Μηδενική διατροφή: Τί ορίζει το δικαστήριο και τί γίνεται σε περίπτωση παραίτησης από το δικαίωμα;

Από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 του ΑΚ προκύπτει, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους, υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους.

Για να καθοριστεί από το δικαστήριο το ποσό της διατροφής του παιδιού, αξιολογούνται τα εισοδήματα των γονέων του από οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια, προσδιορίζονται οι ανάγκες του. Καθοριστικό στοιχείο είναι οι συνθήκες της ζωής του, χωρίς όμως να ικανοποιούνται παράλογες αξιώσεις.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 1486 ΑΚ, δε λαμβάνεται υπόψη αν ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας είναι εύπορος ή άπορος, αφού και η απορία, κάτω από προϋποθέσεις, γεννά υποχρέωση διατροφής. Καταρχάς ερευνάται από το Δικαστήριο η δυνατότητα του υπόχρεου γονέα να εργασθεί. Δεν είναι όμως, δυνατό να απαλλάσσεται ο υπόχρεος προς διατροφή εκ του γεγονότος ότι δεν εργάζεται. Αυτή η τακτική μπορεί να είναι σκόπιμη, πρόσκαιρη και μόλις εκδοθεί η απόφαση να επαναλαμβάνει την εργασία του ή να προσπαθεί να ανεύρει εργασία, αφού πρέπει να συντηρηθεί. Για το λόγο αυτό λαμβάνεται υπόψη η δυνατότητα παροχής εργασίας. Συνεπώς, λαμβάνονται υπ’ όψιν τα εισοδήματα, που θα απέφερε η εργασία και όχι τα εισοδήματα από πραγματική εργασία.

Δείτε σχετικά: Πότε ο/η πρώην σύζυγος δικαιούται διατροφή μετά το διαζύγιο;

Μπορεί να προβληθεί η αδυναμία εργασίας, όταν κριθεί ότι, παρά τις προσπάθειες, που πρέπει να εξειδικεύονται κατά τόπο και χρόνο, δεν κατέστη δυνατόν να εργαστεί ο υπόχρεος, π.χ λόγω ηλικίας ή προβλημάτων υγείας.

Ο γονέας δε δικαιούται να αντιτάξει κατά του ανήλικου τέκνου του, την ένσταση διακινδύνευσης της δικής του διατροφής, γιατί ο γονέας έχει υποχρέωση να διατρέφει το τέκνο του, ακόμη και όταν κινδυνεύει η δική του διατροφή. Μπορεί όμως να προβάλει την ένσταση, ότι ο άλλος γονέας ή η παππούδες του τέκνου μπορούν να συμβάλουν στη διατροφή αυτού.

Συνεπώς είναι δύσκολο να μιλήσουμε για μηδενική διατροφή, εφόσον κάτι τέτοιο μπορεί να κριθεί μόνο από το δικαστήριο και σε ιδιαιτέρως δυσμενείς περιπτώσεις.

Παραίτηση από το δικαίωμα διατροφής

Οι διατάξεις των άρθρων 1486 επ του ΑΚ, που ρυθμίζουν την υποχρέωση διατροφής αποτελούν κανόνες αναγκαστικού δικαίου, αλλά δεν αποκλείουν να ρυθμιστεί η διατροφή με συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων. Η εγκυρότητα όμως της σχετικής συμφωνίας τελεί υπό την προϋπόθεση ότι αυτή δεν περιέχει ολική ή μερική παραίτηση από τη δικαιούμενη διατροφή για το μέλλον, αφού, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1499 εδ. α` ΑΚ, παραίτηση από τη διατροφή για το μέλλον δεν ισχύει. Συνεπώς μια τέτοια συμφωνία είναι άκυρη και δεν δεσμεύει το δικαιούχο. Ειδικά, ως προς τη διατροφή την οφειλόμενη σε ανήλικο τέκνο από τους γονείς του, προβλέπεται μεν στο άρθρο 1497 του ΑΚ ότι οι γονείς έχουν δικαίωμα να ορίσουν τον τρόπο και τα χρονικά διαστήματα που θα προκαταβάλλεται η διατροφή, πλην όμως η συμφωνία των γονέων δε μπορεί να περιορίζει τη διατροφή κάτω από το κατά το νόμο οφειλόμενο μέτρο.

Έτσι, εάν οι γονείς συμφωνήσουν να καταβάλλουν ορισμένο χρηματικό ποσό ως διατροφή, κατά μήνα, για χρονική περίοδο στο μέλλον, εφόσον το ποσό αυτό είναι μικρότερο από εκείνο που προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του, η σχετική συμφωνία τους δεν δεσμεύει το ανήλικο τέκνο, το οποίο μπορεί, διά του εκπροσώπου του, να αξιώσει την καταβολή ολόκληρου του ποσού της οφειλόμενης κατά νόμο ανάλογης διατροφής (ΕφΘεσ 330/2000 Αρμ 2001.1494).

Επομένως δεν μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ των γονέων παραίτηση από τη διατροφή του ανήλικου τέκνου τους. Ένας τέτοιος όρος στο συμφωνητικό θα ήταν άκυρος.

Όμως η μη αναφορά του όρου της διατροφής στο ιδιωτικό συμφωνητικό (εφόσον δεν είναι υποχρεωτικό, άρθρο 1441 Α.Κ), που υπογράφεται από τους συζύγους – γονείς και συνοδεύει τη συμφωνία τους για τη λύση του γάμου τους με συναινετικό διαζύγιο, δεν στερεί από τον γονέα, που έχει την επιμέλεια, τη δυνατότητα να ζητήσει διατροφή για το ανήλικο τέκνο, με κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων και άσκηση τακτικής αγωγής.

Κωνσταντίνα Αθανασίου
Δικηγόρος
Πατησίων 154, Αθήνα
Τ.Κ 11257
Τηλ: 210 – 8675160
Κινητό: 6944 620176
Fax: 210 – 8676521
Email: konathanasiou00@gmail.com

Μπορείς κι εσύ να υποβάλλεις το ερώτημά σου, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ ενώ καλό είναι προηγουμένως να ρίξεις μια ματιά στο νέο μας ευρετήριο εδώ, γιατί υπάρχει πιθανότητα να έχει ήδη απαντηθεί!