fbpx

Η δραστηριότητα του γονέα στα social media λειτουργεί επιβαρυντικά στην επιμέλεια του παιδιού;

| 30 Μαΐου 2017
ADVERTISEMENT

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στις μέρες μας έχει λάβει εκρηκτικές και γενικευμένες διαστάσεις, επιτρέποντας σε κάθε χρήστη να μοιραστεί με τους διαδικτυακούς του φίλους στιγμές της προσωπικής του ζωής και της καθημερινότητας. Μολονότι η επιλογή του κάθε προσώπου να μοιραστεί διαδικτυακά ορισμένες προσωπικές πληροφορίες και στιγμές της καθημερινής του ζωής απορρέει ευθέως από το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, εντούτοις το ζήτημα περιπλέκεται αρκετά όταν οι πληροφορίες που αναρτώνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφορούν και τρίτα πρόσωπα και, ιδίως, ανήλικα παιδιά.

Ειδικότερα, το ερώτημα που γεννάται είναι κατά πόσον ο χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που είναι και γονέας έχει το δικαίωμα να μοιράζεται με τους διαδικτυακούς του φίλους φωτογραφίες και άλλες πληροφορίες των ανηλίκων τέκνων του, αλλά και ευρύτερα κατά πόσον θα πρέπει να επηρεάζεται η συμπεριφορά του χρήστη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από το γεγονός ότι είναι γονέας.


ADVERTISEMENT

Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, θα επιχειρηθεί, ειδικότερα, η προσέγγιση του ζητήματος της επιρροής που μπορεί να διαδραματίσει ο τρόπος χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και η επιλογή των πληροφοριών που διοχετεύονται μέσω αυτών, στο ζήτημα της ανάθεσης της επιμέλειας του παιδιού από το αρμόδιο δικαστήριο.

Η αξιοποίηση και προσκόμιση αναρτήσεων και λοιπών στοιχείων από ένα προφίλ σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης (λ.χ. αναρτήσεις ή κοινοποιήσεις στο facebook) αποτελεί πολύ συχνό φαινόμενο στην δικαστηριακή πρακτική και, ιδίως, στο πλαίσιο των δικών που αφορούν οικογενειακές διαφορές.

Στην πράξη, συνήθως τα δικαστήρια αποδέχονται ως αποδεικτικά μέσα τις αναρτήσεις που γίνονται δημοσίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς θεωρείται ότι η δημοσίευση μίας φωτογραφίας ή εν γένει πληροφοριών εκ μέρους του προσώπου ενέχει σιωπηρή συγκατάθεση για την χρήση των στοιχείων αυτών από τρίτα πρόσωπα, χρήση στην οποία περιλαμβάνεται και η προσκόμιση ενώπιον δικαστηρίου.

Πράγματι, οι χρήστες υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης καθιστούν το προφίλ τους προσιτό σε εκατοντάδες ή ακόμη και σε χιλιάδες χρήστες. Ειδικώς δε ως προς το Facebook, καθιερώνεται η αρχή ότι οι χρήστες επιθυμούν να μοιράζονται τις αναρτημένες από αυτούς πληροφορίες με άλλους χρήστες και, ως εκ τούτου, αν επιθυμούν περαιτέρω να περιορίσουν τον κύκλο των προσώπων που έχουν πρόσβαση στο προφίλ τους και γενικότερα στις αναρτήσεις τους, θα πρέπει να το πράξουν από μόνοι τους. Θεσπίζεται, συνεπώς, το τεκμήριο ότι ο χρήστης επιθυμεί την διάδοση των πληροφοριών και όχι ότι επιθυμεί την προστασία τους. Μεμονωμένα, βέβαια, έχει γίνει δεκτό (ΕφΛαρ 346/2015) ότι οι αναρτήσεις στο Facebook αποτελούν απαράδεκτο αποδεικτικό μέσο, με την αιτιολογία ότι σε κάθε περίπτωση, δηλαδή ακόμη και αν πρόκειται για δημόσιες αναρτήσεις, απαιτείται η συγκατάθεση για την περαιτέρω χρήση και αξιοποίησή τους από τρίτους. Τα περισσότερα δικαστήρια, όμως, δεν υπεισέρχονται σε αυτόν τον προβληματισμό και αποδέχονται ως έγκυρα και υποστατά αποδεικτικά μέσα τις αναρτήσεις που γίνονται δημόσια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.


ADVERTISEMENT

Σε καμία περίπτωση, ωστόσο, δεν είναι δυνατή η προσκόμιση ενώπιον Δικαστηρίου ιδιωτικών συνομιλιών του προσώπου, έστω και αν αυτές γίνονται μέσω πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης (λ.χ. συνομιλιών στο messenger του facebook), αφού οι συνομιλίες αυτές προστατεύονται σε κάθε περίπτωση από το απόρρητο των ιδιωτικών επικοινωνιών.

Οι ιδιωτικές συνομιλίες προστατεύονται, επομένως, όπως ακριβώς τα γραπτά μηνύματα (sms) και τα μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email) και για την προσκόμισή τους ενώπιον Δικαστηρίου απαιτείται πάντοτε η συναίνεση του προσώπου.

Εισερχόμενοι στον βασικό προβληματισμό της επιρροής που μπορεί να διαδραματίσουν ως προς το ζήτημα της ανάθεσης της επιμέλειας ενός ανηλίκου τέκνου οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που προσκομίζονται από τον έτερο γονέα ενώπιον του Δικαστηρίου, θα πρέπει καταρχήν να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον νόμο, βασικό και θεμελιώδες κριτήριο για την ανάθεση της επιμέλειας ενός παιδιού σε κάποιον από τους δύο γονείς είναι το συμφέρον του τέκνου, παραδοχή η οποία οφείλει να τεθεί ως βάση κάθε περαιτέρω διερεύνησης.

Συγχρόνως, ο νόμος (άρθρο 1512 Α.Κ) επιτάσσει τον σεβασμό της ισότητας μεταξύ των γονέων, χωρίς διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της θρησκείας, των πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεών τους, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης κ.ο.κ. Επομένως, αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης που σχετίζονται με τα ανωτέρω στοιχεία (όπως λ.χ. αναρτήσεις στο facebook με πολιτικό ή θρησκευτικό περιεχόμενο) σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τον νόμο, να λαμβάνονται υπόψη για το ζήτημα της ανάθεσης της επιμέλειας του παιδιού στον έναν από τους δύο γονείς.

Μεγαλύτερος προβληματισμός γεννάται, ωστόσο, ως προς τις αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που σχετίζονται με την προσωπική ζωή του γονέα, όπως λ.χ. αναρτήσεις από βραδινές εξόδους ή αναρτήσεις με τον νέο σύντροφο κ.ο.κ. Στην περίπτωση αυτή, αναγόμενοι στο βασικό κριτήριο της διασφάλισης του συμφέροντος του τέκνου, θα πρέπει να δεχτούμε ότι ούτε οι αναρτήσεις αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από το Δικαστήριο που καλείται να κρίνει το ζήτημα της ανάθεσης της επιμέλειας, εκτός εάν βάσει των αναρτήσεων αυτών αποδεικνύεται ενώπιον του Δικαστηρίου ότι ο γονέας ακολουθεί εν γένει έναν τρόπο ζωής που δεν ανταποκρίνεται και δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του τέκνου, επιδεικνύοντας αδιαφορία για το τέκνο, τις ανάγκες του, την ανατροφή του και την φροντίδα του.

Πράγματι, αυτό που καλείται να κρίνει το Δικαστήριο το οποίο αποφαίνεται για την ανάθεση της επιμέλειας ενός ανηλίκου τέκνου δεν είναι ασφαλώς η προσωπική ζωή του γονέα, αλλά αποκλειστικά και μόνο το συμφέρον του τέκνου. Έτσι, μόνο στο μέτρο που η προσωπική ζωή του γονέα επηρεάζει και επιδρά στο συμφέρον του ανηλίκου παιδιού μπορεί το Δικαστήριο να υπεισέλθει σε ζητήματα που σχετίζονται με αυτήν και να εκφέρει αντίστοιχη κρίση, συνεκτιμώντας στην περίπτωση αυτή οποιοδήποτε παραδεκτό και πρόσφορο αποδεικτικό μέσο, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι δημόσιες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κρίθηκε έτσι (ΜΠρΘεσ 4623/2014) ότι θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι αναρτήσεις στο facebook του συντρόφου της μητέρας των ανηλίκων παιδιών, με τις οποίες αυτός έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κάνναβη, διότι το γεγονός αυτό αφορούσε άμεσα το συμφέρον τους. Με άλλη απόφαση, ωστόσο (ΜΠρΘεσ 5604/2015), κρίθηκε ότι μολονότι ο πατέρας εκφραζόταν με τρόπο υποτιμητικό και εξυβριστικό εις βάρος της πρώην συζύγου του και μητέρας του ανηλίκου τέκνου του, εντούτοις το γεγονός αυτό δεν επιδρά στην σχέση του με τον ανήλικο, απέναντι στον οποίο επιδεικνύει την δέουσα στοργή και φροντίδα.

Ιδιαίτερης μνείας αξίζει, από την άλλη μεριά, το ζήτημα της ανάρτησης φωτογραφιών του ανηλίκου από τον γονέα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συναφώς, θα πρέπει να επισημανθεί ότι στα καθήκοντα των γονέων περιλαμβάνεται και η προστασία της ιδιωτικής ζωής των τέκνων τους, αφού σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Ν.2101/92, άρθρο 16) «Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων  προσβολών της τιμής και της υπόληψής του».

Στο πλαίσιο αυτό, η διαρκής έκθεση ενός ανηλίκου παιδιού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τον γονέα του μπορεί να θεωρηθεί ότι ενέχει κακή άσκηση της γονικής μέριμνας του ανηλίκου τέκνου από τον γονέα, αφού αντίκειται εμφανώς προς το συμφέρον του παιδιού, ιδίως αν ληφθεί βασίμως υπόψη και το γεγονός ότι οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο κατάχρησης από τρίτα πρόσωπα, λόγω της ορατότητας και της διαβλητότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Έτσι, το Δικαστήριο μπορεί να οδηγηθεί, με βάση το δεδομένο αυτό, σε ανάθεση της αποκλειστικής επιμέλειας του ανηλίκου στον έτερο γονέα. Στο πλαίσιο αυτό, κρίθηκε νομολογιακά (ΜΠρΘεσ 19691/2009) ότι τα ανήλικα τέκνα, στο πλαίσιο της επικοινωνίας με τον πατέρα τους, δεν έπρεπε να διανυκτερεύουν στην οικία του, διότι ο τελευταίος ανήρτησε στο Facebook βίντεο που τράβηξε ο ίδιος και το οποίο απεικόνιζε την εννιάχρονη κόρη του σε άσεμνες στάσεις.

Συμπερασματικά, γίνεται φανερό ότι οι αναρτήσεις των γονέων στο Facebook και στα λοιπά μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί στην πράξη να αποβούν μοιραίες κατά την δικαστική κρίση των ζητημάτων που αφορούν την επιμέλεια του παιδιού, αλλά και λοιπά ζητήματα, όπως η επικοινωνία, η διατροφή κ.ο.κ.

Για τον λόγο αυτό, εφιστάται ιδιαίτερη προσοχή στους γονείς που διατηρούν προφίλ σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως προς τι τι ακριβώς αναρτούν και συνιστάται οπωσδήποτε να μην προβαίνουν σε δημοσίευση φωτογραφιών των ανηλίκων παιδιών τους στο διαδίκτυο.

* Για περισσότερες πληροφορίες ή νομικές συμβουλές μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο τηλ. 2313 079293 ή με email στο info@siopi-law.gr

Δάφνη I. Σιώπη
Δικηγόρος LLM

Αγίας Σοφίας 24, Θεσσαλονίκη
Τ. 2313 079293, 6977 568673
Εmail: info@siopi-law.gr, dsiopi@siopi-law.gr
Web: www.siopi-law.gr

Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ