Γονική μέριμνα: Τί ισχύει και τί πρέπει να γνωρίζετε

1. Έννοια
Η προστασία των προσωπικών και περιουσιακών δικαιωμάτων των ανηλίκων τέκνων εξασφαλίζεται καταρχάς στο πλαίσιο της γονικής μέριμνας, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα δικαίωμα και υποχρέωση των γονέων.

Ως προς το περιεχόμενο του δικαιώματος της γονικής μέριμνας, αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα επιμέλειας του τέκνου, της διοίκησης της περιουσίας του και της εκπροσώπησης του ανηλίκου σε κάθε υπόθεση, δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του. Στον πυρήνα του δικαιώματος ανήκει, επιπλέον και το ζήτημα της ονοματοδοσίας του τέκνου, της επιλογής του θρησκεύματος ή της διενέργειας σοβαρών ιατρικών επεμβάσεων.

Η επιμέλεια, που αποτελεί τη συνολική φροντίδα της σωματικής, πνευματικής και ψυχολογικής ανάπτυξης του παιδιού, περιλαμβάνει την ανατροφή, μόρφωση και εκπαίδευση του παιδιού, την επίβλεψη του, τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του τέκνου κ.α.

Στην δικαστηριακή πρακτική ιδιαίτερα συνηθισμένες περιπτώσεις είναι αυτές της προσφυγής των γονέων σε δικαστήρια, για το ζήτημα της επιμέλειας των τέκνων τους και της ρύθμισης του δικαιώματος επικοινωνίας με αυτά. Το δικαίωμα επικοινωνίας συνυφαίνεται με τη γονική μέριμνα, οπότε αν ο γονέας εκπέσει από τη γονική μέριμνα, παύει και το δικαίωμα επικοινωνίας του.

2. Άσκηση δικαιώματος
Κατά το άρθρο 1510 του Α.Κ. , η γονική μέριμνα ασκείται και από τους δύο γονείς από κοινού. Σε περίπτωση, που ένας εκ των γονέων αδυνατεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα, για λόγους πραγματικούς, ή νομικούς, ο έτερος γονέας παραμένει φορέας του δικαιώματος, το οποίο ασκεί ο άλλος γονέας.  Αν και οι δύο γονείς αδυνατούν να ασκήσουν τη γονική μέριμνα, θεωρείται ότι πρέπει το τέκνο να τίθεται σε επιτροπεία. Επιτροπεία θα υπάρχει κι όταν ο ένας γονέας εκπέσει από τη γονική μέριμνα ή του αφαιρεθεί η άσκησή της και ο άλλος αδυνατεί να την ασκήσει.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το δικαίωμα της γονικής μέριμνας δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικά. Η κακή άσκηση της γονικής μέριμνας εκ μέρους των γονέων, μπορεί να επιφέρει μέτρα του δικαστηρίου, κατόπιν σχετικής αίτησης του άλλου γονέα.

3. Η Γονική μέριμνα κατά τη λύση της έγγαμης συμβίωσης
Το διαζύγιο, η διάσταση ή η ακύρωση του γάμου μεταβάλλουν τα δεδομένα σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας. Οι γονείς παραμένουν βέβαια φορείς του δικαιώματος, η άσκησή του όμως ρυθμίζεται από το δικαστήριο, εφόσον βέβαια οι γονείς διαφωνούν ως προς αυτήν. H άσκηση της γονικής μέριμνας δύναται να κατανέμεται, τόσο λειτουργικά όσο και χρονικά. Κριτήρια βέβαια πάντοτε παραμένουν το συμφέρον του τέκνου, οι συμφωνίες των γονέων για τη ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας, η γνώμη του παιδιού, οι δεσμοί του τέκνου με τους γονείς και τα αδέλφια του κ.α.

4. Γονική μέριμνα μη αναγνωρισμένων τέκνων
Ως προς τα τέκνα τα γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους που δεν έχουν αναγνωριστεί, μοναδικός φορέας και δικαιούχος της γονικής μέριμνας είναι η μητέρα. Αν όμως τα τέκνα έχουν αναγνωριστεί, το δικαίωμα γονικής μέριμνας αποκτάται και από τον πατέρα, αλλά ασκείται μόνο από τη μητέρα κατά το άρθρο 1515 παρ. 1 του Α.Κ., εκτός αν η μητέρα πέθανε ή αδυνατεί να την ασκήσει.

5. Παύση και Έκπτωση από το δικαίωμα
Αξιοσημείωτο είναι ότι η τελεσίδικη καταδίκη του γονέα σε ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός μήνα για έγκλημα κατά της ζωής ή των ηθών, επισύρει αυτοδικαίως την έκπτωσή του από τη γονική μέριμνα του ανηλίκου που υπήρξε θύμα της άδικης πράξης, ενώ για τα υπόλοιπα τέκνα του το δικαστήριο μπορεί να του αφαιρέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας.

Τέλος, η γονική μέριμνα παύει μετά την ενηλικίωση του τέκνου, με το θάνατο ή την κήρυξη σε αφάνεια του τέκνου ή των γονέων του.

Δικηγορικό Γραφείο “Attica Lawyers”
Σοφία Ι. Αντωνοπούλου
Δικηγόρος Αθηνών
Γ. Παπανδρέου 106Β, Ζωγράφου,
Τ.Κ. 15773
Τηλέφωνο: 210-7295274 / Fax: 210-7295275
Κιν. 6978123 649
Email: info@atticalawyers.gr
Web: www.atticalawyers.gr

Σε περίπτωση που έχετε οποιαδήποτε απορία για το θέμα, μπορείτε να την υποβάλετε, στους ειδικούς του Singleparent.gr εδώ!