Πένθος: Η επίδραση των μαύρων ρούχων στα παιδιά

Το  ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μαύρου χρώματος είναι ότι ενώ  συγκαταλέγεται στη λίστα χρωμάτων ,δεν είναι από τη φύση του χρώμα αλλά αντιθέτως η ύπαρξη του οφείλεται στην έλλειψη των άλλων χρωμάτων! Στη φύση και στη καθημερινότητα μας η νύχτα έρχεται όταν αναχωρεί(δύει) ο ήλιος, το ίδιο και το μαύρο που φέρνει μαζί της. Η απουσία δηλαδή του φωτός είναι αυτή που γεννάει το μαύρο χρώμα. Αν δεν υπήρχε αυτή η απουσία δε θα υπήρχε και το μαύρο. Τι σημαίνει όμως αυτή η απουσία του φωτός;

Είναι η έλλειψη ζωντάνιας, ζωής, ενέργειας, χαράς, ίσως φώτισης και πολλών άλλων «καλών» που εκφράζονται στο επίπεδο του συλλογικού ασυνειδήτου.  Γι’ αυτό και η μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο στις δυτικές κοινωνίες γίνεται τελετουργικά με το μαύρο χρώμα (συγγενείς και φίλοι φορούν τέτοια ρούχα στον αποχαιρετισμό του αποθανόντος). Επομένως το μαύρο χρώμα είναι ένα χρώμα συμβολισμού της λύπης, της θλίψεως, του πένθους, της απώλειας, της συμφοράς ίσως και της τραγωδίας. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δεν είναι και απαραίτητο συστατικό της ζωής.

Το μαύρο αφήνει μία έντονη επίδραση στον ψυχισμό όλων μας και ιδιαιτέρως των παιδιών . Τα παιδιά αρκετές φορές βιώνουν το μαύρο περισσότερο από οποιαδήποτε άλλο χρώμα ως κάτι κακό, κυρίως απειλητικό, επιθετικό και εκφράζουν φόβο απέναντι στα άτομα που το φορούν. Αρκετές είναι οι φορές δε που τα παιδιά ταυτίζουν το άτομο που φοράει τα μαύρα ρούχα με αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα που νιώθουν και θεωρούν ότι αυτό τους τα προκαλεί και για αυτό αναπτύσσουν άμυνες απέναντι του με αποτέλεσμα να μην προοδεύει η σχέση μεταξύ τους. Είναι πολύ πιθανό και εμείς ως παιδιά να έχουμε απωθήσει στο ασυνείδητο μας αυτές τις εμπειρίες λόγω του βάρους που είχαν στη διάθεση μας.

Αρκετές φοβίες των παιδιών ή απειλητικές φαντασιώσεις τους έχουν εικόνες όπου το μαύρο χρώμα κυριαρχεί και χρησιμοποιείται κυρίως για να αναπαραστήσει τον «Κακό», τον «Σατανά», τον «Δράκουλα», τον «Λυκάνθρωπο», αυτόν που απειλεί και είναι επιθετικός απέναντι τους. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιδράσεις των νηπίων-παιδιών απέναντι στους παπάδες αλλά και το σόκ που υφίσταται το βρέφος κατά τη βάπτιση του όταν ο ιερέας (με έντονο το μαύρο στοιχείο- μαύρα μαλλιά, γένια, ράσα κτλ) το παραλαμβάνει από την ασφάλεια της μητρικής αγκαλιάς για να τελέσει το μυστήριο.

Συμπερασματικά λοιπόν, το μαύρο είναι ένα χρώμα συνδεδεμένο κυρίως με δυσάρεστα συναισθήματα και καλό είναι να το γνωρίζουμε αυτό. Οι γονείς καλό είναι να γνωρίζουν τις επιρροές του στο συναισθηματικό κόσμο τόσο των δικών τους όσο και των παιδιών και να μην εμμένουν σε μακροχρόνιες μαύρες ενδυμασίες προκειμένου να πενθήσουν κάποιο προσφιλές πρόσωπο. Το πένθος είναι μία εσωτερική ψυχική διαδικασία και δε θα λυθεί πιο γρήγορα  μέσω της μαύρης ενδυμασίας. Ακόμα και στις περιπτώσεις που «φοριέται» πολύ μέσα στην οικογένεια, θα ήταν καλύτερο να ενθαρρύνεται η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων των παιδιών σχετικά μ’ αυτό προκειμένου να διευκολυνθεί η γρηγορότερη αποφόρτιση των δυσάρεστων συναισθημάτων και η καλύτερη σχέση με τον γονέα.

Πέρα από τα δυσάρεστα συναισθήματα το μαύρο χρώμα είναι αναγκαίο  και απαραίτητο για να εκτιμήσει κανείς το φώς και τη ζωή και τονίζει πως «για να έχει κάποιος το δικό του μερτικό στον ήλιο πρέπει πρώτα να παλέψει το σκοτάδι μέσα του», το οποίο σημαίνει ότι για να έρθει η χαρά, πρέπει πρώτα να βιωθεί η θλίψη και η στεναχώρια. Είναι μία βασική και απαραίτητη διαδικασία στον άνθρωπο και στην ψυχολογία του. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και στη φύση όπου για να έρθει η ημέρα πρέπει πρώτα να περάσει η νύχτα!

Σωτήρης Παπαλάμπρος
Παιδοψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
Νεότητος 4Α, Ηράκλειο Αττικής
Τηλέφωνο:  6936886280
Email: spapal_hr@yahoo.gr