Διαζύγιο και διανυκτέρευση πολύ μικρού παιδιού στον άλλο γονέα

Στην περίπτωση καθορισμού του χρόνου (όπως και του τόπου) της επικοινωνίας του ανηλίκου τέκνου με τον μη έχοντα την επιμέλειά του γονέα, βασικά κριτήρια αυτού αποτελούν  η ηλικία και η ψυχική και πνευματική ωριμότητα του τέκνου.

Πράγματι, όπως είχαμε προαναφέρει, όσον αφορά το επίμαχο ζήτημα της δυνατότητας πρόβλεψης παραμονής κατά τις νυχτερινές ώρες στην οικία του πατέρα ως δικαιούχου του δικαιώματος επικοινωνίας (1520 ΑΚ), έχει κριθεί νομολογιακά και κυρίως υποστηρίζεται από τη νομική θεωρία (βλ. Βαθρακοκοίλη Β, Ερμηνεία ΑΚ, Τόμος Ε, σελ. 987, Παπαχρίστου Αθ., Το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο, σελ. 76 κλπ) πως για τέκνο νηπιακής ή πολύ μικρής ηλικίας, το πολύ συνήθως ως τριών ετών δεν ενδείκνυται η παραμονή τη νύκτα στην οικία του δικαιούχου γονέα, αφού έχει ανάγκη ειδικών περιποιήσεων και φροντίδων που προαπαιτούν συνέχεια, σταθερότητα και το συνήθη τρόπο αντιμετώπισης τους στο οικείο και ασφαλές περιβάλλον της μόνιμης κατοικίας του. Για το ζήτημα της μη δικαστικής αναγνώρισης και κατοχύρωσης του δικαιώματος διανυκτέρευσης στον πατέρα κατά την άσκηση από αυτόν του δικαιώματος επικοινωνίας, λόγω ανάγκης συγκεκριμένα του θηλασμού από την έχουσα την επιμέλεια μητέρα, είναι προφανές όμως πως εφόσον για την έκδοση ρυθμίζουσας την επικοινωνία δικαστικής απόφασης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ποικίλοι παράγοντες και πρωτίστως το συμφέρον του τέκνου και η ανάγκη να προστατευτεί η σταθερότητα του προγράμματος ανατροφής του, είτε αυτό το πρόγραμμα, αφορά τις απλές καθημερινές του συνήθειες και ανάγκες (μια εκ των οποίων είναι σε πολύ τρυφερή ηλικία και ο μητρικός θηλασμός, ο οποίος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας συνιστάται μάλιστα για τουλάχιστον δύο χρόνια και επιδρά σύμφωνα με ποικίλες έρευνες  προστατευτικά όσον αφορά τυχόν προσβολές από λοιμώξεις και  μετέπειτα εμφανισθείσες ασθένειες) είτε ακόμη και ήσσονος σημασίας κριτήρια όπως τις σχολικές και εξωσχολικές υποχρεώσεις του τέκνου.

Με άλλα λόγια στο πρόγραμμα ανατροφής του μικρού ηλικιακά τέκνου που δεν πρέπει να διαταραχθεί και αποτελεί θεμελιώδη γνώμονα για τη δικαστική κρίση εντάσσεται αναμφίβολα και ο θηλασμός και προστατεύεται έτσι έμμεσα και το δικαίωμα του παιδιού τουλάχιστον έως τριών ετών να διανυκτερεύει με τη μητέρα του και να θηλάζει.

Προς επίρρωση αυτού παραθέτουμε την απόφαση 740/2009 ΕφΘεσ, στην οποία, η επικοινωνία του εναγομένου με τα ανήλικα τέκνα του ρυθμίσθηκε με γνώμονα κάτι φαινομενικά κατώτερης σημασίας του θηλασμού και της διασφάλισης ψυχικής σταθερότητας και ηρεμίας σε τέκνα πολύ μικρή ηλικίας και για την ακρίβεια ρυθμίστηκε με γνώμονα το συμφέρον αυτών ενόψει των σχολικών υποχρεώσεων τους και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων τους, αφού ελήφθησαν υπόψη και οι αιτήσεις του πατέρα. Κατά την απόφαση αυτή ο εναγόμενος θα έπρεπε να επικοινωνεί με τα ανήλικα κάθε Δευτέρα από ώρα 17:00 μ.μ. μέχρι ώρα 20:00, κάθε εβδομάδα, αντί κάθε Τετάρτη τις ίδιες ώρες, αφού αυτό εξυπηρετούσε το πρόγραμμα μαθημάτων και εξωσχολικών δραστηριοτήτων των παιδιών.

Ειδικά στις πολύ μικρές ηλικίες η διατάραξη του σταθερού καθημερινού προγράμματος του τέκνου μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του ύπνου, της διατροφής αλλά και της ευαίσθητης ψυχικής ισορροπίας του. Επομένως σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προτιμότερες οι συντομότερες σε χρονική διάρκεια αλλά συχνότερες επισκέψεις- συναντήσεις του δικαιούχου γονέα με το τέκνο, ώστε και το πρόγραμμα του παιδιού να μη διαταράσσεται σημαντικά και να επιτυγχάνονται οι σκοποί άσκησης του δικαιώματος.

Μάλιστα για το δικαίωμα επικοινωνίας με τέκνο δύο ετών η επικοινωνία αξίζει να σημειωθεί πως ρυθμίστηκε ως εξής στην απόφαση 575/2003 του ΕφΛαρ, όπου επαληθεύθηκε και κρίθηκε ως ορθή η εκκαλούμενη απόφαση: «Η ρύθμιση που έγινε από την εκκαλούμενη απόφαση (από 18.00 μ.μ. έως 21.00 μ.μ. το Σάββατο, από 11.00π.μ. έως 19.00 μ.μ. την Κυριακή, 6 ημέρες τα Χριστούγεννα, 6 ημέρες το Πάσχα και 8 ημέρες το καλοκαίρι), είναι η πρέπουσα και η ενδεδειγμένη ενόψει και της μικρής ηλικίας του τέκνου, που επιβάλλει να μην απομακρύνεται περισσότερο χρόνο από τη μητέρα του, για να μη διαταράσσεται το αίσθημα ασφάλειας, η ομαλή ανάπτυξη του ψυχικού του κόσμου και της προσωπικότητας του».

Για τέκνα μεγαλύτερης ηλικίας, ήτοι 4 ή 5 ετών δυστυχώς η ενδεχόμενη παράταση του θηλασμού ή η συνήθως επικαλούμενη από τις μητέρες ψυχοσυναισθηματική ασφάλεια και η σταθερότητα που εξασφαλίζει στο τέκνο η διανυκτέρευσή του στην οικία της μητέρας του που έχει και την επιμέλειά του, δεν επαρκούν ως λόγοι από όσα καταδεικνύουν οι περισσότερες συναφείς δικαστικές αποφάσεις που ρυθμίζουν το λειτουργικό δικαίωμα της επικοινωνίας του δικαιούχου γονέα, ώστε να μην προγραμματιστεί από το δικαστήριο κάποια διανυκτέρευση στο δικαιούχο γονέα, ιδίως στις περιόδους των σχολικών διακοπών. Μόνη εξαίρεση θα μπορούσε να αποτελέσει ενδεχόμενη απόδειξη της μητέρας στο δικαστήριο με μάρτυρες ή με μαρτυρία του ίδιου του τέκνου πως διανυκτέρευσή του στον πατέρα θα το κλόνιζε και θα το έφθειρε υπέρμετρα και ανεπανόρθωτα ψυχικά. Η δικαστική απόφαση 11423/1991 του Εφετείου Αθηνών ενδεικτικά ορίζει τα εξής: «Το τέκνο  είναι ηλικίας 6 περίπου ετών και το πραγματικό του συμφέρον επιβάλλει τακτικότερη επαφή και επικοινωνία με τον εφεσίβλητο πατέρα του, για να διατηρηθεί και να ενισχυθεί ο υφιστάμενος μεταξύ τους ψυχικός δεσμός και απαμβλυνθούν έτσι οι δυσμενείς επιπτώσεις που είχε σ` αυτό η ανώμαλη εξέλιξη της έγγαμης συμβιώσεως των γονέων του. Επομένως  η απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που εκδόθηκε κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων,  όταν το τέκνο του ήταν ηλικίας μόλις εννέα μηνών και για το λόγο αυτό καθορίσθηκε με την εν λόγω απόφαση να γίνεται αυτή μόνο κάθε Σάββατο και κατά τις ώρες από 6μ.μ. μέχρι 8 μ.μ. δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης».

Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ειδικά ως προς το ζήτημα του θηλασμού πως υπάρχουν (αν και λιγότερες) και οι δικαστικές αποφάσεις που αγνοούν πλήρως την ανάγκη θηλασμού του τέκνου και εμμέσως επιτάσσουν αποθηλασμό του τέκνου ακόμη και 16 μηνών, αφού ορίζουν την συνεχόμενη επικοινωνία με τον πατέρα για διαστήματα όπως μια εβδομάδα τα Χριστούγεννα και το Πάσχα και δύο εβδομάδες το καλοκαίρι και συνεπώς και διανυκτέρευση στον πατέρα εκείνες τις ημέρες, στερώντας από τη μητέρα τη δυνατότητα μητρικού θηλασμού εκείνη την περίοδο  και προκαλώντας έτσι την οργή πολλών γυναικών που σέβονται και τηρούν το θεσμό του θηλασμού, αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά του στην ψυχοσωματική υγεία του παιδιού αλλά και την οργή και κινητοποίηση των οργανωμένων ομάδων και φορέων υπέρ του θηλασμού, όπως ενδεικτικά τα Δίκτυα Ομάδων Υποστήριξης Θηλασμού και Μητρότητας και  το Δίκτυο Δράσης για την Βρεφική Διατροφή – IBFAN Ελλάδας – που υπερασπίζεται το δικαίωμα των βρεφών και των μικρών παιδιών να θηλάζουν.

Λυδία Ζωγοπούλου-Δικηγόρος
Δικηγορικό Γραφείο
Eυγενίας Α. Φωτοπούλου 
Βασιλίσσης Σοφίας 6, T.K. 106 74 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 36 24 769, 211 7 80 80 80
Fax: 210 36 24 703
Email: info@efotopoulou.gr
Web: http://efotopoulou.gr/

Αν σου άρεσε αυτό το άρθρο, συμπλήρωσε την ηλεκτρονική σου διεύθυνση για να λαμβάνεις περισσότερα, στο email σου!