Πέρασε η προθεσμία αποποίησης κληρονομιάς χωρίς να το γνωρίζουμε. Τί κάνουμε τώρα;

Καλησπέρα σας, θα ήθελα να σας υποβάλλω ένα ερώτημα. Ο πατέρας μου κληρονόμησε μετά τον θάνατο της αδελφής του, το 1/3 από μια αποθήκη στον Πειραιά, η οποία είχε αφήσει ιδιόχειρη διαθήκη. Η διαθήκη κατατέθηκε σε δικηγόρο, από τον σύζυγο της θανούσας. Δημοσιεύθηκε στο πρωτοδικείο την 1/8/2016 αντίγραφο της διαθήκης, δόθηκε στον πατέρα μου προχθές από τον σύζυγο της θανούσας, ο όποιος  μας ενημέρωσε ότι έχει λήξει η προθεσμία δικαιώματος αποποίησης. Το ερώτημα μου είναι, ο δικηγόρος δεν όφειλε να ενημερώσει εγκαίρως όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη; Ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί, με το που προσκομίζεται η διαθήκη στον δικηγόρο; ‘Οντως χάνει το δικαίωμα αποποίησης, παρόλο που δεν ενημερώθηκε επίσημα και έγκαιρα; Δεν υπάρχει πουθενά η υπογραφή του, ότι ενημερώθηκε για την κληρονομιά, και τις νόμιμες προθεσμίες. Σας ευχαριστώ.

Απαντάει η δικηγόρος παρ’ εφέταις, κυρία Όλγα Σαββίδου

Αγαπητή/έ φίλε,

Η διαδικασία για την αποποίηση της κληρονομιάς είναι η εξής:

• Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία 4 μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της.
• Αυτό τις περισσότερες φορές σημαίνει ότι ο χρόνος ξεκινάει από τη γνώση του θανάτου κληρονομούμενου στην περίπτωση αδιάθετης (χωρίς διαθήκη) κληρονομιάς και σε περίπτωση που υπάρχει διαθήκη, από την γνώση της δημοσίευσης της.
• Η αποποίηση είναι άκυρη αν ο κληρονόμος έχει ρητά ή σιωπηρά δηλώσει ότι αποδέχεται την κληρονομία. Από τη σύνταξη απογραφής της κληρονομίας και μόνο δεν συνάγεται τέτοια δήλωση.
• Συνεπώς, αν ο κληρονόμος έχει προβεί σε θετικές πράξεις, δηλωτικές της διαχείρισης της κληρονομιαίας περιουσίας δηλώνει σιωπηρά ότι την αποδέχεται και αποποίηση κληρονομίας είναι εξ αυτού του λόγου άκυρη (πχ. πράξεις νομής και κατοχής ενός ακινήτου, η χρησιμοποίηση του τραπεζικού λογαριασμού του θανόντος κλπ).
• Σε αντίθεση με τις πράξεις αυτές, οι πράξεις του κληρονόμου με σκοπό την διακρίβωση του ενεργητικού και των χρεών της κληρονομιάς ΔΕΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΩΣ «ΣΙΩΠΗΡΗ ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΔΟΧΗΣ» και συνεπώς δεν απαγορεύουν την αποποίηση κληρονομίας.
• Επίσης, η αποποίηση είναι άκυρη, αν γίνει μετά την πάροδο της προθεσμίας των τεσσάρων ημερών για αποποίηση. Αν περάσει η προθεσμία, η κληρονομία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή. Ο νόμος είναι εξαιρετικά αυστηρός ως προς το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
• Η αποποίηση της κληρονομίας είναι αμετάκλητη και δεν ανακαλείται (παρά μόνο εφόσον αποδειχθεί πλάνη, απάτη ή απειλή – η πλάνη σχετικά με το ενεργητικό ή το παθητικό της κληρονομιάς δεν θεωρείται λόγος ακύρωσης της αποποιήσεως). Το δικαίωμα να ασκηθεί αγωγή κατά δήλωσης αποποίησης κληρονομιάς παραγράφεται μετά από 6 μήνες από την ημερομηνία της δηλώσεως.
• Η αποποίηση δεν κηρύσσεται άκυρη αυτόματα. Χρειάζεται ο έχων έννομο συμφέρον να ασκήσει το σχετικό ένδικο βοήθημα στα δικαστήρια για να την ακυρώσει. Πχ. Το Ελληνικό Δημόσιο στην περίπτωση που έχει χρέη ο αποθανών και τα κληρονομεί ως παθητικό ο κληρονόμος.
• Ως προς τις ευθύνες του δικηγόρου, θα πρέπει να διευκρινιστεί εάν γνώριζε το περιεχόμενο της διαθήκης. Εάν το γνώριζε και δεν σας ειδοποίησε, αυτό δεν στοιχειοθετεί ευθύνη του σε κάθε περίπτωση. Θεωρητικά η διαθήκη ανοίγει από το δικαστή κατά το δικαστήριο της δημοσίευσης της διαθήκης, οπότε και γίνεται δημόσιο το περιεχόμενο της.

Ως προς το θέμα σας, θεωρώ ότι μπορεί ο πατέρας σας να κάνει αποποίηση ακόμα και σήμερα ισχυριζόμενος ότι ενημερώθηκε για το περιεχόμενο της διαθήκης πρόσφατα, την ύπαρξη της οποίας ο ίδιος προηγουμένως αγνοούσε. Άρα η αποποίησή του γίνεται εντός των νομίμων ορίων από την ημέρα της γνώσης του περιεχομένου της διαθήκης. Επίσης, η ύπαρξη ένορκης βεβαίωσης μάρτυρα προς επίρρωση του εν λόγω ισχυρισμού θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη.

Υπάρχει η περίπτωση κάποιος έχοντας έννομο συμφέρον να προσβάλει δικαστικά την αποποίησή σας ως εκπρόθεσμη. Οπότε η ημέρα γνώσης του δικαιώματος σας περί αποποιήσεως θα είναι θέμα απόδειξης.

Άλλη οδός είναι η ακύρωση εκ μέρους σας με δικαστική απόφαση της πλασματικής αυτής αποδοχής της κληρονομίας, λόγω άπρακτης παρέλευσης του 4μήνου. Λόγος ακύρωσης είναι ότι κατά τα άρθρα 140 και 141 ΑΚ, αν κάποιος καταρτίζει δικαιοπραξία και η δήλωσή του δεν συμφωνεί, από ουσιώδη πλάνη, με τη βούλησή του, έχει δικαίωμα να ζητήσει την ακύρωση όταν αναφέρεται σε σημείο τόσο σπουδαίο για την όλη δικαιοπραξία, ώστε αν το πρόσωπο γνώριζε την πραγματική κατάσταση, δεν θα επιχειρούσε τη δικαιοπραξία. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η αποδοχή της κληρονομίας που συνάγεται από την παραμέληση της προθεσμίας αποποιήσεως, μπορεί να προσβληθεί από τον κληρονόμο λόγω πλάνης, όταν με τον τρόπο αυτό η συναγόμενη κατά πλάσμα του νόμου αποδοχή δεν συμφωνεί με τη βούλησή του, από ουσιώδη πλάνη, δηλαδή από άγνοια ή εσφαλμένη γνώση της καταστάσεως που διαμόρφωσε τη βούλησή του (πχ. γνώση του περιεχομένου της διαθήκης).

 Με εκτίμηση,

Δικηγορικό Γραφείο
Όλγας Σαββίδου και Συνεργατών
Αγίου Σπυρίδωνος 21, T.K. 18535, Πειραιάς (6ος όροφος)
Τηλέφωνα: 210 4221371
Email: info@lawsavvidou.gr
Web: http://lawsavvidou.gr/

Τώρα μπορείς να επισκεφθείς, επιλεγμένους ειδικούς συνεργάτες μας, μέσω του προγράμματος “Πρώτη Επίσκεψη δωρεάν”. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα μπορείς να δείς εδώ ενώ αν θες να πάρεις απαντήσεις μέσω του Singleparent.gr, μπορείς να υποβάλλεις το ερώτημά σου, μέσω της ειδικής φόρμας εδώ.