Δικαιώματα για μαθητές και φοιτητές-παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών

Εν όψει της εξεταστικής περιόδου αλλά και της περιόδου όπου γίνονται εγγραφές και επανεγγραφές σε σχολεία και παιδικούς σταθμούς, συγκεντρώσαμε εδώ τα πιο καίρια ερωτήματα και τις απαντήσεις τους, ώστε να έχεις καλύτερη εικόνα για το τί δικαιούται το παιδί σου, ως μαθητής ή φοιτητής-τέκνο μονογονεϊκής οικογένειας.

Ενδιαφέρομαι για τη μεταγραφή της φοιτήτριας κόρης μου. Θεωρείται η οικογένειά μου, μονογονεϊκή;
«Καλησπέρα. Είμαι διαζευγμένη μητέρα ενός κοριτσιού, που πέρασε φέτος στο Πανεπιστήμιο. Έχω την επιμέλειά της με δικαστική απόφαση τη γονική όμως μέριμνα μαζί με τον μπαμπά της. Γνωρίζετε αν η οικογένειά μου θεωρείται από το νόμο, μονογονεϊκή; Ενδιαφέρομαι για τη μεταγραφή της φοιτήτριας κόρης μου».

Απαντάει η δικηγόρος κυρία Όλγα Ντόβα

Μονογονεϊκή οικογένεια θεωρείται η οικογένεια, η οποία αποτελείται από έναν γονέα, ο οποίος έχει μείνει μόνος (είτε λόγω διαζυγίου, είτε λόγω χηρείας είτε λόγω μη τελέσεως γάμου), ο οποίος ζει με ένα τουλάχιστον τέκνο εξαρτημένο απ’ αυτόν, το οποίο πρέπει να είναι ανύπαντρο. Η ύπαρξη τυχόν άλλων ενηλίκων μελών στην ίδια οικογένεια δεν επιδρά στον χαρακτηρισμό της προαναφερθείσας οικογένειας ως μονογονεϊκής. Οπότε εφόσον το τέκνο σας είναι εξαρτημένο από εσάς και τυγχάνει ανύπαντρο, εντάσσεσθε στην ως άνω κατηγορία.

Το παιδί μου είναι αναγνωρισμένο εκτός γάμου. Μπορεί να διεκδικήσει μια θέση στα ΑΕΙ όπως οι τρίτεκνοι και οι πολύτεκνοι;
«Θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με ένα θέμα πού αφορά στα κοινωνικά κριτήρια πού έχει θεσπίσει το υπουργείο παιδείας για την εισαγωγή των μαθητών σε ΑΕΙ με τις πανελλαδικές εξετάσεις και θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω : Είμαι μητέρα ενός αγοριού που αναγνώρισε ο πατέρας του σε ηλικία 3 ετών άλλα την γονική μέριμνα την έχω εγώ κυριολεκτικά αφού δεν υπάρχει κάποια βοήθεια από την πλευρά του. Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη κατηγορία για το παιδί μου στο τρόπο που θα διεκδικήσει μια θέση σε ΑΕΙ όπως ισχύει για τρίτεκνους και πολύτεκνους;».

Απαντάει η δικηγόρος Αθηνών κυρία Σοφία Ι. Αντωνοπούλου, από το δικηγορικό γραφείο Attica Lawyers 

Αγαπητή φίλη,

Οι κατηγορίες των κοινωνικών κριτηρίων για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση συνοψίζονται ως εξής:
Α) Τέκνα με αδερφό ή αδερφή που είναι ενεργός φοιτητής πρώτου κύκλου σπουδών και σπουδάζει σε διαφορετική πόλη από την πόλη της μόνιμης κατοικίας των γονέων του. Επισημαίνεται ότι η πόλη όπου σπουδάζουν θα πρέπει στην ουσία να είναι εκτός του νομού όπου διαμένουν οι γονείς τους. Επίσης, μαθητές που τα αδέρφια τους σπουδάζουν σε στρατιωτικές σχολές, σχολές εμπορικού ναυτικού δεν έχουν το δικαίωμα ένταξης στην ειδική κατηγορία κοινωνικών κριτηρίων.
Β) Υποψήφιοι που είναι ορφανοί από τον έναν ή και από τους δύο γονείς ή τέκνα άγαμης μητέρας με ένα ή δύο μη αναγνωρισθέντα τέκνα
Γ) Μαθητές με γονείς ή τέκνα ή αδέλφια ή συζύγους, που είναι τυφλοί ή κωφάλαλοι ή νεφροπαθείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, ή πάσχουν από μυϊκή δυστροφία Duchenne ή ανήκουν στην κατηγορία ατόμων ειδικών αναγκών επειδή έχουν κινητικά προβλήματα οφειλόμενα σε αναπηρία άνω του 67% (δεν συμπεριλαμβάνεται το ποσοστό 67%). Στην κατηγορία αυτή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.
Δ) Υποψήφιοι που είναι τέκνα των θυμάτων της τρομοκρατίας, που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 του Ν. 1897/1990 (ΦΕΚ 120 Α΄) Ε) Μαθητές που είναι δίδυμα κλπ., εφόσον συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις των ΓΕΛ ή των ΕΠΑΛ για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το ίδιο έτος. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται  οι δίδυμοι, τρίδυμοι κλπ.

Πρέπει να αναφερθεί ότι εάν δυο αδέρφια δίνουν μαζί πανελλήνιες ο ένας για πρώτη φορά και ο άλλος για δεύτερη δεν εντάσσονται στην κατηγορία των πολύδυμων τέκνων. Στην εγκύκλιο αναφέρεται ρητά ότι τα παιδιά θα πρέπει να έχουν γεννηθεί την ίδια ημερομηνία. Επίσης, ο Ν. 4186/2013, στο άρθρο 34 παρ. 1 αυτού προβλέπει δυνατότητα μετεγγραφής για τέκνα μονογονεϊκών οικογενειών με ετήσιο εισόδημα του γονέα έως 9.000 ευρώ.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι πράγματι, το παιδί σας θα μπορούσε να ενταχθεί σε κάποια ειδική κατηγορία. Πρέπει ωστόσο να υπογραμμίσουμε ότι κάθε χρόνο η νομοθεσία μεταβάλλεται, ιδιαίτερα μετά την ψήφιση των μνημονίων στην Ελλάδα.

Είμαι ανύπαντρη μητέρα. Εξαιρείται το παιδί μου από τη κλήρωση του παιδικού σταθμού σχετικά με την ώρα αποχώρησης;
«Καλημέρα σας, είμαι ανύπαντρη μητέρα με δύο παιδιά 2 και 3 ετών αντίστοιχα.Θα ήθελα να με ενημερώσετε σχετικά με το τι ισχύει στους βρεφικούς σταθμούς σε περίπτωση που τα παιδιά έχουν γίνει μεν δεκτά αλλά επειδή τίθεται το πρόβλημα ότι τα κρεβάτια για ύπνο είναι λιγότερα από τα παιδάκια που είναι στο σταθμό θα ακολουθήσει κλήρωση με συμμετέχοντες όλα τα παιδάκια (μονογονεϊκών και συζευγμένων γονέων) για το ποια θα μπορούν να κοιμούνται και ποια θα πρέπει να φεύγουν 13.00. Είναι νόμιμο αυτό ή ισχύει ότι το τέκνο του μονογονέα έχει προτεραιότητα και τίθεται εκτός κλήρωσης; Ευχαριστώ εκ των προτέρων για την απάντηση σας!».

Απαντάει ο δικηγόρος κύριος Παναγιώτης Πάζας, από το Δικηγορικό γραφείο «Ε.Φωτοπούλου & Συνεργάτες»

Μονογονεϊκή χαρακτηρίζεται η οικογένεια στην οποία ένας γονιός χωρίς σύζυγο ή σύντροφο ζει με ένα τουλάχιστον ανύπαντρο παιδί εξαρτημένο από αυτόν. Στις προαναφερόμενες οικογένειες παρέχονται από το νόμο μια  σειρά από προνόμια. Για το ερώτημα που μας θέτετε σύμφωνα με την ΚΥΑ  αριθμ. Π2Β /2827/1997 (ΦΕΚ Β’ 637/30.7.1997) Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας Δημοτικών, Νομικών Προσώπων Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών στο άρθρο 7 παράγραφος 3  εδάφιο α΄ ρητά ορίζεται ότι «κατά την εγγραφή επιλέγονται τα παιδιά εργαζόμενων γονέων και τα παιδιά οικονομικά αδύνατων οικογενειών, προτιμώμενων εκείνων που έχουν ανάγκη φροντίδας από διάφορα κοινωνικά αίτια (όπως π.χ. παιδιά ορφανά από δύο ή ένα γονέα, παιδιά άγαμων μητέρων διαζευγμένων ή σε διάσταση γονέων, παιδιά που προέρχονται από γονείς με σωματική ή πνευματική αναπηρία πολυτέκνων οικογενειών κλπ). Άρα στόχος της ΚΥΑ είναι να προηγούνται τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα και έχουν ανάγκη φροντίδας εξαιτίας κοινωνικών λόγων, και θα έπρεπε κατά την κλήρωση για την παραμονή των παιδιών στον βρεφικό σταθμό μετά τις 13.00 να ληφθεί υπόψιν το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής και όχι να γίνεται  κλήρωση από το σύνολο των παιδιών χωρίς να εξετάζεται η κατάσταση κάθε παιδιού όπως επιτάσσει η νομοθεσία.

Έχω δύο παιδιά και είμαι σε διάσταση. Μπορώ να απαλλαχθώ από τα τροφεία του παιδικού σταθμού;
«Είμαι μητέρα δύο παιδιών, 3 και 5 ετών και βρίσκομαι σε διάσταση με τον πατέρα τους- εκκρεμεί η έκδοση απόφασης επί της αίτησης διαζυγίου. Το εισόδημά μου το προηγούμενο έτος δεν ξεπερνούσε τα 16.100€. Υποχρεούμαι να καταβάλω τροφεία στον παιδικό σταθμό της τάξεως των 100€ κάθε μήνα. Σε περίπτωση εξαίρεσης, βάσει ποιας διάταξης γίνεται αυτό; Ευχαριστώ πολύ».

Απαντάει η δικηγόρος παρ’ εφέταις, κυρία Όλγα Σαββίδου

Ως προς το ύψος των τροφείων αποφασίζει το Δ.Σ. του εκάστοτε Δήμου, στον οποίο ανήκει ο παιδικός σταθμός που μας ενδιαφέρει.

Ως επί των πλείστων και για να απαντήσουμε εν μέρει στο ερώτημα, απαλλάσσονται οι διαζευγμένες οικογένειες με εισόδημα μικρότερο των 20.000 ευρώ.

Ως εκ τούτου, καθίσταται προφανές ότι απαιτείται τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου σχετικά με το διαζύγιο, προκειμένου να ωφεληθεί ο γονέας από την ως άνω οικονομικής φύσεως απαλλαγή. Εκτός εάν ο Δήμος στον οποίο ανήκετε, λάβει υπόψη την εκδίκαση της αγωγής σας με υπεύθυνη δήλωση ότι αναμένετε απόφαση. Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τον Δήμο.

Μπορεί ο γονέας που έχει την επιμέλεια να αποφασίσει σε ποιό σχολείο θα πάει το παιδί ή θα πρέπει να έχει την έγκριση του άλλου;
«Μπορεί ο γονέας που έχει την επιμέλεια να αποφασίσει μόνος του σε ποιό σχολείο θα πάει το παιδί ή σε ποιά εξωσχολική δραστηριότητα; Ή θα πρέπει να έχει τη γραπτή έγκριση του άλλου; Κι αν ο άλλος έχει αντίρρηση, τί γίνεται με το παιδί;».

Απαντάει η δικηγόρος παρ’ εφέταις, κυρία Όλγα Σαββίδου

Η ερώτηση σας είναι πολύ σημαντική για την ομαλή οριοθέτηση των σχέσεων των γονέων μεταξύ τους μετά το διαζύγιο. Σύμφωνα με το δίκαιο μας, «επιμέλεια» είναι το δικαίωμα και η υποχρέωση και των δύο γονέων να συναποφασίζουν  για όλα τα καίρια ζητήματα, που αφορούν στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ανηλίκου τέκνου τους. Η επιμέλεια τέκνων αποτελεί μία από τις τρεις εκφάνσεις της γονικής μέριμνας  (επιμέλεια, διοίκηση της περιουσίας του και εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε δικαιοπραξία/ δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του τέκνου) και μάλιστα την πιο σημαντική, διότι αποτελεί ουσιαστικά την βασική μέριμνα του γονικού λειτουργήματος.

Σε περίπτωση διαζυγίου των γονέων, το Δικαστήριο σε περίπτωση αντιδικίας ή με εξώδικη κοινή συμφωνία τους, ανατίθεται η επιμέλεια του/των ανηλίκου/ων τέκνων σε έναν εκ των γονέων. Βασικό κριτήριο είναι το «συμφέρον» του τέκνου, όπως αυτό προσδιορίζεται κάθε φορά από τον δικαστή. Λαμβάνονται υπόψη οι ικανότητες και η μόρφωση των γονέων, το περιβάλλον που διασφαλίζουν στο παιδί, το επάγγελμα τους, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης του, ο ιδιαίτερος δεσμός του τέκνου προς έναν από τους γονείς του.

Συγκεκριμένα, ο γονέας ο οποίος αναλαμβάνει την επιμέλεια του ανηλίκου, καλείται να αποφασίζει για κάθε άμεσο θέμα που προκύπτει και αφορά στην ψυχική και σωματική ανάπτυξη του ανήλικου τέκνου, όπως στα καθημερινά θέματα για την ένδυση, υπόδηση, τροφή και στέγη του παιδιού, για την φροντίδα της υγείας του, για το σχολείο όπου θα φοιτήσει (σύμφωνα με τη νομολογία όμως, όχι  για το εάν το παιδί θα φοιτήσει σε ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο), για την ηθική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση του.

Τα σοβαρά ζητήματα που δεν άπτονται της καθημερινότητας και της καθημερινής φροντίδας του ανηλίκου τέκνου, ανήκουν στον πυρήνα της γονικής μέριμνας και απαιτούν την συναπόφαση και των δύο γονέων (ενδεικτικά, η ονοματοδοσία του τέκνου, η επιλογή θρησκεύματος, η διενέργεια σοβαρής χειρουργικής επέμβασης, η επιλογή αναδόχου, κ.α.).

Επί του προκειμένου ερωτήματος συνεπώς, ο γονέας στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια μπορεί να αποφασίσει σε ποιο δημόσιο σχολείο θα φοιτήσει το ανήλικο τέκνο και  σε ποια εξωσχολική δραστηριότητα θα πάει, χωρίς να έχει καμία έγκριση του άλλου γονέα. Εντούτοις, ευκταίο θα είναι να υπάρχει η έστω προφορική ενημέρωση του έτερου γονέα (χωρίς όμως, να απαιτείται η οποιαδήποτε έγκρισή του).[divider] Τέλος, είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε την ειδική εγκύκλιο η οποία ορίζει τα δικαιώματα παιδιών – μαθητών που οι γονείς του βρίσκονται σε διάσταση ή έχουν πάρει διαζύγιο κατά το άρ.103 §9 του Συντάγματος και το Ν.3094/2003, σε έγγραφό του με αριθ. πρωτ. 124301/22966/11-8-2010.

Σύμφωνα λοιπόν με την εγκύκλιο στις περιπτώσεις διάστασης ή διαζυγίου των γονέων μαθητή η επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν μένει μαζί του, δεν μπορεί να απαγορευθεί εντός του σχολικού χώρου. Η προφορική ή γραπτή εντολή του ενός γονέα προς το σχολείο να απαγορεύσει την είσοδο του άλλου ή την επικοινωνία με το παιδί εξετάζεται με προσοχή, αλλά δεν είναι υποχρεωτική αφ’ εαυτής. Η συμμετοχή του γονέα που δεν διαμένει με το παιδί σε εκδηλώσεις, όπως οι σχολικές εορτές, δεν μπορεί επίσης να απαγορευθεί ενώ η αντίθετη επιθυμία του άλλου γονέα, από μόνη της, δεν μπορεί να συνιστά σπουδαίο λόγο.

Περισσότερες πληροφορίες αλλά και όλη την εγκύκλιο, μπορείς να δείς εδώ ενώ αν έχεις οποιαδήποτε απορία, μη διστάσεις να μας τη στείλεις στο info@singleparent..gr ή συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα που θα βρείς εδώ  και οι ειδικοί μας, θα σου απαντήσουν το συντομότερο δυνατόν!