Ο πατέρας της κόρης μου όρισε τη γυναίκα του κληρονόμο για να αποκληρώσει το παιδί. Τί να κάνω;

Η μητέρα έχει δικαίωμα να ζητήσει με αγωγή την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της, που γεννήθηκε χωρίς γάμο αυτής με τον πατέρα του. Η αγωγή της μητέρας ασκείται κατά του πατέρα ή των κληρονόμων αυτού (άρθρο 1479 του Αστικού Κώδικα).Το δικαίωμα της μητέρας να ζητήσει την αναγνώριση της πατρότητας του τέκνου της, αποσβήνεται όταν περάσουν πέντε χρόνια από τον τοκετό. Το δικαίωμα του τέκνου αποσβήνεται ένα έτος από την ενηλικίωση του, και το δικαίωμα του πατέρα και των γονέων του δύο έτη, αφότου αρνήθηκε τη συναίνεση της η μητέρα.

Σε περίπτωση αναγνώρισης, εκούσιας ή δικαστικής, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά το τέκνο έχει ως προς όλα θέση τέκνου γεννημένου σε γάμο απέναντι στους δυο γονείς και στους συγγενείς τους (κληρονομικά δικαιώματα, διατροφή κτλ), όπως προβλέπεται στο  άρθρο 1484 του Αστικού Κώδικα.

Όσον αφορά στα κληρονομικά δικαιώματα, στην περίπτωση, κατά την οποία η περιουσία του κληρονομούμενου μοιράζεται με διαθήκη υπάρχει το ενδεχόμενο, ο διαθέτης, να αποκλείει με αυτήν από την κληρονομική διαδοχή κάποια συγκεκριμένα συγγενικά πρόσωπα.

Προς προστασία αυτών των προσώπων ο νομοθέτης έχει θεσπίσει το θεσμό της νόμιμης μοίρας, κατά τον οποίο, αναγνωρίζεται στους κατιόντες (δηλαδή στα τέκνα), στους γονείς και στον επιζώντα σύζυγο του κληρονομουμένου, κληρονομικό δικαίωμα στην περιουσία του διαθέτη, ακόμη και αν ο τελευταίος δεν τους συμπεριέλαβε στη κληρονομική διαδοχή. Τα πρόσωπα αυτά ονομάζονται «νόμιμοι μεριδούχοι».

Σύμφωνα με το άρθρο 1825 εδ. β΄ του Αστικού Κώδικα, «η νόμιμη μοίρα είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας».

Ωστόσο, εξαίρεση από την προστασία της νόμιμης μοίρας εισάγεται με το θεσμό της αποκλήρωσης. Η αποκλήρωση αποτελεί ουσιαστικά λόγο έκπτωσης ή αποκλεισμού του κληρονόμου από το κληρονομικό του μερίδιο. Σύμφωνα με το άρθρο 1839 ΑΚ, ο διαθέτης μπορεί για ορισμένους λόγους που αναφέρονται περιοριστικά στο νόμο, να στερήσει τον μεριδούχο από τη νόμιμη μοίρα, αποκληρώνοντάς τον με διαθήκη. Λόγο αποκλήρωσης κατά τον Αστικό Κώδικα συνιστούν η επιβουλή της ζωής του διαθέτη, του συζύγου ή κατιόντος του, η πρόκληση με πρόθεση σωματικών κακώσεων στον διαθέτη ή στο σύζυγο του, η ενοχή για κακούργημα ή σοβαρό πλημμέλημα με πρόθεση κατά του διαθέτη, η κακόβουλη αθέτηση νόμιμης υποχρέωσης διατροφής του διαθέτη και η διαγωγή άτιμου και ανήθικου βίου.

Ο λόγος της αποκλήρωσης πάντως πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάρχει κατά το χρόνο που συντάσσεται η διαθήκη και να αναφέρεται σ΄ αυτήν. Συνέπεια δε της αποκλήρωσης είναι ότι ο αποκληρούμενος μεριδούχος στερείται τη νόμιμη του μοίρα, ενώ σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για να υπάρχει έγκυρη αποκλήρωση και να επιφέρει αυτή τα έννομα αποτελέσματά της, μπορεί να επιδιωχθεί δικαστικά η αναγνώριση της ακυρότητας την σχετικής διάταξης βουλήσεως του διαθέτη και η απόδοση της νόμιμης μοίρας του αποκληρούμενου μεριδούχου.

Κωνσταντίνα Αθανασίου