Μύθοι και πικρές αλήθειες για το παιδί και το διαζύγιο

Στις αρχές του 1970, σε μία μελέτη που διεξήχθη στην Αμερική, συμμετείχαν 131 παιδιά με τις οικογένειές τους οι οποίοι βίωναν τη διαδικασία του διαζυγίου, για περισσότερα από 25 χρόνια. Η μελέτη κατέδειξε αυτό που όλοι γνωρίζουμε, ότι τα παιδιά δεν είναι τόσο “ανθεκτικά” όσο νομίζουμε και ότι το διαζύγιο τα αφήνει να παλεύουν για μια ολόκληρη ζωή, με τις αποφάσεις των γονιών τους. Επιπλέον, το πόρισμα έδειξε ότι εάν η πικρή αλήθεια βγεί προς τα έξω και εμείς βρεθούμε σε θέση να την αντιμετωπίσουμε, θα σταματήσει να επικρατεί το επιχείρημα «χώρισα για το καλό των παιδιών». Στη πραγματικότητα το διαζύγιο αφορά πρωτίστως τις ανάγκες και επιθυμίες του ενήλικα και ύστερα του παιδιού και οι μύθοι που συνεχίζουν να καθοδηγούν τις ζωές μας, προέρχονται ακριβώς από αυτές τις υποθέσεις.

Με άλλα λόγια, έχουμε γίνει μία κοινωνία ενηλίκων που βάζουν τις ανάγκες και την ευτυχία τους, πάνω από τη συναισθηματική ευημερία των παιδιών και αυτό το δικαιολογούν βάσει του μύθου που θέλει τα παιδιά να είναι «ανθεκτικά» και ο χρόνος να είναι ο καλύτερος γιατρός.

Μύθος 1: Αν οι γονείς είναι χαρούμενοι, είναι και τα παιδιά

Είμαι σίγουρη ότι ακούτε συχνά πως όταν ο γονιός είναι ευτυχισμένος, είναι και τα παιδιά του. Η ιδέα πίσω από αυτό το μύθο, σημαίνει ότι χαρούμενοι γονείς=χαρούμενα παιδιά και αυτό με αυτόματο τρόπο.

Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν αυτή τη «λογική» αντανακλούν τα συναισθήματά τους, επάνω στο παιδί και αντικειμενοποιούν τα παιδιά ώστε οι ίδιοι να ευτυχήσουν χωρίς να πρέπει να αισθάνονται υπεύθυνοι για τον συναισθηματικό πόνο των παιδιών. Αδυνατούν να καταλάβουν ότι παρόλο που μπορεί να είναι δυστυχισμένοι, τα παιδιά τους μπορεί να μην ενδιαφέρονται για το αν ο γονιός δεν αντέχει μέσα στο γάμο και να είναι ικανοποιημένα και μόνο από το γεγονός ότι η οικογένεια είναι «ενωμένη».
Όταν συστήνεται στο παιδί ο κόσμος του διαζυγίου, αυτόματα αλλάζει κάθε πλευρά της ζωής του. Αν αυτή η αλλαγή είναι δύσκολη για έναν ενήλικα, φανταστείτε πόσο πιο δύσκολη είναι για ένα παιδί που δεν είναι αρκετά μεγάλο για να εκλογικεύσει τη κατάσταση!

Πραγματικότητα
Τα παιδιά του διαζυγίου, είναι πιο επιθετικά απέναντι σε δασκάλους και γονείς. Βιώνουν περισσότερη κατάθλιψη, περισσότερες μαθησιακές δυσκολίες, και προβλήματα να συμβαδίσουν με τους συνομηλίκους τους. Οι πιθανότητες να καταφύγουν σε ψυχολόγο για βοήθεια ή να ξεκινήσει η σεξουαλική τους ζωή σε πολλή νεαρή ηλικία ή να κάνουν παιδιά εκτός γάμου ή να μην παντρευτούν ποτέ, είναι τριπλάσιες για τα παιδιά των χωρισμένων γονιών. Επομένως, η ευτυχία των παιδιών δεν εξαρτάται από την ευτυχία των γονιών. Η ευτυχία ενός παιδιού, προέρχεται από τη ρουτίνα, από το να έχει ένα σπίτι, δύο γονείς, φίλους να παίζει, σχολικές δραστηριότητες και να μπορεί να υπολογίζει σε όλα όσα γίνονται με συγκεκριμένη σειρά και πρόγραμμα στη καθημερινότητά τους.

Μύθος 2: Λιγότερη έχθρα, μικρότερο τραύμα

Είναι γεγονός ότι οι τσακωμοί και οι έντονες αντιπαραθέσεις, επιδεινώνουν το τραύμα αλλά υπάρχουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι αν χωρίσουν φιλικά, τα παιδιά δεν θα υποφέρουν από τις αρνητικές συνέπειες του διαζυγίου. Γενικότερα επικρατεί μία παγκόσμια αντίληψη ότι τα παιδιά θα καταλήξουν χαρούμενα και πλήρη ε τη νέα τους ζωή όσο οι γονείς δεν τσακώνονται. Εξαιτίας αυτής της άποψης, οι γονείς εστιάζουν στη διαδικασία και όχι στον απόηχο της διαδικασίας. Αισθανόμαστε ότι η ενέργειά μας, πρέπει να διοχετευθεί στο να κάνουμε τη διαδικασία όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη για τα παιδιά και εφόσον φροντίζουμε γι΄αυτό, δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τη πιθανότητα ότι αυτή μας η απόφαση θα επιδράσει αρνητικά στα παιδιά.

Πραγματικότητα

Αυτή η διαστρεβλωμένη άποψη δεν είναι μόνο επιβλαβής για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες που εμπλέκονται. Ακόμη και το καλύτερο διαζύγιο, δεν μπορεί να είναι φιλικό ως διαδικασία και όσο και αν προσπαθήσουμε, δεν γίνεται να αποφύγουμε τα αρνητικά συναισθήματα. Τα περισσότερα διαζύγια είναι μονόπλευρα κι έτσι ο ένας ή ο άλλος γονέας ή και οι δύο, μπορεί να νιώσουν προδοσία και πόνο. Αυτά τα συναισθήματα θα “περάσουν» και στα παιδιά, όσο σκληρά κι αν προσπαθήσουμε να τα κρύψουμε. Η σκέψη των γονιών ότι όλα θα πάνε καλά όσο η διαδικασία του διαζυγίου γίνεται σε πολιτισμένο επίπεδο, δεν ισχύει.

Ο θυμός του γονέα τη στιγμή του χωρισμού, είναι αυτός που μετράει περισσότερο για τα παιδιά. Με εξαίρεση τα ακραία γεγονότα όπως η βία η κακοποίηση ή οι έντονες συγκρούσεις μεταξύ του ζευγαριού, ένα παιδί έχει αμυδρές αναμνήσεις από αυτό που αποκάλυψε το διαζύγιο. Με λίγα λόγια, αυτό που προκαλεί περισσότερο πόνο και μακροχρόνιες συνέπειες στα παιδιά του διαζυγίου, είναι η λύπη όταν η οικογένειά τους χωρίζει ή ο θυμός που ένιωσαν και δεν μπόρεσαν να εκφράσουν όταν έπρεπε να αποχωριστούν τον έναν γονέα που έφευγε από το σπίτι. Η απώλεια ελέγχου των δραστηριοτήτων τους λόγω έκτακτης επίσκεψης του ενός γονέα στο σπίτι του άλλου, η απώλεια δύο γονιών πλήρους απασχόλησης και η λύπη που αισθάνονται όταν συναναστρέφονται φίλους διγονεικών οικογενειών και όχι πόσο καλά τα πάνε οι γονείς τους, τώρα που χώρισαν.

Ο απόηχος του διαζυγίου είναι που πληγώνει τα παιδιά και όχι η διαδικασία. Η πεποίθηση ότι μόλις όλα τελειώσουν και πάρουν το δρόμο τους, θα είστε μες στη καλή χαρά, είναι λάθος. Μην εστιάζετε μόνο στη διαδικασία του διαζυγίου αλλά και σε όσα απαιτούνται μετά από αυτό, ώστε να βοηθήσετε το παιδί αλλά και τους εαυτούς σας, να βιώσετε το διαζύγιο όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα. Καταλήγοντας, είναι προτιμότερο να εστιάσετε στο πώς θα σώσετε τον γάμο σας και να προσπαθήσετε να κρατήσετε τον εαυτό σας και τα παιδιά έξω από τις αίθουσες του δικαστηρίου.

Cathy Meyer
Διαπιστευμένη σύμβουλος διαζυγίου, εκπαιδεύτρια γάμου και νομική ερευνήτρια
Πηγή: Divorcesupport.about.com