Δικαστική αναγνώριση πατρότητας

Ποιοι έχουν δικαίωμα να ασκήσουν την αγωγή για αναγνώριση της πατρότητας

Α) Η μητέρα

Η μητέρα έχει δικαίωμα να ζητήσει δικαστικά την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της που γεννήθηκε χωρίς γάμο της με τον πατέρα του. Μάλιστα το δικαίωμα αυτό της μητέρας είναι αυτοτελές σε σχέση με το αντίστοιχο δικαίωμα του παιδιού της, καθώς η μητέρα δεν λειτουργεί ως αντιπρόσωπος του τέκνου της αλλά για τον εαυτό της ατομικά.

Σε περίπτωση ανήλικης και άγαμης μητέρας, η ως άνω αγωγή ασκείται από το νόμιμο εκπρόσωπό της. Όμως για ανήλικη και άγαμη μητέρα ηλικίας από δέκα μέχρι δέκα οκτώ ετών γίνεται δεκτό ότι μπορεί να την ασκήσει αυτοπροσώπως, όπως ισχύει και στην περίπτωση που αυτοπροσώπως δηλώνει την συναίνεσή της για την εκούσια αναγνώριση του τέκνου της από τον πατέρα. Σε περίπτωση στερητικής δικαστικής συμπαράστασης (πλήρους ή μερικής), καθώς και όταν η μητέρα είναι ανίκανη λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, που περιορίζει την αποφασιστικότητα της βούλησης της, δεν μπορεί να ασκήσει η ίδια την αγωγή αναγνώρισης του τέκνου της. Αντίθετα η μητέρα που βρίσκεται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση μπορεί να ασκήσει μόνη της την ως άνω αγωγή, όπως επίσης και η ανήλικη και έγγαμη μητέρα, η οποία μπορεί αυτοπροσώπως να ασκήσει τόσο την αγωγή για την προσβολή της πατρότητας του συζύγου της σε περίπτωση που το παιδί της δεν έχει αυτόν πατέρα όσο και την αγωγή για την αναγνώριση της πατρότητας κατά του αληθινού πατέρα.

Το δικαίωμα της μητέρας για αναγνώριση της πατρότητας είναι προσωπαγές και αποσβήνεται με το θάνατό της. Επίσης το δικαίωμα αυτό αποσβήνεται όταν περάσουν πέντε χρόνια από τον τοκετό. Αν η μητέρα ήταν έγγαμη κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, η προθεσμία για την άσκηση της παραπάνω αγωγής αρχίζει αφότου γίνει αμετάκλητη η απόφαση που δέχεται την προσβολή της πατρότητας.

Τέλος σε περίπτωση που οι γονείς παντρευτούν μετά τη γέννηση του παιδιού, το δικαίωμα της μητέρας για την αναγνώριση του παιδιού της μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε.

Β) Το παιδί

Το παιδί έχει επίσης αυτοτελές δικαίωμα για την άσκηση αγωγής για αναγνώριση της πατρότητάς του είτε με την μητέρα του, όσο είναι ανήλικο είτε αυτοπροσώπως μετά την ενηλικίωσή του. Το δικαίωμα του τέκνου αποσβήνεται ένα έτος μετά την ενηλικίωση του.

Γ) Ο πατέρας και οι γονείς του

Ο πατέρας και σε περίπτωση θανάτου του ή δικαιοπρακτικής ανικανότητας του οι γονείς του έχουν δικαίωμα να ασκήσουν την αγωγή για την αναγνώριση της πατρότητας, μόνο αν η μητέρα αρνήθηκε να συναινέσει κατά το στάδιο της εκούσιας αναγνώρισης της πατρότητας. Ότι ισχύει για την μητέρα σε δικαστική συμπαράσταση, ή για την ανήλικη και άγαμη μητέρα, ή για την ανήλικη έγγαμη μητέρα ισχύουν και τον πατέρα. Το δικαίωμα του πατέρα ή των γονιών του αποσβήνεται με το θάνατό τους ή με την πάροδο δύο ετών από τότε που η μητέρα αρνήθηκε να δώσει την συναίνεσή της στην εκούσια αναγνώριση.

Κατά ποιων στρέφεται η αγωγή για αναγνώριση της πατρότητας

Α) Κατά του πατέρα ή των κληρονόμων του

Για να στραφεί η αγωγή κατά του πατέρα θα πρέπει καταρχήν να μην έχει προηγουμένως προσπαθήσει να αναγνωρίσει το τέκνο εκούσια και θα πρέπει επίσης το τέκνο να έχει συλληφθεί από αυτόν. Ότι ισχύει για την ενεργητική νομιμοποίηση του πατέρα ισχύει και για την παθητική του νομιμοποίηση. Οι κληρονόμοι του πατέρα νομιμοποιούνται ως εναγόμενοι μόνο σε περίπτωση που ο πατέρας έχει πεθάνει χωρίς να έχει ασκηθεί εναντίον του αγωγή για την αναγνώριση της πατρότητας και σε περίπτωση που ο πατέρας πεθαίνει κατά τη διάρκεια της δίκης για την αναγνώριση της πατρότητας μετά από αγωγή που έχει ασκηθεί εναντίον του.

Β) Κατά της μητέρας και των κληρονόμων της

Κατά της μητέρας στρέφεται η αγωγή, εφόσον δεν έδωσε τη συναίνεσή της στην εκούσια αναγνώριση. Σε περίπτωση που η μητέρα ήταν έγγαμη είτε κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης είτε κατά τον τοκετό, οπότε το τέκνο θαωρείται ότι γεννιέται σε γάμο και καλύπτεται από τον τεκμήριο πατρότητας του συζύγου της μητέρας, πρέπει πρώτα να προηγηθεί αγωγή για προσβλή της πατρότητας του συζύγου της μητέρας και μετά να ασκηθεί αγωγή αναγνώρισης της πατρότητας του πατέρα. Οι κληρονόμοι της μητέρας είναι εναγόμενοι μόνο όταν η μητέρα πεθαίνει αφού έχει ήδη ασκηθεί εναντίον της η αγωγή για την αναγνώριση της πατρότητας.

Πως αποδεικνύεται η πατρότητα

Για γίνει δικαστική αναγνώριση της πατρότητας τέκνου θα πρέπει να αποδειχθεί ότι το παιδί είναι χωρίς γάμο των γονέων του και ότι το παιδί έχει συλληφθεί από αυτόν για τον οποίο προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι είναι ο πατέρας του. Επειδή όμως η απόδειξη της σύλληψης του παιδιού από τον φερόμενο ως πατέρα δεν είναι εύκολη υπίθεση, ο νόμος καθιερώνει τεκμήριο πατρότητας σύμφωνα με το οποίο αρκεί να αποδειχτεί ότι ο φερόμενος ως πατέρας είχε έστω και μία σαρκική συνάφεια με την μητέρα, κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης. Το τεκμήριο επίσης ισχύει και όταν αποδεικνύεται ότι στο κρίσιμο διάστημα της σύλληψης η μητέρα υποβλήθηκε σε τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα του φερόμενου ως πατέρα. Για να ισχύσει το ως άνω τεκμήριο ο ενάγων πρέπει να αποδείξει ότι η σαρκική συνάφεια ανάμεσα στη μητέρα και τον φερόμενο ως πατέρα έγινε κατά κρίσιμο διάστημα της σύλληψης που είναι το διάστημα ανάμεσα στην τριακοσιοστή και στην εκατοστή ογδοηκοστή ημέρα πριν τον τοκετό. Άλλωστε το τεκμήριο της πατρότητας δεν ισχύει στην περίπτωση που η αγωγή ασκείται από το παιδί μετά την ενηλικίωσή του και ο πατέρας πέθανε πριν το τέλος της αποδεικτικής διαδικασίας στο πρωτόδικο δικαστήριο, οπότε σε αυτή την περίπτωση, καθώς θα ήταν αδύνατη για τους κληρονόμους του πατέρα να ανατρέψουν το τεκμήριο, να βαρύνεται το παιδί με την ευθεία απόδειξη. Το τεκμήριο πατρότητας ανατρέπεται αν προκύπτουν σοβαρές αμφιβολίες για την πατρότητα.

Αποτελέσματα της αναγνώρισης

Σε περίπτωση αναγνώρισης δικαστικής όπως και στην περίπτωση της εκούσιας το τέκνο έχει ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δύο γονείς και τους συγγενείς τους. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πλήρης συγγενικός δεσμός ανάμεσα στο τέκνο και στον πατέρα του, καθώς και στους συγγνείς του. Επίσης προκύπτει πλήρες εξ αδιαθέτου κληρονομικό δικαίωμα του τέκνου με τον πατέρα του και τους συγγενείς του όπως και δικαίωμα νόμιμης μοίρας. Ακολούθως υπάρχει πλέον αμοιβαίο δικαίωμα διατροφής ανάμεσα στο παιδί και τους κατιόντες του και στον πατέρα και τους συγγενείς του, όπως και αναπτύσσεται η σχέση της γονικής μέριμνας του πατέρα προς το παιδί με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που δημιουργεί αυτή.

Πηγή: Lawyers4you.gr