέκνο να ασκήσει πραγματική επιρροή στην ανατροφή των τέκνων του». Η απόφαση που είναι μακροσκελής μνημονεύει και επικαλείται και σχετικές πρόσφατες επιστημονικές έρευνες προς επίρρωση του σκεπτικού της όπως ενδεικτικά «…Η ύπαρξη της διπλής κατοικίας θεωρείται ευεργετική και απαραίτητη για την προστασία της ισόρροπης ανάπτυξης του παιδιού. Τα παιδιά που ζουν εναλλάξ και με τους δύο γονείς με ίση κατανομή του χρόνου, ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή τους από εκείνα που υπάγονται σε άλλη ρύθμιση για χωρισμένες οικογένειες…»

Σχολιασμός απόφασης:

Η συγκεκριμένη απόφαση έθεσε προ των ευθυνών τους γονείς, υποχρεώνοντας τους, με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου να συνεννοούνται με αξιοπρέπεια ώστε το παιδί να διατηρήσει ουσιαστική επαφή και κοντινότητα και με τους δύο. Αν αυτό προϋποθέτει τον παραγκωνισμού των εκατέρωθεν «ΕΓΩ» των διαδίκων και την κοντινή τοπικά, παρότι χωριστή, κατοικία των γονέων, αυτό είναι μικρό τίμημα σε σχέση με την διατήρηση της ψυχοσωματικής ακεραιότητας του τέκνου που αποφάσισαν να φέρουν στον κόσμο. Εξάλλου κατ’ αρθ. 1511 ΑΚ « κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου.» Αν οι γονείς διαφωνούν …αποφασίζει το Δικαστήριο αρθ. 1512ΑΚ. Συνεπώς στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο έκρινε πως η επιλογή της συνεπιμέλειας εξυπηρετεί καλύτερα τον ανήλικο εστιάζοντας στις δικές του ανάγκες και όχι στις επιθυμίες/ ανάγκες των γονέων του.

Δημήτριος Β. Δουλιώτης
Δικηγόρος  Αθηνών/ LLB London
Δημοκρίτου 32 Κολωνάκι, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210-3627672
Web: http://douliotis-law.com/